ONTHULLING VAN US HEIT
WAS GEWELDIGE GEBEURTENIS
11
'f 3i(ei>ie 3^-ranteje leeót iedereen
De onthulling van het standbeeld
van Us Heit op 15 september
1906 is voor Leeuwarden een ge
weldige gebeurtenis geweest,
waarover in vele familiekringen
nog jaren is nagepraat. Duizen
den stadgenoten kwamen ervoor
op de been, niet zozeer om alsnog
de Friese stadhouder te eren, die
al een kleine drie eeuwen eerder
het tijdelijke met het eeuwige
verwisseld had, dan wel om de
koninklijke gasten te zien, die bij
deze plechtigheid aanwezig zou
den zijn. Nog geen jaar na het be
zoek van koningin Wilhelmina
en prins Hendrik aan Leeuwar
den in 1905 viel de Friese hoofd
stad ter gelegenheid van deze
standbeeldonthulling immers al
weer de eer van een vorstelijk be
zoek ten deel en bovendien kwam
nu met het koninklijk echtpaar
ook de geliefde koningin-moeder
Emma mee.
Al ver voor het moment, waarop
de koninklijke trein aan het sta
tion zou arriveren, verdrongen
drommen belangstellenden zich
langs de route, die de gasten door
de stad zouden volgen. Velen
hadden ook vlaggen uitgestoken,
maar op speciaal verzoek van de
vorstin waren er ditmaal geen
bijzondere versieringen aange
bracht en geen erepoorten opge
steld, zoals dat een jaar eerder
was gebeurd.
De regen, die 's morgens vroeg in
ruime mate naar beneden kwam,
plaagde de nieuwsgierigen niet
meer, toen de trein even na
twaalf uur het station binnenrol
de. Burgemeester A.E. Zimmer
man was daar de eerste, die de
hoge gasten verwelkomde, waar
na zij zich onmiddellijk naar het
Hofplein begaven.
ten hebben bij deze rijtoer door
de stad en eerder bij de onthul
ling van het monument bepaald
niet stilgezeten en er heeft zich
later in Leeuwarden nooit meer
een gebeurtenis voorgedaan,
waarbij uitsluitend ten behoeve
van het uitgeven van ansicht
kaarten meer werd gefotogra
feerd dan bij deze onthulling van
het standbeeld van Us Heit.
Aan de Haarlemse uitgevers
firma Jos. Nuss en Co, aan de
Leeuwarder fotografen Strüppert
en Van Duyl en de Leeuwarder
uitgevers Dijkstra en J. Postma
Szn. hebben we het dan ook te
danken, dat deze plechtigheid op
reeksen prentbriefkaarten is
vastgelegd.
De nu gereproduceerde foto's
zijn als ansichtkaart uitgegeven
door respectievelijk J. Postma
Szn van de Wirdumerdijk te
Leeuwarden en de Uitgeverij Jos.
Nuss en Co te Haarlem. Op de
ene zien we de stoet voorbij het
Gerechtsgebouw trekken, op de
andere is het moment vastgelegd,
waarop Koningin Wilhelmina
zich voor het onthullen van het
beeld naar het sprekersgestoelte
begeeft.
De grote belangstelling blijkt
treffend uit de ene foto. Rijen dik
staan de mensen op het Wilhel-
minaplein opgesteld en veel
toeschouwers beginnen enthou
siast met hun hoed of pet te
zwaaien, wanneer het Koninklij
ke rijtuig passeert.
Enfin, er zijn altijd wel ouderen
onder ons, die het zich nog alle
maal herinneren als de dag van
gisteren. Al ligt die dag in werke
lijkheid dan ook maar even zeven
en zestig jaar achter ons...
Fenno L. Schoustra
Toen het gezelschap er aankwam
luidden de klokken en honder
den geestdriftige stadgenoten
(„onder wie ook de weeskinderen
en de visvrouwen" vertelde de
ging voor Vreemdelingen Ver
keer, de heer J.J.A. Schoonder-
mark, die het standbeeld na de
onthulling zou overdragen aan
het gemeentebestuur.
de dag moeten halen en in een
stromende regen vertrokken ko
ningin Wilhelmina en de in ad
miraalsuniform gestoken prins
Hendrik nu weer naar het sta-
krant de volgende dag) juichten
het koninklijk echtpaar en de
koningin-moeder toe.
Een uur later, nadat op het Paleis
een officiële ontvangst had
plaatsgevonden, werd het stand
beeld onthuld, dat de nagedach
tenis zou eren van Us Heit - graaf
Willem Lodewijk van Nassau,
stadhouder van Friesland van
1584 tot z'n dood in 1620.
De eerste, die bij deze „door een
onafzienbare menigte bijgewoon
de" plechtigheid het woord nam,
was de voorzitter van de Vereni
Dr. L.H. Wagenaar sprak een
feestrede uit en daarna trok de
koningin het doek weg, dat het
beeld tot dat moment aan het
oog had onttrokken. Ook burge
meester Zimmerman kwam nog
achter het spreekgestoelte en
tegen half vier liep deze plechtig
heid, waaraan o.a. ook de stede
lijke schutterij en het Leeuwar
der Mannenkoor medewerking
hadden verleend „in de beste
orde af'.
Intussen had de uitgelopen be
volking de parapluien weer voor
tion.
Koningin-moeder Emma bleef
nog tot 's avonds zeven uur in de
stad en voor zij terugkeerde naar
het Loo legde ze nog verschillen
de bezoeken af. Eerst ging het in
een open caleche naar het Fries
Museum in de Koningsstraat,
daarna werd het Bonifatius Hos
pitaal aan de Voorstreek bezocht
en tenslotte werd het Diacones-
senhuis met een bezoek vereerd.
REEKSEN KAARTEN
De uitgevers van prentbriefkaar
