EMINENTE LERAREN AAN
VROEGERE RÜ.B.S. OP T ZAAILAND
GflNZEVGDRT
9
Dat klinkt u als
muziek in de oren
ORGELS:
PIANO'S:
't 3^.leiné 3Cranteje, leeót iedereen
Ziehier het laatste deel van een
reeks artikelen van onze mede
werker, de heer Mr. J.S. Bijl, over
de leraren van de vroegere Rijks
Hogere Burgerschool aan het
Zaailand te Leeuwarden.
Onze leraar hand- en lijntekenen
was de heer Velsink, een lange
magere man, met pikzwart haar,
snor en sik en een olijfkleu
rige gelaatstint, die daarom „de
Arabier" werd genoemd, hoewel
hij geen spoortje semietisch
bloed in zich had en een rasechte
Hollander was. Hij probeerde ons
vaasjes en andere voorwerpen,
met de bijbehorende schaduw te
doen tekenen en ik zie nog zijn
pink met de extreem lange nagel,
waarmede hij op het papier, dat
we voor ons hadden, krassen gaf
om gemaakte fouten aan te
wijzen. Ik moet tot m'n schande
bekennen, dat ik nooit heb leren
tekenen en dat mijn kleindochter
van twaalf het al veel beter kan.
Tekenen is evenals bijv. vioolspe
len een kunst, waarvoor men
aanleg moet hebben, anders leert
men het nooit. Belangrijk van
tekenles is natuurlijk wel, dat
men kennis krijgt van perspectief
en wat daarmede samenhangt en
dat men groter bewondering
krijgt voor de meesters in de
schilderkunst.
EERSTE KLAS SCHIPPER
Van de heer Velsink herinner
ik me ook nog goed, dat ik het 's
zondags dikwijls op het water
tegen kwam in zijn mooie
zeiljacht, dat tot de z.g. D-klasse
behoorde! Hij was een eerste klas
schipper, die het tuig er altijd
prima had bijstaan en die zijn
scheepje als een kleinood onder
hield.
Last but not least komt dan nog
de heer Bogtstra, leraar gymnas
tiek, van wie ik ook mijn eerste
danslessen heb gehad. Hij was
een lenige, benige man, met een
kalend hoofd, waarop nog wat
grijzende haren spaarzaam wa
ren verdeeld. Hij had een grote
rode neus, waar 's winters vaak
een druppel aan hing, want hij
was, als een goede Fries,
herhaaldelijk verkouden, waar
voor hij echter nimmer verzuim
de. Hij gaf les in een groot kaal
lokaal aan de andere kant van de
binnenplaats, waarop, onder een
afdak, de fietsen gestald werden.
In dat lokaal bevonden zich de
gebruikelijke toestellen en klim-
touwen, die bij gymnastiek ge
bruikt worden. Wij moesten
altijd beginnen met een tijdje
hardlopen, waarbij de heer Bogt
stra met een stok op de grond
tikte om het tempo aan te geven.
Hij stond daarbij meestal in de
zelfde hoek van het lokaal, de
hoek, waarin 's winters een
Godin-kachel probeerde de kou
de iets te temperen, meestal zon
der merkbaar resultaat. De heer
Bogtstra, die, in mijn tijd, al op
middelbare leeftijd was, was nog
zo lenig als een aap en hij kon
ons met het grootste gemak alle
oefeningen voordoen, die ge
maakt moesten worden aan de
rekstok, op de brug of op het
paard, terwijl hij tevens van ons
allen het beste touwklimmen
kon.
's Avonds gaf hij dansles in het
zelfde lokaal, ook aan ouderen en
niet-H.B.S.'ers. Z'n klassen waren
ingedeeld naar leeftijd en ik
moest dus dansen met meisjes
van mijn leeftijd. Wij waren
daarbij allen netjes gekleed met
lakleren dansschoentjes en witte
handschoenen. Het ging allemaal
wat houterig toe en dat lag niet
aan de heer Bogtstra of aan de
pianomuziek, die ten beste werd
gegeven, maar vooral aan onze
De heer Bogtstra
verlegenheid. Voordat een dans
begon zaten de jongens aan een
kant op een lange bank en de
meisjes aan de andere kant, de
bokken van de geiten gescheiden.
Op een fluitsignaal stonden de
jongens op en holden naar de
overzijde om het meisje van hun
keuze te pakken te krijgen. De
knapste meisjes hadden natuur
lijk de meeste aftrek en daardoor
hadden er vaak collisies plaats
van de jongens, die hetzelfde
meisje begeerden en daar naar
toe renden als voetballers achter
een voetbal. De minder mooie
bleven altijd nog even zitten,
want galanterie was er op die
leeftijd nog nauwelijks bij. Als
dat wachten de lang duurde wees
de heer Bogtstra de partners aan,
waardoor de les weliswaar door
gang kon vinden, maar de onder
vonden frustratie van het versma
de meisje niet werd opgeheven.
Ja, mooi zijn is wel heel belang
rijk voor een meisje, hoewel ik nu
natuurlijk al lang heb ondervon
den, dat de mooiste vrouwen lang
niet altijd de aardigste zijn. In
tegendeel, zou ik haast zeggen,
ZEEMANSKROEGEN
Ik moet nog opmerken, dat ik
noch bij de heer Bogtstra noch
later bij het echtpaar Levy in
Amsterdam echt heb leren
dansen. Dat heb ik - en goed,
durf ik wel zeggen - geleerd in de
zeemanskroegen van Rotterdam,
Londen, New-York, San Francis
co, Vancouver, Buenos Aires,
Havana, Panama, Rio, Sydney,
enz. enz. maar vooral in de Chan-
doz in Antwerpen en op de Re-
perbahn in Hamburg, maar dat
heeft niets te maken met de
Leeuwarder H.B.S. en vormt een
heel ander chapiter.
Na het vermelden van alle leraren
die ik in Leeuwarden gekend
heb, past het ook de heer Pel te
vermelden. Hij was wel geen
leraar, doch ais concierge maakte
ook hij een belangrijk deel uit
van het schoolbestaan.
Een allerbraafste ziel, die met
ons wel en wee meeleefde en van
elke leerling precies wist hoe hij
er voorstond. Dat kwam omdat
hij de cijferlijsten van onze rap
porten maakte en dus al voor ons
van onze vorderingen op de
hoogte was. Hij was echter zo
dicht als een pot en liet nooit iets
los. Toen ik in de 5e klas zat,
werd hij bevorderd tot amanuen
sis, omdat de bestaande een be
trekking had aanvaard aan een
hogeschool. Tot mijn spijt moet
ik zeggen, dat de heer Pel voor
deze functie n.m.m. niet geschikt
was. Hij miste er ten enenmale de
handigheid voor en ook de
kennis! Het meerdere honora
rium, dat hij verdiende, heeft
hem niet gelukkig gemaakt. Hij
had beter concierge kunnen
blijven. Toen voelde hij zich als
een vis in het water. Hij was waar
schijnlijk het eerste voorbeeld,
dat ik meemaakte van mensen,
die, vaak gedreven door streberei,
terecht komen in een functie, die
zij niet aankunnen en die daar
door voortdurend op hun tenen
moeten lopen, een bezigheid, die
je bekaf en doodongelukkig
maakt. Als U de kranten van de
laatste tijd goed gelezen hebt,
zult U wel weten, wat ik bedoel.
De wereld schijnt tegenwoordig
vergeven van mensen, die de ene
flater na de andere begaan,
De heer Velsink
omdat ze voor hun betrekking
niet geschikt zijn, maar in hun
verwatenheid rustig op hun stoel
blijven zitten.
Uit het voorgaande zult U
hebben bemerkt, dat ik met
liefde terugdenk aan mijn H.B.S.
tijd en aan de leraren, die zoveel
aan mijn vorming hebben bijge
dragen en aan het sombere
H.B.S.-gebouw aan het Zaailand,
dat zozeer afsteekt bij de
schoolpaleizen van tegenwoordig,
waar het onderwijs, dat er wordt
gegeven vaak niet evenredig is
aan de schoonheid ervan. Wij
moesten het doen met kale
lokalen, 's winters verwarmd
door kolomkachels en verlicht
door het spaarzame licht van gas
lampen, maar waar het onderwijs
gegeven werd door eminente le
raren, die hart hadden voor hun
werk. Zij hebben mensen voort
gebracht, die hoge en zeer hoge
posities hebben bekleed in de
maatschappij en het staat te
bezien of de tegenwoordige on
derwijsinrichtingen, die dikwijls
gebukt gaan onder de bepalingen
van de z.g. mammouthwet, tot
dezelfde prestaties in staat zullen
blijken te zijn.
Een klasse-instrument herkent u zó.
Daarom kiest u bii Ganzevoort alleen
uit de betero merken.
Hammond, Viscount,
Ri-ha, Solina,
Philicorda en Heyligers.
Bechstein, Ibach,
Schimmel, Sauter.
Förster, Rosier,
Rippen.
Mèt de bekende Ganzevoort- service
en garantie. Ook déérin is Ganzevoort
groot!
Nieuwestad 103
Leeuwarden
Sinds 1109 een muzikaal begrip
