DE NIEUWE BUR
I '^Lieine ^rantsjc (coot iedereen
sen o.a. ook de freule Van
Eysinga, zo ook de oude dokter
Schreuder en de schoolarts "dr.
Coster."
Ook was hier het gebouw van de
'Orde der goede Tempelieren'
een vereniging van personen die
drankbestrijding ten doel had.
De vergaarderzaal Irene, de go
din van de vrede, vond men er
ook en nu nog.
Als winkel daar herinner ik mij,
de schoenwinkel van Potgieter
waar men niet alleen schoenen
kon kopen maar ook kon laten
lappen. Toen was een lap op een
schoen iets heel gewoons. Een
schoenmaker werd dan ook veel
schoenlapper genoemd. Naast
Potgieter was de brood- en koek-
bakkerij van Wijngaarden die
bekend was om zijn lekkere
stroopboltsjes - acht voor een
dubbeltje.
Tussen Breedstraat en Monnike-
muurstraat vertoonde de Nieu-
weburen een soort inham, een
klein pleintje, waar een rijtje
eenvoudige huizen stonden. In
êen hiervan woonde een oude da
me, Mevrouw Van Heerewaarden
die haar honderdste verjaardag
al was gepasseerd. Bij een konin
klijk bezoek aan Leeuwarden
kwam Koningin Wilhelmina, ver
gezeld door haar kleine dochter
Juliana, het oude vrouwtje de
handdrukken. Een tapijtloper
van haar woning naar het konin
klijk rijtuig was aangelegd daar
men in de veronderstelling ver
keerde dat Hare Majesteit even
haar koets zou verlaten om de
oude vrouw, die op de stoep voor
haar huis zat, te feliciteren. Dit
was echter niet het geval, de
koningin bleef in haar rijtuig en
het oude vrouwtje, gesteund door
haar twee dochters, die ook al op
jaren waren, begaven zich naar
het rijtuigje. Deze begroeting
vonden de Leeuwarders niet erg
hartelijk, ja onsympathiek. Men
had graag gezien dat de toen nog
betrekkelijke jonge vorstin even
uit haar rijtuig was gestapt en zo
het oude vrouwtje, dat op een
versierde stoel voor haar huis zat,
te begroeten.
De midden-Nieuweburen tussen
Monnikenmuurstraat en Breede-
plaats was wel het eenvoudigste
deel van deze straai. Hier waren
een paar tweedehandszaakjes
waarin ook wat antiek verkocht
werd. Ook een paar snoepwinkel
tjes ontbraken hier niet, daar kon
je voor ëen cent o.a. twee spinne-
koppen of een lange veterdrop
kopen. Ijverig schenen tal van
bewoners hier, want hier en daar
prijkte een bord aan de gevel van
"Hier gladmangelt men". De
water en vuurvrouw woonde hier
ook. Van haar kon men voor 1
cent een emmer heet water kopen
of een kooltje vuurtest. Kerkgan
gers waren vaste klanten. In de
stoof de test met vuur en warme
voeten in de kerk waren
verzekerd.
Wat ons jongens van De Put en
omliggende straten wel het meest
trok, was ongetwijfeld hetgeen
zich afspeelde op de Pottenbak
kersplaats, een buurt ook in het
middendeel van de Nieuweburen
Leerden we op school van de
slag bij Nieuwpoort en die bij
Waterloo, hier speelde zich af,
'de slag op de Pottebakkers-
plaats'. Enig in zijn soort was,
volgens ons opgeschoten jongens,
die burenruzie die hier plaats
vond en die wel enige weken
duurde. Wat al het gekijf om de
hakken had wisten we niet en
kon ons ook niets schelen, maar
het ging er wanneer de bewoners
een borreltje op hadden, levendig
toe. Zo tegen de avond begon de
pret. Dan trok menigeen, vooral
de veelbelovende jeugd, naar dit
toernooiveld. Zowel mannen als
vrouwen namen aan dit spel
deel. De hoofdrolspelers waren,
zo ik mij niet vergis, Omer
Jansen,'scherenslieper' en de ge
broeders Jonkman, viskooplui.
Tot handgemeen of messentrek
kerij kwam het zover ik weet
gelukkig niet, hoewel de wang
van vrouw Jansen een litteken
vertoonde, door een aai met een
mes, dat gezien mocht worden
Er sneuvelde weieens een ruit en
bloempotten in de vensterbank
moesten het soms ontgelden
maar overigens ging het best
De politie moest natuurlijk wel
eens optreden. Gewapend met
zijn wapenstok sommeerde hij
dan de ruziemakers naar binnen
te gaan en de bek te houden.
De strijd werd dan met woorden
beslist. En over welk een woor
den keus beschikten hier de be
woners, die we niet zullen vinden
in Van Dale's woordenboek.
Als jongens vermaakten wij ons
in de ruzie die daar op de Potte-
bakkersplaats plaats vond.
KIEPEMERK
Het laatste gedeelte van de Nieu
weburen van Breedeplaats tot het
Schoenmakersperk was vrij rus
tig, behalve dan op vrijdag wan
neer hier "kiepemerk" was. Ont
vluchtte een kip, dan wij jongens
er achter aan. Luilekkerland,
toen nog niet gerestaureerd, was
altijd, voor de oudjes die er woon
den, een rustig oord. Daar de
levensavond door te brengen was
voor velen een ideaal. De Nieuwe
buren is in de loop der jaren veel
veranderd. Op de zaterdag is het
een marktterrein, dat gezien mag
worden. Het "op de markt is een
gulden een daalder waard" is ook
hier het parool.
Ik heb getracht iets te vertellen
van de Nieuweburen zoals die in
mijn jeugd zich vertoonde. In die
omgeving bracht ik mijn jeugd
door. Herinneringen hieraan zijn
een kostbaar bezit, waarvan nie
mand je kan beroven.
