VARIA RONDOM LERAREN
VAN DE RIJKS H.B.S. ANNO 1921
2
TROMP Technisch bedrijf -1eeuwarden
GASHAARDEN nieuwste m odellen
Carel v. Manderstraat 1 - Telefoon 29714
STEENHOUWERIJ D. ARENDS
't 3£leine 3^.ranti>jéÜeeót-iedereen
De vorige keer schreef onze abon
nee, de heer T. Dantuma te
Drachten een verhaal over de le
raren van de Rijks H.B.S., anno
1921. Vandaag het tweede en
tevens het laatste deel van dit
artikel.
De heer De Weerdt (Ned.) stond
bekend door zijn boekje der ge
slachten. De mannelijke- resp.
vrouwelijke woorden waren ko-
iomsgewijze, horizontaal en verti
kaal, opgenomen in een boekje,
het z.g. Puckeboekje, met uiter
aard de nodige uitzonderingen
op diverse regels. Ik ken een oud
leerling, die nog gedeelten uit
zijn hoofd kan opdreunen. Soms
verscheen deze leraar met de
Groene Amsterdammer, waarin
de heer Charivarius zijn rubriek
had met taai-ruikertjes, zoals
bijv. de z.g. verband-leer, welke
uitdrukking in bepaalde berich
ten te veelvuldig voorkwam,
waartegen hij waarschuwde.
De heer Vastenou (aardrijkskun
de) gaf ook les in boekhouden,
een vak dat sommigen niet be
paald lag. Gelukkig voor betrok
kenen gaf hij daarvan geen proef
werk. Hij was ook weerkundig
medewerker. Hij is door velen de
annalen ingegaan als de leraar,
die zo eenvoudig en helder het
ontstaan van bergen op aarde
kon verklaren door de krijtdoek-
proef. Die doek werd dan op de
lessenaar uitgespreid en vervol
gens met zijn handen via de
beide zijkanten van de doek naar
binnen gedrukt, waardoor één of
meer opbollingen ontstonden.
Nog herinner ik me de grote Al-
penkaart, waarop we vele (soms
alle) passen moesten aanwijzen
en opsommen.
VOORDRACHT
KUNSTENAAR
De heer Doucet (Frans) was een
voordrachtkunstenaar. Ik herin
ner me in het bijzonder Cyrano
de Bergerac en dat hij eens zei:
geen der leerlingen heeft litterai
re gaven, behalve één, en laat die
nu een mispunt zijn! Je moest
niet met hem spreken met de
handen in de broekzakken, want
dan was hij over zijn toeren, zoals
een der leerlingen eens moest
ervaren. Een andere leerling, die
heel goed kon tekenen had eens
op het schoolbord twee mannen
getekend, waarvan de ene een
kleine armetierige Fransman
voorstelde en de andere een
robuuste Duitser, die salueerde
jegens laatstgenoemde, waarbij
men wel moet bedenken dat de
heer Doucet een Fransman was,
die de oorlog had meegemaakt!
Hij moet die tekening hebben ge
zien, doch ik herinner me zijn
reactie niet meer (wie wel?). Ge
lukkig maar voor hem dat hij
niet meer heeft meegemaakt dat
het Frans mede door de Mam
moetwet zo in het gedrang is ge
komen. Met zijn opvolger, de
heer Rottier (ook wel Perrol met
de zwarte hand genoemd), kon
den velen het niet zo best vinden;
het orde-probleem liet te wensen
over. Sommige leerlingen benut
ten de tien minuten bij de leraars
wisseling wel eens door het pad
tussen de banken even te gebrui
ken als trimbaan: ze deden dan
slinger-oefeningen tussen de ban
ken ter weerszijden van het pad.
Ik zie nog voor mij hoe verbaasd
deze leraar dan was bij zijn bin-
DOORT. DANTUMA
nenkomst in ons lokaal. Een paar
grapjassen op een der voorste
banken kon de feestvreugde
soms nog verhogen door de elle
boog-politiek, waarbij de één met
z'n elleboog een stel boeken van
de ander van de lessenaar veegde,
waarover deze quasi kwaad werd,
waarna dan gelach van de leer
lingen volgde. Een andere keer
draaide het voorbij komende
straatorgel verdacht lang! Dit
laatste zal echter ook wel eens bij
een andere leraar zijn voorgeko
men.
De heer Brouwer (Duits) is door
vriend Bijl uitstekend uitgebeeld.
Van hem herinner ik me o.a.
„Freut euch des Lebens" enz. Hij
opperde op les eens muziek- of
zanggroepjes te vormen ter verrij
king van het leven. Hij vroeg of er
soms leerlingen waren die de
muziek in groepsverband be
oefenden. waarop een leerling
klikkende de vinger opstak en
zei: mijnheer, ik ben al jaren bij
de muziek, waarop de heer
Brouwer hem prees en vroeg
waar dan de muziek werd be
oefend en welk instrument hij
gebruikte. Hij antwoordde: in
(op) de Lemmer mijnheer, daar
was ik vaandeldrager! Wel een
anti-climax, doch de klas had
grote pret.
HELDERE LES
De leraar Terwisga (die bij ons
werktuigkunde gaf) gaf helder
les. Hij had de gewoonte meestal
op maandagen proefwerk te
laten maken. Zulks kwam hem te
pas, daar het weekend vaak zei
lende werd doorgebracht, zodat
hij dan maandags echt bij kon
komen. Het behoeft weinig be
toog dat er op maandagen wel
eens gespijbeld werd.
De heer Roest Crollius (scheikun
de) was een amicaal mens, die te
veel werd geplaagd. Enige jaren
geleden trof ik hem aan in een
Revalidatie centrum. De eind
examen opgaven van het betref
fende jaar had hij nog doorgeno
men. Op zijn vraag of ik er nog
eniger mate begrip van had,
moest ik helaas ontkennend ant
woorden. Enkele formules wist ik
nog wel, waaronder die van
Calium-bychromaat (K2Cr207)
die ik als bijnaam droeg. De
excursies o.a. naar Vierverlaten
(beetwortel suikerfabriek) zal me
altijd bij blijven, al was het alleen
al vanwege de lol en pret in de
trein.
De heer Dorgelo (Nat.Historie)
staat in mijn herinnering wat ver
der af. Ik herinner me dat hij een
meisje aanried haar halsketting
niet langer te dragen, daar een
zeer na familielid daarmee een
dodelijk ongeluk had gehad.
KRINGLOOP VAN T LEVEN
De heer Jensma, zijn opvolger,
staat me als de dag van gister
voor de geest. Hij gaf eens een
proefwerk over de kringloop van
het leven, waarvan de stof in het
leerboek stond aangegeven door
een grote acht (als cijfer aange
duid), voorzien en omringd door
diverse verklaringen. Een der
leerlingen, die. de bewuste stof
niet goed had bestudeerd, had op
zijn proefwerk enkel en uitslui
tend het cijfer 8 getekend. Dezelf
de leerling die eens een beurt
kreeg over diverse vlindersoorten
aarzelde even met het noemen
van de bedoelde vlindernaam;
zijn bijzitter fluisterde toen een
(vervolg op pag. 8)
De heer Jensma
NIEUWE OOSTERSTRAAT 8
NIEUWE HOLLANDERDIJK 1
BILGAARDPASSAGE 11
TELEFOON 3 74 00
TELEFOON 2 74 70
TELEFOON 3 61 02
LEEUWARDEN
HARLINGEN
LEEUWARDEN: VOORSTREEK 90 TELEFOON 05100 25067
Het oude vertrouwde adres voor Uw
GRAFWERK en ALLE NATUURSTEENWERKEN.
Werkplaatsen: James Wattstraat, telefoon 05100-26805
Harlingen - Fabriekstraat 7 Telefoon 05178 2895
De heer Roest Crollius
