BRAND VERWOEST DE KAZERNE
TLCleine ^ICrantöje leeet iedereen
Zoveel mensen er in het hele
Beneluxgebied woonden, zoveel
stenen - rond viereneenhalf
miljoen zijn er indertijd
gebruikt voor het stichten van
het toen nog grootste gebouw
van Leeuwarden: de Prins Frede-
rikkazem»- op de Amelands
dwinger.
Dat moet dus al even geleden
zijn, want de bevolking van
Nederland, België en Luxem
burg heeft er ruim honderd jaar
over gedaan om zich in aantal te
verdrievoudigen tot ruim dertien
miljoen, een bevolkingscijfer, dat
nu ook alweer met miljoenen
overschreden is. Welnu, het was
in het begin van het tweede
kwart van de vorige eeuw, toen
dan eindelijk de plannen tot het
bouwen van één grote kazerne
voor Leeuwarden werd gereali
seerd.
Tot die tijd was de militaire
bezetting van de stad in tal van
gebouwen gehuisvest geweest -
o.a. in het huidige Stadsverzor-
gingshuis aan de Haniasteeg en
in de Kanselarij aan de Turf
markt - maar die verschillende
gebouwen konden met z'n allen
nog geen achthonderd mannen
bergen, terwijl toen juist een
grotere militaire bezetting voor
onze stad wenselijk werd geacht.
Al in 1818 was het koning
Willem 1 zelf geweest, die de
raad van Leeuwarden had ver
zocht het bouwen van een grote
kazerne te overwegen. De hoge
kosten, die met het stichten van
een dergelijk bouwwerk gemoeid
zouden zijn, bleef onze stadsbe
stuurders voorlopig echter als
een schrikbeeld voor ogen staan
De geweldige brand in de Kazerne - duizenden mensen staan er naar te kijken.
en pas vijf jaar later werden de
plannen voor een nieuwe kazer
ne opnieuw urgent.
Toen toch wer de ontruiming
bevolen van de Kanselarij, waar
door er voor de soldaten een
nijpend plaatsgebrek ontstond,
dat men aanvankelijk trachtte
op te heffen door het vergroten
van het Lands Artilleriehuis of
Arsenaal, een van de bestaande
gebouwen voor de militaire
bezetting, een lang en smal
houten geval, in het laatst van de
achttiende eeuw bij de Ame-,
landsdwinger gebouwd.
Tezelfder tijd werd stadsarchi
tect Gerrit van der Wielen, de
schepper van he' monumentale
gebouw aan de Nieuwestad,
waarin nu onze gemeentepolitie
zit. naar het westen gestuurd om
een studie te maken van de
kazernes daar.
Hij kwam met een hoofd vol
ideeën terug en overhandigde de
gemeenteraad later een plan
voor een gebouw van vijfenze
ventig ellen lang en zesentwintig
ellen breed, met drie verdiepin
gen en vierentwintig grote zalen.
In 1827 kon het publiek worden
aanbesteed en werd het door vier
Leeuwarder metselaars en tim
merlui aangenomen voor de toen
kapitale som van 181.000.
Twee jaar later werd het bouw
werk voltooid en sloeg men nog
een aantal huizen tegen de
grond om de kazerne het ruime
voorplein te verschaffen, dat ze
nu nog heeft.
Twee dagen na de verjaardag
van Sinterklaas in 1829 werd de
nieuwe kazerne met een groots
défilé van de schutterij met
vliegende vaandels en slaande
trom plechtig ingewijd en ge
noemd naar Willem Frederik
Karei, prins Frederik, de zoon
van koning Willem I. die in
Nederlandse en Pruisische dienst
tegen Napoleon vocht.
Architect Van der Wielen kreeg
bij deze gelegenheid een ge
schenk ter waarde van vijfhon
derd gulden en ook de stadstim-
merbaas J.P. van der Wal
ontving een blijvend aandenken
aan het grote werk.
Hoewel de kazerne voor een
bevolking van duizend man v/as
gebouwd, bleek ze bij de inge
bruikneming wel veertienhon
derd soldaten te kunnen huisves
ten en na de Belgische opstand
van 1830 lagen er zelfs meer dan
tweeduizend in.
DE KAZERNEBRAND
Dertig jaar lang bleef het impo
sante bouwwerk dit deel van de
(Vervolg op pagina 7)
Een mooie plaat van de kazerne van omstreeks 1845. Let u ook even op de bomenrijke singel rechts, die eens de hele stad omsloot.
