HET TORENTJE VAN HUIZUM:
MOOIER DAN DE MOOISTE CATHEDRAAL
SPECIALE AANBIEDING
OUDE NUMMERS VAN 'T KLEINE KRANTSJE
UIT DE JAREN 19641 T/M 1973
Volledige oude jaargangen
Bepaalde oude nummers
Pakje met
'f 3/deme 3£rantóje leeót iedereen
Onze gewaardeerde medewerker,
de heer Mr. J.S. Bijl te Den Haag,
vervolgt en besluit hierbij zijn
artikel over het torentje van
Huizum - „mooier dan de
mooiste cathedraal".
Er kwamen soms ook andere ge
luiden uit de toren, als de
klokken werden geluid en de
sombere tonen al galmend over
de omgeving dreven. Dat gebeur
de elke zondagmorgen als ik de
kerkgangers in hun donkere
costuums ter kerke zag gaan. Ik
vond het altijd een mistroostige
optocht en het beoefenen van de
godsdienst, althans in de kerk
van Huizum, leek mij een vrij on-
pleizierge aangelegenheid.
De klokken luidden ook, als er
iemand werd begraven. Die
begrafenissen maakten op mij
steeds een diepe indruk. Zij
waren meestal voorafgegaan door
de bekendmaking, dat er iemand
in het dorp was overleden. Dat
gebeurde door een man in een
geklede zwarte jas, met tressen,
vaak met een zwarte steek op en
een papier in de hand, waarop de
namen vermeld stonden van de
mensen, bij wie hij moest „aan
zeggen". Vele malen heb ik zo'n
„aanzegger" bij ons aan de deur
zien verschijnen, waar hij dan op
plechtige, soms zalvende, toon
z'n lesje opdreunde, zoiets van:
„geven met leedwezen bekend, de
familieleden van zo en zo, dat hij
op is overleden". De meeste
van deze „aanzeggingen" betrof
fen natuurlijk mensen, die ik niet
of nauwelijks kende, omdat het
wereldje, waarin ik leefde, nog
heel klein was. Toch gaf het ver
schijnen van de zwarte man met
de steek iets beklemmends, iets
wat je neerdrukte, omdat je be
greep, dat er iets droevigs was
gebeurd. Die indruk werd veel
dieper, als het iemand was, die je
wèl gekend had, die je had zien
lopen, horen praten en lachen of
bezig gezien in zijn werk. Hoewel
je nog nooit een dode had gezien,
maakte je je er toch een voorstel
ling van. Een vage voorstelling
liek werden. Dat geloof zou ons
beschermen tegen onweer en alle
mogelijke andere onheilen, ter
wijl dan bovendien de dood niets
onzekers meer zou hebben, want
je ging, onder zeker voorbehoud,
regelrecht naar de hemel, waar je
alleen maar pleizierige dingen
stonden te wachten.
Later, toen ik de dood in vele ge
daanten had ontmoet is me dat
gevoel van verlorenheid, van de
nietigheid van de mens tegenover
de - niettegenstaande de ontzag
wekkende ontwikkeling van de
wetenschap - niet te doorgronden
geheimen van de kosmos steeds
bijgebleven, als ik de laatste eer
bewees aan een overleden nabe
staande, vrind of medewerker.
EEN DOORGANG
Benijd heb ik daarbij altijd de
mensen, die, gesterkt door een
vast godsvertrouwen, „wisten",
dat het leven op aarde slechts een
doorgang was geweest naar een
betere wereld. Van de begrafenis
sen die ik heb meegemaakt,
waren die van rooms-katholieken
het meest pompeus, waarschijn
lijk door de mystiek, die aan hun
godsdienst vastzit, en het minst
neerslachtig stemmend; die van
gereformeerden, waarschijnlijk
door hun geloof aan de uitverkie
zing, het meest somber en die van
de joden, door haar grote
eenvoud, waarbij het stoflijk om
hulsel, als niet terzake doend, in
een goedkope vurenhouten pak
kist, aan de aarde wordt toever
trouwd, het meest indrukwek
kend. Bij vele van die begrafenis
sen werden de klokken geluid,
werd gedragen muziek op het
orgel gespeeld en door schitteren
de koren het Te Deum laudamus
gezongen, maar noch de klokken
van de Notre Dame, noch die van
de Westminster Abbey hebben
op latere leeftijd zo'n impressie
op me gemaakt als in mijn
kindertijd de klokken van het
torentje van Huizum.
Mr. J. Bijl
weliswaar, waarbij evenwel het
essentiële element van de dood,
het onherroepelijke ervan duide
lijk voor ogen stond. Het maakte
je bedremmeld en stil. Je keerde
in tot jezelf en je vroeg je met een
benepen hart af, of de dood niet
de bok, de zwarte steek diep over
het voorhoofd, naar de - als het
een eenvoudige begrafenis betrof
- in het zwart geklede mannen
en vrouwen, die, in gebogen en
neerslachtige houding, de koets
volgden en je snoof de lucht van
iets onwezenlijks en het was, of
op zijn sombere tonen de geest
van de ontslapene naar het onbe
grepen onbestemde werd gedra
gen. De voorstelling, die ik had
van het „hiernamaals" was me bij
gebracht door de kinderen van
ook in je onmiddellijke omgeving
zou kunnen toeslaan, of hij niet
je moeder zou kunnen treffen, je
vader, je broer, je zuster of een
van je vrindjes. Je voelde je onbe
schermd tegen het onbestemde.
En als dan, enige dagen later, de
begrafenisstoet voorbijtrok, dan
stond je stil en verloren te kijken
naar de met donkere kleden
bedekte paarden, die de lijkwa
gen voorttrokken, naar de zwart -
geklede koetsier met de zweep op
eau de cologne op, waarmede de
vrouwen haar zakdoeken hadden
doordrenkt, om al snuivende
haar zenuwen de baas te worden.
Dan begonnen ook de klokken te
luiden, een overblijfsel uit heiden
se tijden, toen er bij een
begrafenis veel lawaai werd
gemaakt om de kwade geesten te
verdrijven. De herkomst ervan,
wist je toen, vanzelfsprekend, nog
niet, maar het zware gebimbam,
dat je tot in je ziel beroerde, had
de door mij zeer hoogaangesla-
gen R.K. tuindersfamilie Jongma.
Zij hadden me duidelijk ge
maakt, dat ik een heiden was en
dat er voor mij en voor allen, die
niet „rooms" waren, geen redding
mogelijk was. Het eeuwige vage
vuur was ons voorland, zo niet
nog erger. Het verontrustte mij
en ik vond mijn ouders onverant
woordelijk, dat ze, op mijn wens,
niet onmiddellijk Rooms Katho
Te bestellen door
overschrijving per giro
(98 10 62 t.n.v. 't Kleine Krarvtsje Leeuwarden)
of af te halen
van ons kantoor NAAST EMMAKADE 39
(Vredeman de Vriesstraat 1)
10 verschillende nummers
25 verschillende nummers
50 verschillende nummers
100 verschillende nummers
Per giro besteld 6.75
Per giro besteld 12.50
Per giro besteld 20.75
Per giro besteld 36.
Afgehaald 5.
Afgehaald 10.
Afgehaald 17.50
Afgehaald 30.—
(Indien nog niet uitverkocht)
(Indien nog niet uitverkocht)
Per giro besteld 33.25 Afgehaald 30.per jaargang
Atgehaald 1.per stuk
Per giro besteld: 1.per stuk, vermeerderd met
portokosten: 40 ct voor 1 ex.
60 ct voor 2 ex.
90 et voor 3 t/m 7 ex.
175 ct voor 8 t/m 14 ex.
300 ct voor 15 t/m 50 ex.
