BARNUM AND BAILEY: CIRCUS OM NOOIT TE VERGETEN SLECHTS EEN DAG IN LEEUWARDEN HERINNERING AAN BARRE WINTER 8 't 3^leine 3-Crantóje leeót iedereen geven, was plaats voor 14000 toeschouwers. Er waren drie pistes waartussen twee tonelen. Hier omheen was een baan. Wanneer de voorstelling begon, pareerden hier, ter verwelko ming van het publiek, de acro baten, olifanten, paarden en andere diereh. De met vlaggen en wimpels getooide stoet, lever de een prachtig gezicht op. Wat voor kunsten en halsbre kende toeren men al te zien kreeg laat geen pen beschrijven. Acrobaten vlogen als vogels door het circusruim, van het ene vangtoestel naar het andere. Je hield je hart vast Wat mij vooral is bijgebleven is het afschieten'van een man uit een kanon. Plotseling een knal en een curcusman vloog hoog (Vervolg op pagina 12). Alleen de oudsten onder ons zullen het sensationeel gebeuren van "The Barnum and Bailey show" in Leeuwarden hebben beleefd. Maar al is dit aantal klein, ook latere generaties heb ben wel van dit curcusbezoek gehoord. Spreekt men over circussen, dan wordt ook de naam "Barnum en Bailey" ongetwijfeld genoemd. De tweede september in 1901 had deze grote gebeurtenis voor Leeuwarden plaats. Al dagen tevoren hadden nieuwsbladen en aanplakbiljetten voor de nodige reclame gezorgd. Waar maar plakruimte was werd deze benut door pakkende circusreclames, in alle steden of dorpen in naaste omgeving. Enorm was die reclame Velen besloten dan ook dit circus op haar tournee door Europa met een bezoek te vereren. Van heinde en verre kwam men opdagen. UIT AMERIKA Het circus kwam vanuit Ameri ka in Hamburg aan. Hier werd de eerste voorstelling gegeven, waarna Leeuwarden volgde. Vanaf "de heuvel", een verho ging van het emplacement van de spoorwegen, gelijkvloers aan de bodems van de goederenwa gens, ging het voorbij de export slagerij van Schott en de boerderij van Poelsma, over de spoorhavenbrug, "linea recta" naar de Emmakade zuidzijde, waar het terrein tussen de Eerste en Tweede Kanaalsbrug nog niet was bebouwd. Op de morgen van aankomst stond ik met mijn twee jaar oudere broer vóóy het hotel Klanderij. Vandaar zagen we de stoet passeren. Ik zag mij de ogen uit het hoofd. Wat een optocht van woonwagens, paar den, olifanten en andere beesten trok hier voorbij. De paarden waren bij zessen of achten, in gelijke huidskleur, ingedeeld. Volgens zeggen leverde de smal le Potmargebrug nogal wat moeilijkheden op. Eén van de zwaarste olifanten moet, na eerst de degelijkheid van de brug beproefd te hebben, geweigerd hebben over te steken. Maar met bemoedigende woorden en een lekkernij kwam het toch in orde. Op het bouwterrein was het zien opzetten van de vele tenten een schouwspel, dat de slapeloze nacht en het vroeg opstaan ruimschoots vergoedde. In welk een koortsachtige haast werd dit werk verricht. Wagens met materiaal reden af en aan. Ze 1 werden getrokken door zes paarden. Hadden deze moeite om de vaak tot de assen in de weke grond weggezakte wagens voort te krijgen, dan werd het span paarden met nog twee of vier stuks vermeerderd. Hielp dit nog niet, dan kwam er een olifant te hulp. Met een kussen voor z'n kop werd dan de wagen opgeduwd. In "no time" stonden de hoge tentpalen, waaraan het grote circustentdoek werd verbonden. De kleine tentpalen, waaraan de tent werd vastgebonden, werden door zo'n vier man in de grond geslagen. Met een grote houten hamer deed ieder een slag en het paaltje stond stevig in de grond. Het geweldige circus bestond uit drie grote tenten en enige kleinere. De grootste tent was de "showtent". Hierin waren drie "pistes" met twee tonelen ertus sen, waarin acrobaten, olifanten én paarden hun kunsten ver toonden. Dan was er een tent waar wilde beesten, als leeuwen, tijgers te zien waren. ABNORMALITEITEN Een grote tent was ook ingericht voor menselijke abnormaliteiten, die heel wat belangstelling trok ken. Daar zag je een geweldige grote, dikke man naast een uiterst kleine, een vrouw met een bijzonder lange baard, een man met een keiharde schedel. Deze plaatste een dikke steen op zijn hoofd en dan mocht een van de toeschouwers met een grote voorhamer deze doormidden slaan. Verder had je er de Siamese tweeling, kinderen door een weet'selstreng, ter dikte van een arm, aan elkaar verbonden. Je zag daar aardbewoners in ver schillende huidskleur, zwart, bruin en geel. Hier stonden Eskimo's. Indianen en Chinezen broederlijk naast elkaar; alles was even vreemd wat men in deze tent te zien kreeg. In de grote tent, waar de eigenlijke voorstelling werd ge- Een onzer abonnees te Enschede, onze oud stadgenoot, de heer P. Tielenburg, stuurde ons enkele bijzondere herinneringen aan de strenge winter van 1942; foto's van de in het ijs van de Waddenzee vastgelopen veerboten "Noord Nederland" en "Vlieland". Door de wekenlange vorst van die winter waren de Waddeneilanden lange tijd geïsoleerd en toen eindelijk de dooi intrad en het hard begon te waaien besloot men op de eilanden een poging te wagen met de beide veerboten de vastewal te bereiken. Gehoopt werd, dat de harde wind het ijs in beweging had gebracht en dat men de haven van Harlingen zou kunnen naderen. De heer Tielenburg bevond zich onder de passagiers, die zich inscheepten en maakte de avontuurlijke tocht mee. Ook bevonden zich enkele zieken aan boord, voor wie het wel bijzonder wenselijk was de vastewal te bereiken. Tot de Poilendam ging het vrij goed, maar daar bleek nog een zo compact ijsveld te liggen, dat het onmogelijk was nog verder te varen. Wat nu te doen Weer terug naar het punt van vertrek Nee, eerst wilde men proberen of het ijs nog sterk genoeg was om zo naar de vaste wal te lopen. En ja hoor, het ging: het ijs hield het en vol goede moed gingen de opvarenden op weg, de zieken op een slee, de anderen te voet. In Harlingen hoorde men al gauw van de in aantocht zijnde schipbreukelingen en velen gingen hen tegemoet. Zonder ongelukken werd de niet ongevaarlijke oversteek volbracht en bij de toen nog bestaande molen De Bazuin bereikten allen de Friese kust. Als een herinnering aan dit avontuur bewaarde de heer Tielenburg deze foto's, die van de vastgelopen veerboten zijn gemaakt en vandaag, vier en dertig jaar later, komen ze dan nog eens in de krant. Eider biljet geeft recht op een zetplaate en toegang tot alle af deelingen der Toegangs prijzen folgens rang. Zie verder strooibiljetten.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1976 | | pagina 8