RESTAURATIE OLDEHOVE VOLTOOID
Hoe de toren ontstond
gymnasium
sierks sierks sierks
sierks sierks sierks
3^.rantejê U
eM iedereen
Nu de grootste restauratie aller
tijden aan de Oldehove haar
voltooiing nadert, is het misschien
aardig om eens terug te zien op de
historie van dit oude bouwwerk.
Het is vrijwel algemeen bekend,
dat de toren de Oldehove haar
naam dankt aan de vroegere
nederzetting van die naam,
waaruit later met Nijehove en
Hoek de stad Leeuwarden ont
stond.
Mogen wij de legende geloven, dan
zou op de hoge uitspringende
landhoek - terp - aan de westkust
van Oostergo, ten zuiden en
westen door de Middelzee of
Borndiep bespoeldomstreeks 300
jaar voor Christus door de
legendarische prins Friso, de
priesterschool "Aula Dei" Gods
Hof zijn gesticht. Naast die
priesterschool was er een offer
plaats, waar de Heidense Friezen
van toen hun offers aan de Goden
brachten. Daar ook was de
hoofdtempel van de Druïden, een
priesterkaste van de oude Kelten
gevestigd.
Rondom die priesterschool en
offerplaats ontstond een nederzet
ting van in hoofdzaak vissers, die
hun brood verdienden met het
vissen in de Middelzee. Uit die
nederzetting groeide inde loop der
jaren het dorp Oldehove of
Oldehof.
HOUTEN KERKJE
Omstreeks 800 werd hier het
eerste Christenkerje gebouwd, dat
zoals het in die tijd gebruikelijk
was, van hout was opgetrokken.
Tussen deze kerk en het edele
geslacht Burmania, dat zich hier
in 1180 vestigde in de persoon van
de toen pas van een Kruistocht
teruggekeerde Friese edelman
Douwe Burmania, ontstond een
nauwe band. De Kruisvaarder
werd door de bevolking van het
Oude Hof geestdriftig begroet en
verzocht het Beschermheerschap
van de kerk en het dorp op zich te
willen nemen, en het was deze
Douwe Burmania, die ten zuiden
van de kerk een sterke stins liet
bouwen, de Burmania
op welke plaats het tegenwoordige
Burmania-huis verrees, daarmede
de naam van het geslacht
Burmania in ere houdend
In 1280 werd de bouwvallig
geworden houten kerk afgebro
ken en vervangen door een stenen
kerkgebouw, de St. Vitus-Dom
waarvoor de priesters door de
Heren van Burmania werden
benoemd en ontslagen.
Deze St. Vitus-Dom van Oldehove
groeide in de loop der jaren uit tot
de grootste en belangrijkste der
inmiddels onstane parochieker
ken van de zich steeds uitbreiden
de stad. Vooral wat het inwendige
betreft muntte zij uit in schoon
heid, doch haar uitwendige
gedaante beantwoordde geenzins
aan haar invloed en gezag en het
was vooral de Deken en pastoor
van Oldehove, Bemardus Bucho
toren gekomen, begon deze naar
het noordwesten over te hellen.
Wat was hiervan de oorzaak?
Allerlei gissingen werden geopen
baard, totdat men zich realiseer
de, dat de noordwestelijke hoek
steen was gelegd door de uit de
burgerij gekozen koopman. On
middellijk werd na deze conclusie
naar het verleden van de koopman
een onderzoek ingesteld, waarbij
aan het licht kwam, dat de man
niet zo rein van hart en zeden was
als men gedacht had. Zo zou hij in
het recente verleden o.m. getracht
hebben de dochter van de
bouwmeester te verleiden. Men
was het er nu wel over eens, dat het
wegzakken van de toren de schuld
was van de "onreine" koopman.
Goede raad was duur, doch na
overleg tussen overheid en de
geestelijkheid, werd besloten met
debouwdoorte gaan. Driejaar na
de ontdekking van de verzakking
stierf bouwmeester van Aken,
naar men wil van verdriet over het
mislukken van zijn opdracht. Tot
zijn opvolger werd benoemd
Cornelis Frederik van der Goude,
een Nederlands bouwmeester.
Deze zette het bouwwerk door,
doch toen de verzakking aanhield
en erger werdbesloot men in 1533
met de bouw te stoppen. Mede
door de inmiddels onstane
Hervorming, die zich zienderogen
uitbreidde, werd tevens besloten
om ook met de kerkbouw
voorlopig te wachten. Dat wachten
is evenwel eeuwigdurend gewor
den en zo is de 40 meter hoge toren
on afgebouwd en zonder haar kerk
alleen blijven staan.
ONVOLDOENDE FUNDE
RING
Bij een restauratie in 1910 heeft
men de ware oorzaak van de
verzakking ontdekt en deze zou
gelegen zijn aan een onvoldoende
funderingen in de onevenwichtige
zwaarte van de torentrap.
Binnen afzienbare tijd zal de
restauratie van de toren voltooid
zijn en zal het bouwwerk mooier
dan ooit uit de steigers te
voorschijn komen, en haar in haar
nieuwe gedaante aan de bevolking
van stad en land presenteren.
Een F riese d ichter schreef eens het
toepasselijke lied:
"Dêr 'tde Aldehou syn brommen,
Urenfier soms dreunt yn 't roun,
Dêr 't it tilt fan féen blommen,
Dêr is 't oeral Fryske Groun."
In de zuidelijke muur van de toren
is ingemetseld de fraaie gebeeld
houwde grafzerk van de Friese
edelman Pieter van Dekema en
diens vrouw Catharina van Loo,
respectievelijk overleden in 1568
en 1581Deze zerk werd in 1862 op
het Oldehoofsterkerkhof opgedol
ven bij de bouw van de voormalige
schippersschool.
Zo blijft de Oldehove, niettegen
staande het feit, dat zij nooit werd
afgebouwd, een sierrad voor de
stad en de provincie.
R. Visser.
van Aytta, die de stedelijke
overheid er van wist te overtuigen,
dat Oldehove broodnodig aan een
nieuwe kerk toe was. Het
stadsbestuur was niet doof voor de
argumenten van de pastoor en zo
kwam het, dat in 1529 de Duitse
bouwmeester Jacob van Aken de
bouw van een nieuwe kerk met
benevens het vrije gebruik van een
woning en jaarlijks een deftig
kleed.
Voor men met de bouw begon,
moesten vier personen uit de
burgerij worden uitgezocht voor
het leggen van de hoekstenen. Het
moesten mensen zijn, volkomen
rein van hart en zeden, eerlijk en
verkiezing gehouden en de uitslag
was, dat een koopman uit de stad
als vierde hoeksteenlegger werd
aangewezen.
Toen het eenmaal zover was, werd
met grote plechtigheid de eerste
steenlegging verricht, waarna
terstond daarna met de bouw werd
begonnen. De toren zou een
De toren De Oldehove'' van het noordwesten gezien.
toren werd opgedragen, welke zou
moeten verrijzen ten westen van de
bestaande St. Vitus-Dom.
Aan de opdrac ht aan van Aken
was de voorwaarde verbonden, dat
hij gedurende een periode van zes
jaar geen ander werk mocht
aannemen en hij zou als loon
ontvangen acht stuivers per dag,
rechtvaardig. Met drie hunner
waren de geestelijken en Vroede
Vaderen van de stad spoedig
klaar, doch een vierde persoon, die
aan de gestelde eisen zou moeten
voldoen, kon men niet spoedig
vinden. Besloten werd, dat deze
door de burgerij zou worden
aangewezen. Er werd nu een
hoogte moeten krijgen van tachtig
meter en de kerk zou een
Kathedraal worden, die wat
uiterlijk en innerlijk betreft met
reeds bestaande Kathedralen in
den lande zou kunnen wedijveren.
Helaas is het dat niet geworden.
Nog maar slechts op 10 meter
hoogte met de in aanbouw zijnde
vervolg
Samen met mejuffrouw Dijkstra,
haar vriendin, en beide ietwat
invalide, woonden zij op het laatst
aan de Harlinger-singel, naast de
Groene Weide. Zij kwamen
uitgebreid het gymnasiumbal
bezoeken en dan werd bij haar
vertrek door het strijkje (meestal
het Orchestre d'élite van van
Aken.de befaamde Isi Seyffers en
van pag. 8.
de Cellist Düflo) het engels
volkslied gespeeld met de traditio
nele zang:
How is it possible
How is it possible?
Tut tut my dear
What means that noise I hear,
't is not quite silent here
Ifyou make noises more
There is the door
Klein vraagje voor vrijwel alle publiciteitsmedia in Nederland:
zat Pim Sierks nou alleen met die Japanners in dat vliegtuig
of waren er nog een paar helden by?
ABONNEES
DIE
GAAN
VERHUIZEN:
tjjdig adreswijziging
opgeven
