t SiLleim Ü^Crantóje leeat iedereen
ouders van ondergetekende. Een
paar jaar ben ik bij hen geweest
als half wees. Wanneer we in
hun kamertje zaten hoefden we
geen klok, want elk ogenblik
zagen we het Dokkumer lokaal-
tsje rijden.
DIKKE MOK
De ouderen onder ons zullen
zich ook hun buurman nog wel
herinneren, een oud onderwijzer,
die Dikke Mok werd genoemd;
hij was plusminus twee meter
lang en woog een driehonder
pond.
Nu gaan we op het Ruiterskwar-
tier een kijkje nemen en wel tot
de hoek van de Wirdumerdijk.
Van de hoek van het Schavernek
tot de Haniasteeg is heel veel
veranderd. Op dat streekje heeft
de heer Hoogeveen gewoond,
jarenlang voorzitter van Ten
Kate.
Er was ook een vrij grote winkel
in Fongersrijwielen, waar Sjoerd
Nauta de scepter zwaaide en al
gauw met vier rijwielmonteurs
de zaak aanpakte. Hij wist het
zo te organiseren, dat hij er
binnen vijf jaar wei vijftien
panden kon bijkopen tot aan de
Molensteeg toe, waarna "hij er
een garage van maakte met
grote magazijnen. Toen werd hij
ook nog Ford-dealer en grossier.
VREEMDE TUD
Zelf heb ik er als jongen nog een
jaar gewerkt om het rijwielvak te
leren. Het was een vreemde tijd.
Dikwijls moest ik 's morgens al
om zeven uur naar het staan-
kroegje om voor drie dubbeltjes
een halve liter te halen - dat was
de goeie ouwe tijd. Toch werd
het, onder de naam Rami, een
bloeiend bedrijf met een veertien
man personeel.
Aan de andere kant van de
Haniasteeg kregen we het nu
nog bestaande transportbedrijf
van Niemendal, dat toen al
befaamd was door het verrichten
van de zwaarste karweien. Ik
herinner me, dat er bij zware
transporten soms vier paarden
voor de wagen kwamen. Dit
bedrijf bestaat mogelijk tachtig
jaar en is nog bloeiend, maar nu
gemechaniseerd.
Daarnaast was een burgerhuisje
en een buurtkruidenierswinkel-
tje van Molenaar. En dan komeh
we bij de destijds in de stad
vermaarde Stadsschouwburg,
waarin Sjors van der Meer met
z'n ouders woonde. Hier heeft
zich op het gebied van toneel en
theater heel wat afgespeeld en er
kwamen bekende artisten als
Piet Kohier, Albert Bol, Lou
Bandy. Als jongens hebben wij
ervaak een dubbeltje aan ge
waagd om op het schellinkje te
kunnen zitten.
De entree was toen vijf en dertig
cent voor de eerste rang, een
kwartje voor de tweede rang en
een dubbeltje boven in de nok.
Het meeste succes hadden "De
Fabrieksbaas", "De Twee We
zen" en "De Jantjes".
De Ype Brouwersteeg was zeer
bekend, omdat daar de beroem
de tabaksfabriek van Hendrik
en Bouwe Taconis gevestigd was.
Daar werd de pruimtabak en de
rooktabak in de blauwpapieren
puntzakjes gefabriceerd en door
het hele land gedistribueerd - er
werkte dan ook nogal wat
personeel. Wat nu de verpak
king kost, kostte toen een half
ons tabak.
Verder kregen we aan het
Ruiterskwartier tussen de Ype
Brouwersteeg en de Doelesteeg
enkele burgerhuizen, waaronder
ook enige oude gevestigde zaken,
zoals Kuipers, oliën en Kingma's
Bank. i
Naast de al zeer'lang bstaande
zaak van Huizinga, landbouwar-
tikelen, krijgen we een paar
grote groene deuren; daar was
vanaf de eeuwwisseling de Stal
houderij van Wijbenga. Er ston
den altijd veel koetsjes en
paarden.
CELWAGEN
Tegenover dit pand met groene
deuren stond een ander gebouw
met groene deuren, het Paleis
van Justitie - die waren bestemd
voor de celwagen, bespannen
met twee paarden om gevange
nen door te laten. Voor de jeugd
was dat altijd een bijzondere
belevenis: door de naden heen
kijken en zien, wie er uitgeleid
werden naar de edelachtbare
heren.
Toen deze celwagen werd afge
schaft heeft directeur Jabsen van
de Strafgevangenis de wielen er
aflaten halen en deze gevernist;
nu hangen ze als lampen in de
kerk van de gevangenis.
Achter op deze zogenaamde
boevenwagen waren twee zit
plaatsen voor veldwachters. Dik
wijls hebben wij er een tochtje
op mee gemaakt, wanneer de
wagen terugreed naar de Stal
houderij van Poelsma; de veld
wachters bleven dan achter in
het Paleis.
Het pand op de hoek van de
Oude Doelesteeg is in de twinti
ger jaren door tandarts van
Kollem geheel verbouwd. Daar
na kregen we enkele burger
huizen, een koetshuis en ver
schillende café's.
Op de hoek van de Hoedema-
kersteeg woonde de caféhouder
en barbier Elders; daar werd je
geschoren, kreeg je een borrel en
bovendien een sigaar voor de
totale som van tien cent.
Op de ene hoek van de
Lombardsteeg was het café van
van Keulen, op de andere hoek
de rijwielhandel van Arema, van
wie van Keulen een ruimte kon
huren voor de verkoop van
naaimachines.
Het café is door van Keulen
omstreeks 1917 verhuurd aan
Louis Schaaf, toen met volledige
vergunning voor vijftien gulden
in de week. Schaaf, die er ook
Belgische vluchtelingen als klan
ten had, heeft er flink geboerd
en kon in 1920 de alom bekende
Concertzaal in de Breedstraat
betrekken.
Boven de zaak van Arema
woonde destijds dokter van
Eden en daarnaast kwam een
pracht café van Pinxter, een echt
burgerstamcafé tegenover een
mooi park, dat nu parkeerter
rein is.
HOOGKAMP
De ouderen konden ook genie
ten van de gezellige sfeer in het
echte bittercafé van Hoogkamp.
Dan kregen we een café-dancing
van Bender, een gewoon café.
Op de donderdagen hadden de
schippers er hun avond en dan
gebeurde er heel wat om de
zware werkweek te vergeten.
Ook kregen we dan nog de
Blaauwe Poort, vier trapjes op
en weer een café voor nozems
zou men nu zeggen. Naast het
poortje was de hoef- en grofsmid
Arie Smit gevestigd; dit alles is
nu verdwenen.
Tenslotte hadden we op de hoek
van het Ruiterskwartier en de
Wirdumerdijk het café 's Lands
Welvaren, met de pikeur Looien-
ga als kastelein. Al deze café's
hebben de doodsteek gekregen
toen de kermissen moesten
verdwijnen van het Wilhelmina-
plein.
;ken
ït ruiterskwartier
