BARNUM AND BAILEY: CIRCUS
OM NOOIT TE VERGETEN
SLECHTS EEN DAG IN LEEUWARDEN
HERINNERING AAN
BARRE WINTER
8
't 3^leine 3-Crantóje leeót iedereen
geven, was plaats voor 14000
toeschouwers. Er waren drie
pistes waartussen twee tonelen.
Hier omheen was een baan.
Wanneer de voorstelling begon,
pareerden hier, ter verwelko
ming van het publiek, de acro
baten, olifanten, paarden en
andere diereh. De met vlaggen
en wimpels getooide stoet, lever
de een prachtig gezicht op.
Wat voor kunsten en halsbre
kende toeren men al te zien
kreeg laat geen pen beschrijven.
Acrobaten vlogen als vogels door
het circusruim, van het ene
vangtoestel naar het andere. Je
hield je hart vast
Wat mij vooral is bijgebleven is
het afschieten'van een man uit
een kanon. Plotseling een knal
en een curcusman vloog hoog
(Vervolg op pagina 12).
Alleen de oudsten onder ons
zullen het sensationeel gebeuren
van "The Barnum and Bailey
show" in Leeuwarden hebben
beleefd. Maar al is dit aantal
klein, ook latere generaties heb
ben wel van dit curcusbezoek
gehoord.
Spreekt men over circussen, dan
wordt ook de naam "Barnum en
Bailey" ongetwijfeld genoemd.
De tweede september in 1901
had deze grote gebeurtenis voor
Leeuwarden plaats. Al dagen
tevoren hadden nieuwsbladen en
aanplakbiljetten voor de nodige
reclame gezorgd. Waar maar
plakruimte was werd deze benut
door pakkende circusreclames,
in alle steden of dorpen in
naaste omgeving. Enorm was die
reclame Velen besloten dan
ook dit circus op haar tournee
door Europa met een bezoek te
vereren. Van heinde en verre
kwam men opdagen.
UIT AMERIKA
Het circus kwam vanuit Ameri
ka in Hamburg aan. Hier werd
de eerste voorstelling gegeven,
waarna Leeuwarden volgde.
Vanaf "de heuvel", een verho
ging van het emplacement van
de spoorwegen, gelijkvloers aan
de bodems van de goederenwa
gens, ging het voorbij de export
slagerij van Schott en de
boerderij van Poelsma, over de
spoorhavenbrug, "linea recta"
naar de Emmakade zuidzijde,
waar het terrein tussen de Eerste
en Tweede Kanaalsbrug nog niet
was bebouwd.
Op de morgen van aankomst
stond ik met mijn twee jaar
oudere broer vóóy het hotel
Klanderij. Vandaar zagen we de
stoet passeren. Ik zag mij de
ogen uit het hoofd. Wat een
optocht van woonwagens, paar
den, olifanten en andere beesten
trok hier voorbij. De paarden
waren bij zessen of achten, in
gelijke huidskleur, ingedeeld.
Volgens zeggen leverde de smal
le Potmargebrug nogal wat
moeilijkheden op. Eén van de
zwaarste olifanten moet, na eerst
de degelijkheid van de brug
beproefd te hebben, geweigerd
hebben over te steken. Maar met
bemoedigende woorden en een
lekkernij kwam het toch in orde.
Op het bouwterrein was het zien
opzetten van de vele tenten een
schouwspel, dat de slapeloze
nacht en het vroeg opstaan
ruimschoots vergoedde. In welk
een koortsachtige haast werd dit
werk verricht. Wagens met
materiaal reden af en aan. Ze 1
werden getrokken door zes
paarden. Hadden deze moeite
om de vaak tot de assen in de
weke grond weggezakte wagens
voort te krijgen, dan werd het
span paarden met nog twee of
vier stuks vermeerderd. Hielp dit
nog niet, dan kwam er een
olifant te hulp. Met een kussen
voor z'n kop werd dan de wagen
opgeduwd.
In "no time" stonden de hoge
tentpalen, waaraan het grote
circustentdoek werd verbonden.
De kleine tentpalen, waaraan de
tent werd vastgebonden, werden
door zo'n vier man in de grond
geslagen. Met een grote houten
hamer deed ieder een slag en het
paaltje stond stevig in de grond.
Het geweldige circus bestond uit
drie grote tenten en enige
kleinere. De grootste tent was de
"showtent". Hierin waren drie
"pistes" met twee tonelen ertus
sen, waarin acrobaten, olifanten
én paarden hun kunsten ver
toonden. Dan was er een tent
waar wilde beesten, als leeuwen,
tijgers te zien waren.
ABNORMALITEITEN
Een grote tent was ook ingericht
voor menselijke abnormaliteiten,
die heel wat belangstelling trok
ken. Daar zag je een geweldige
grote, dikke man naast een
uiterst kleine, een vrouw met een
bijzonder lange baard, een man
met een keiharde schedel. Deze
plaatste een dikke steen op zijn
hoofd en dan mocht een van de
toeschouwers met een grote
voorhamer deze doormidden
slaan.
Verder had je er de Siamese
tweeling, kinderen door een
weet'selstreng, ter dikte van een
arm, aan elkaar verbonden. Je
zag daar aardbewoners in ver
schillende huidskleur, zwart,
bruin en geel. Hier stonden
Eskimo's. Indianen en Chinezen
broederlijk naast elkaar; alles
was even vreemd wat men in
deze tent te zien kreeg.
In de grote tent, waar de
eigenlijke voorstelling werd ge-
Een onzer abonnees te Enschede, onze oud stadgenoot, de heer P.
Tielenburg, stuurde ons enkele bijzondere herinneringen aan de
strenge winter van 1942; foto's van de in het ijs van de Waddenzee
vastgelopen veerboten "Noord Nederland" en "Vlieland".
Door de wekenlange vorst van die winter waren de Waddeneilanden
lange tijd geïsoleerd en toen eindelijk de dooi intrad en het hard
begon te waaien besloot men op de eilanden een poging te wagen
met de beide veerboten de vastewal te bereiken. Gehoopt werd, dat
de harde wind het ijs in beweging had gebracht en dat men de haven
van Harlingen zou kunnen naderen.
De heer Tielenburg bevond zich onder de passagiers, die zich
inscheepten en maakte de avontuurlijke tocht mee. Ook bevonden
zich enkele zieken aan boord, voor wie het wel bijzonder wenselijk
was de vastewal te bereiken.
Tot de Poilendam ging het vrij goed, maar daar bleek nog een zo
compact ijsveld te liggen, dat het onmogelijk was nog verder te
varen. Wat nu te doen Weer terug naar het punt van vertrek
Nee, eerst wilde men proberen of het ijs nog sterk genoeg was om zo
naar de vaste wal te lopen. En ja hoor, het ging: het ijs hield het en
vol goede moed gingen de opvarenden op weg, de zieken op een slee,
de anderen te voet.
In Harlingen hoorde men al gauw van de in aantocht zijnde
schipbreukelingen en velen gingen hen tegemoet. Zonder ongelukken
werd de niet ongevaarlijke oversteek volbracht en bij de toen nog
bestaande molen De Bazuin bereikten allen de Friese kust.
Als een herinnering aan dit avontuur bewaarde de heer Tielenburg
deze foto's, die van de vastgelopen veerboten zijn gemaakt en
vandaag, vier en dertig jaar later, komen ze dan nog eens in de
krant.
Eider biljet geeft recht op een zetplaate en toegang tot alle af deelingen der
Toegangs prijzen folgens rang.
Zie verder strooibiljetten.