OUDE LEEUWARDER STADSGRACHT VOOR VDANDEN VEEL TE BREED m\nn 9 BABBELTJES OP DE BRUG t 3^.leine 3£rantóje leeót iedereen IN ONS VORIGE BABBELTJE-OP-DE-BRUG WAREN WE, GRAVEND IN DE GESCHIEDENIS VAN DE LEEUWARDER STADSGRACHTEN, GEVORDERD TOT HET JAAR 1483, TOEN DE STAD GETROFFEN WERD DOOR EEN GEWELDIGE BRAND, DIE HONDERDEN HUIZEN VERWOESTTE. DE VERVELENDE FINANCIËLE CONSEQUENTIES VAN DIE RAMP WERKTEN WEL VERTRAGEND OP HET AANLEGGEN VAN DE NIEUWE VERDEDIGINGSGRACHT OM DE STAD, MAAR TOCH GINGEN DIE WERKZAAMHEDEN DOOR: VAN HET PUNT, WAAR NU DE NIEUWE SCHAVERNEKSBRUG LIGT, WERD - NADAT HET TRAJECT VAN HIER VIA HET HUIDIGE WIL- HELMINAPLEIN TOT DE HUIZUMERBRUG OVER DE WEAZE DUS AL WAS VOLTOOID - IN NOORDELIJKE RICHTING VERDER GEGRAVEN TOT EVEN VOORBU DE KERK VAN OLDEHOVE. HHSi Daar kreeg de gracht een bocht en in een vrijwel rechte lijn trok men het water nu door tot de Ee, die hier iets moest worden verlegd: het stuk van deze rivier, dat ongeveer gelegen moet heb ben, waar nu de Breedstraat is, werd daarom gedempt en door het graven van een grachtje van de Dubbele Pijp bij de Nieuwe- buren tot de plaats, waar de nieuwe Hoeksterpoort zou wor den gebouwd, en van het grachtje, dat later Wortelhaven zou heten, kwam de nieuwe ver binding met de binnengracht tot stand. digingsgracht zover gevorderd was, dat alleen de oostkant van de stad nog niet door een water kering was beschermd, trof Leeuwarden een nieuwe ramp. Na een vechtpartij tussen enkele plattelanders en een aantal bierbrouwers uit de stad, kwa men er onder de bezielde leiding van de vuurvreter Worp Lieuwes Juckema niet minder dan acht duizend Schieringers uit Ooster- goo en Westergoo op de been om het nog altijd gehate Vetkopers- gezinde Leeuwarden aan deze onbeschermde oostkant aan te vallen. Toen het graafwerk aan de verde- Met Pieter Sijbrands Auckema De oude Hoeksterpoort, gezien vanaf een molen, die gestaan moet hebben op de plaats, waar nu het gebouw van de Energiebedrijven staat. De vroegere Tuinsterpoort, in 1935 door de Leeuwarders nagemaakt van karton. als aanvoerder stelden de-burgers van de stad zich tot het uiterst teweer, maar na twee vruchteloze aanvalspogingen kreeg Juckema de stedelingen toch onderde knie en plunderend en moordend trokken de Schieringers door de stad. PANIEK Terwijl talloze burgers in paniek vluchtten en vele anderen op de stinsen van de edelen werden gevangen gezet, schonden de overwinnaars de wallen en sloe gen het gesehut van de stad kort en klein. Na een nieuwe aanval van de haatdragende Schieringers.die de Leeuwarders - vijf jaar later - bij Barrahuis konden afslaan, werd het de hoogste tijd om de verde digingsgracht te voltooien en pre cies dertien jaar, nadat de eerste schep aarde ervoor was ver plaatst, kwam de hele gracht ge reed. Hoe belangrijk dat was bleek al in 1495, toen Leeuwarden alweer een vijandelijke aanval moest doorstaan. Nu waren het de Hopman Fox en Goslik Juwinga, die met kwade bedoelingen op rukten tot de gracht; ditmaal bleek het water voor de vijand veel te breed te zijn. Door het aanleggen van deze nieuwe verdedigingsgracht kwa men de versterkte uitgangen van miden in de stad te liggen, zodat er nieuwe poonen moesten worden gebouwd. De poort bij het begin van de Sint Jacobs- straat (bij het Naauw) werd daar om afgebroken en (groter) her bouwd aan het eind van de Wir- dumerdijk, waar nu hotel Amici- tia staat en Onze Lieve Vrouwen poort in de Grote Kerkstraat (bij de Sint Anthonystraat) werd ver vangen door een nieuwe poort aan het eind van de- Nieuwestad. Verder kwam er een nieuwe Hoekster- of Catharinapoort aan het eind van de Voorstreek. :W NIEUWE WATERPOORTEN Ook moesten er weer nieuwe waterpoorten worden gebouwd en wel vier in totaal: een poort aan het eind van de Weaze, die de Huizumer Waterpoort werd genoemd, een over de Nieuw- landsvaart bij het Schavernek, die Onze Lieve Vrouwen Water poort zou heten, een naast de Hoeksterpoort en een aan het eind van de Tuinen, die de naam kreeg van Vlietster- of Tuinster Waterpoort. FENNO. L. SCHOUSTRA Er is heel wat te zien op deze, ietwat uit zhi verband getrokken tekening. Rechts Vrouwenpoort, de molen De Leeuw, waarvan het molenaarshuisje, gerestaureerd en vooraan de Hooge Berg met (niet in het beeld) de korenmolen de Hoop, dan natuurlijk wel, nog altijd bestaat, en links een wiek van de molen De Arend, die achter het de Oldehove, de poort op de plaats van de overkluizing over het Schavernek, Onze Lieve restaurant De Plantage heeft gestaan.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1974 | | pagina 9