2
DOOR
J.C.VAN DAM
n
't 3<Cieine 3^-rantóje leeót iedereen
De vroeger Keizersgracht met bomen langs het water. Linksaf gaan we tie Druifstreek op.
schouder, bewaakten het gebouw
en zorgden er voor dat ontvluch
tingen haast onmogelijk waren.
De gratis pensiongasten werden
dus goed bewaakt.
De zware jongens zaten veilig
achter zwaar betraliede vensters.
Het gratis menu scheen ook in
orde te zijn, daar wij als Leeu
warder jongens zongen: „in de
bajes daar is het goed, daar
worden de boeven met melk en
eieren gevoed!"
Ten bewijze dat men het in de
„bajes" wel naar de zin had, deed
mij aan het volgende denken. Het
boevenwagentje bracht een ver
oordeelde binnen. Tussen twee
gewapende bewaarders werd tic
man binnen gebracht. Een
groepje kijklustigen, waaronder
fA
ook ik, toonde belangstelling.
Toen ik de opmerking maakte
van: „dat liekt niet best", gaf een
man naast mij Ie kennen: ..nou.
/e hewue hel daar goed", ik zeil
hew er oek aclvl jaren zitten!" Wel
een openhartig betoog!
Als Leeuwarder jongen had de
Keizersgracht nog al mijn be
langstelling. Graag mocht ik
daar een kijkje nemen. Veel ge
lijkenis had deze Leeuwarder
Keizersgracht niet met haar
naamgenoot in Amsterdam.
Langs deze gracht stonden geen
Iraaic patriciërshuizen, waarin
rijk geworden kooplui hun woon
stee hadden., rijkdommen ge
haald uit ons voormalig Oost-In-
dië. Niets deed hier denken aan
de „Gouden Eeuw" en de Oost-
VROEGE WANDELINGEN
IN BUURT VAN DE BAJES
Weinig Leeuwarder wandelaars
kozen zo rond de eeuwwisseling
de Zuid-Oosthoek van de bin
nenstad. Een loopje over het
Blokhuisplein, langs de Keizers
gracht, door Kruisstraat, Gali-
leën, Kerkstraat en omgeving
aldaar was niet erg in trek.
Misschien deed de strafgevange
nis, de „Bajes" op het Blokhuis
plein de stadsmensen afschrik
ken. De gedachte dat daar men
sen zaten opgesloten die voor
altijd of voor lange jaren, het
heerlijke, vrije leven moesten
missen deed misschien bij teerge
voelige mensen geen goed.
Hoe vaak zullen veel veroordeel
den, daar opgesloten in trieste
cellen, bij nadere overdenking,
niet gedacht hebben; had ik dat
maar nooit gedaan. Maar ook
hier is de spreuk van kracht:
„berouw komt na de zonde!"
ZWAARSTE
MISDADIGERS
In de Leeuwarder gevangenis
zaten de zwaarst veroordeelde
misdadigers, met levenslang of
andere langdurige vrijheidsstraf
fen.
De Leeuwarder strafgevangenis
diende in Holland nogal eens tot
afschrik voor hen, die iets on
deugends van plan waren, door
hen te vermanen met een: pas
maar op, of je gaat naar
Leeuwarden.
De gevangenis was omringd door
grachten waarvan de Keizers
gracht de smalste was. Schild
wachten, met het geweer aan de
Indische Compagnie. Langs deze
Keizersgracht stonden slechts
kleine, nette huizen waarin
eenvoudige mensen woonden, die
zonder rijkdom ook gelukkig
waren. In de bleekjes vóór hun
woning toonden ze dit, op zomer
avonden met hun harmonicaspel,
vertolkten zij hun levensvreugde.
„Als je lacht, dan ben je rijk en
gelukkig tegelijk!" Soms zong het
jongvolk vrolijk mee.
Wat mij het meest interesseerde
was de levende have, die ik in de
bleekjes of tuintjes te zien kreeg;
een geit met haar jongen, een hok
met konijnen, een ren met
kippen. Ook was er een duiventil,
waar de duiven in- en uit vlogen.
Boven een huisdeur hing een
kooi met een putter er in. Dit
vogeltje trok dan met zijn snavel
aan een kettinkje, waarmee hij
een klein wagentje, op rails,
gevuld met voer, naar zich toe
trok.
In een gang van een van deze
huizen hing een kooi met een
tortelduif, die haar welluidend
gekoer liet horen. Alles was hier
te zien was vond ik erg interes
sant.
Een smal straatje, zo'n ander
halve meter breed, liep als voet
pad langs de voorgevels van de
huizen. Een laag houten hekje
sloot de bleekjes af. Dit stukje
eigen grond liep tot de gemetsel
de walmuur van de Keizers
gracht. Aan de overkant van de
gracht had je de gevangenis
muur.
I vervolg op /icig. 10)
Nette huisjes met vriendelijke ouwe wiefkes langs de Gedempte Keizersgracht.
