/4Q
STADSNIEUWS
VAN VROEGER
ZO KUNT U DE WEG VINDEN
VERKLARING VAN DE CDFERS OP HET KAARTJE
(fè
I
t 3^-leine 3^.rantóje leeót iedereen
T GEZIEN
y
Onze abonnee, de heer A. Veeman te Leeuwarden,
heeft aan de hand van een moderne luchtfoto een
soort reconstructie gemaakt van een deel van het
zeventiende eeuwse Leeuwarden, de westelijke hoek
van de oude binnenstad. Het is een zeer curieus werk
stuk geworden, dat wij hierbij graag voor de lezers van
't Kleine Krantsje reproduceren .Van de heer V eeman
is ook de bijbehorende tekst.
veel tuinen in de stad, hoewel de
eerste stegen al ontstaan: Nieuwe
Steeg, en de straatjes tussen
Nieuwestad en Ruiterskwartier:
Oude Lombardsteeg, Oude-Doe-
lesteeg, Ipe-Brouwersteeg en de
Haniasteeg, die is aangelegd
door de tuin van het Martena-
huis. Dit stinsachtige gebouw
staat aan de Nieuwestad en heeft
een torentje met "Cipel". Achter
de rij trapgevels van de Nieuwe
stad zien we een grote verzame
ling schuren en schuurtjes. Veel
stedelingen doen in deze tijd nog
iets aan het boerenbedrijf. Er
staat zelfs ergens een hooiberg
Nog maar enkele jaren pronkt
de Nieuwestad met stenen wal-
muren en pijpen. De meest
linkse pijp, de Roukemapijp, is
later weggebroken. Aan het
einde van het Klein-Schavernek
staat de molen waarnaar later de
Molensteeg wordt genoemd. Via
de Vrouwen waterpoort kan de
scheepvaart de stad verlaten.
Een paalwerk in de buitengracht
leidt de binnenschepen naar de
sluis bij het Stadsverlaat en
verhindert daarnaast dat de
schepen de verdedigingsgracht
gaan bevaren. Tegenover de
waterpoort zien we de Fontein-
sloot met daarnaast de weg naar
het galgeveld. Drie jaar geleden
bevond zich op de plaats van het
Ruiterskwartier nog de zuidelij
ke stadswal. De wal is echter
weggegraven en de oorspronke
lijke buitengracht is nu een
ruime binnenhaven: de Oude
Heerengracht. Zuidelijk van de
ze gracht ligt op de plaats van
de vroegere stedelijke zaailanden
de nog onbebouwde stadsuit
breiding van 1623. Drie bastions
versterken hier de nieuwe wal:
Wirdumerpoorts-, Zuider- en
Verlaatsdwinger. De wijde boch
ten van de Zuidergracht vormen
de afscheiding met het groene
NijlSn. Van 1639 tot 1647 zal
langs de buitenwal van de gracht
een met iepen beplante wandel
weg worden aangelegd. Voorlo
pig doen de Leeuwarders het
echter nog zonder "de Singel".
DE ELFSTEDENTOCHT PER
VOET
De heer P. v.d. Boom, Transvaal-
straat 52, een bekende persoon
lijkheid in onze stad op vereni-
gingsgebied, mag in zijn vrijen
tijd gaarne aan de wandelsport
doen. Het is dan ook geen
wonder.dat hij het voorbeeld van
anderen volgde en ook een deel
van zijn vacantie besteedde voor
het maken van den Elfsteden
tocht per voet.
Op 60-jarigen leeftijd is dat
evenwel een flinke onderneming,
maar de heer v.d. Boom heeft het
er flink afgebracht. Monter en
wel stapte hij gistermiddag om 1
uur zijn woning binnen.
Den eersten dag liep hij van hier
naar Dokkum en terug. Den
tweeden dag ging het over Frane-
ker naar Harlingen tot Bolsward.
Den daaropvolgende dag werd de
tocht voortgezet over de Zuider
zeesteden tot Rijs. Den vierden
dag kregen Sloten en Ijlst en
Sneek een beurt en op den
laatsten dag werd de hoofdstad
weer bereikt, zonder dat het den
heer v.d. Boom was aan te zien,
dat hij in deze vijf dagen ruim
200 km. had gewandeld.
(1942)
1. stadsgracht. 2. stadswal.
3. Wirdumer binnen- en buiten
poort. 4. Onze-LieveVrouwen
binnenpoort. 5. Onze-Lieve-
Vrouwenbuitenpoort. 6. Vrou-
wenpoortsbrug. 7. Bastion 'Klei
ne Fenne' of Oldehoofster dwin
ger. 8. Molenaarshuis. 9. Lieve-
V rouwenpoortsd winger.
10. 's Prinsenweitmolens- of
Verlaatsdwinger. 11. Zuider
dwinger. 12 Wirdumerpoorts-
dwinger. 13 Boterhoek. 14. Sint-
Jobspriesterhuis. 15. Heer-Ivo-
brug. 16. "Oud kanaal naar den
Boterhoek" 17. Oldehoofster
Kerkhof. 18. St.-Vituskerk.
19. Heer-Ivostraatje. 20. Olde-
hove. 21. Burmaniahuis.
22. Burmaniastraat. 23. Huis
van de familie Liauckama, nu
Prinsessenhof. 24. Grote Kerk
straat. 25. Kleine Kerkstraat.
26. Bagijnestraat. 27. Nieuwe
Steeg 28. Nieuwestad. 29. Oude
Lombardsteeg. 30. Oude Doele-
steeg. 31. Ipe-Brouwersteeg.
32. Haniasteeg. 33. Martena-
huis (nu Leeuwarder bioscoop).
34. Roukemapijp. 35. Vrouwen
waterpoort met paalwerk voor
de scheepvaart. 36. Sluis en
sluiswachtershuis bij Stadsver-
laat en Verlaatsbrug.
37. Fonteinsloot met wegje naar
de Galge-fenne aan de Harlinger
Trekweg. 38. Ruiterskwartier.
39. Oude Herengracht.
40. Zaailand. 41. Voetbrug.
42. Haven-of Paardebrug.
43. Wachthuisje met kanon.
44. Marssumer dijk, en links
daarvan Stienser dijk of Hoge
dijk. 45. Buiten de Wirdumer-
poort (weg naar Overijssel).
vestingbouwkunde. De Boter
hoek is nog weinig bebouwd.
Aan deze zijde van de Heer-Ivo-
brug zien we het Sint-Jobspries
terhuis. De afscheiding met het
Oldehoofster Kerkhof wordt ge
vormd door het "oud kanaal
✓Vn)
naar den Boterhoek". Sinds 1595
staat op dit kerkhof nog slechts
het onderste muurgedeelte van
de oude Sint-Vituskerk. Tussen
het kerkhof en de Nieuwestad
valt het Burmaniahuis met zijn
grote tuin op. We zien trouwens
