V VAN DE GROOTSTE BRANDEN VAN VROEGER
t 3^-leine 3^ranteje leeót iedereen
ZEE VERWOESTTE
5RWARENF ABRIEK
den van den Harlingertrekweg
gemeerd lagen, hadden hun
schepen reeds verhaald (de
touwen moesten gekapt worden,
daar de ankers in den grond
gevroren waren) en ligplaats
gekozen verderop aan den Snee-
kertrekweg. De hitte was zoo
hevig, dat ook daar op dien
trekweg het nauwelijks uit te
houden was.
KNAPPEND GELUID
In de vuurzee hoorde men som
wijlen met knappend geluid de
ijzeren balken of machineonder
delen springen, en men hoorde
de machines die op de tweede
vedieping opgesteld stonden,
neerploffen in de brandende
massa.
De bouw van de fabriek maakte
dat het een groote brandende
vuurzee was. Er waren n.l.
nergens in het gebouw brand
muren of brandzolders aange
bracht. Zoo ook waren alle
zolder-draagbalken van hout,
wijl in den tijd dat de fabriek
gebouwd werd het ijzer te duur
was en haast niet te krijgen. Zóó
bezien is 't waarschijnlijk een
geluk dat de brand bij nacht
ontstond toen er geen mensch in
de fabriek werkte.
Want hoe had het moeten gaan
als in die fabriek tijdens de
werkuren, als een 150 man daar
arbeiden, een zoo snel zich
uitbreidende brand was uitge
broken
In den vuurpoel zagen de
toeschouwers de uitgloeiende
machinedeelen zich kromtrek
ken door de hitte. Zoo vergingen
daar de kostbare werktuigen,
door welker bezit de firma
Landstra en Deibei bekend
DICHTE ROOKWOLKEN
Tegen den morgen verminderde
de heftigheid van het vuur. Uit
het voorste gedeelte stegen nog
dichte rookwolken op, waartus-
schen enkele vlammen laaiden,
maar lager woedden de vlam
men nog in 't verbrandde
papiermagazijn, waar ettelijke
hoopen papier, ondanks het
ingespoten water, bleven door
gloeien en branden, zoodat men
allicht nog heel wat "nawerk"
zal hebben.
Bijzonder langdurig en hevig
hadden de vlammen gewoed bij
een deur aan den westkant van 't
gebouw, waar, naar we verna
men, een groote bezending
drukwerk voor de firma van
Houten ter verzending gereed
stond. De opeengestapelde pak
ken vormden als 't ware een
groote vuurkolom, die maar al
door nieuwe vlammen om zich
heen verspreidde. De firma had
behalve deze groote opdracht
nog een andere groote bestelling
onder handen voor de Staats
spoor.
Vanmorgen om negen uur, toen
we weer eens een kijkje hebben
genomen, hebben we kunnen
zien, welke ruïne de allesvernieti
gende vlammen hier hebben
aangericht. De vier muren staan
er nog, zwartgeblakerd en vol
scheuren, daartusschen in grilli
ge opeenhooping het verbrande
hout, de totaal vernietigde ma
chines, de nog rookende hoopen
papier.. Het westelijke gebouw,
waarin de cartonnage-inrichting,
handels- en steendrukkerij met
zijn inhoud van kostbare machi
nes, een bedrag vertegenwoordi
gend, dat een millioen nabij
komt, is één puinhoop geworden.
Het verzekerd bedrag bedraagt,
naar we vernemen, 6 ton, welke
assurantie geplaatst is bij de
Mij. De Nijverheid alhier.
Wat er vernield is, beseft men
pas, als men weet, dat beneden
persen, 12 zakkenmachines, 4
rotatie- en eenige snelpersen,
alsmede 7 ril- en buigmachines,
benevens nog eenige plak- en
hechtmachines. Op de bovenste
verdieping bevond zich de hand-
plakkerij.
Het bedrijf van de firma
Landstra en Deibei, voor zoover
betreft de cartonnage, handels
drukkerij en steendrukkerij is
geheel ontwricht. De boekdruk
kerij en binderij is intact geble
ven, alsmede de illustratie-druk
is opgelaaid blijkt uit 't feit, dat
men in Harlingen de vlammen
heeft kunnen waarnemen. Een
.andere bijzonderheid is, dat de
wind vanmorgen hier en daar in
het westelijk deel der stad pa-
pierasch en vlokken deed neer-
dwarrelen. Op het Zaailand
zagen we zoo heel wat stukken
verbrand papier.
Wel is 't een buitengewoon groot
brand geweest, die hier een
onzer grootste industrieele on
dernemingen heeft geteisterd.
een lier was opgesteld, werd met
een touw en een staaldraad een
verbinding gemaakt met den
wankelenden voormuur.
De telefoondraden werden ver
wijderd en een lantaarn gede
monteerd. en toen zoo alles in
gereedheid gebracht werd, werd
tegen twaalven de muur omver
getrokken.
Zij viel vrijwel geheel op de
straat. Een klein gedeelte weg-
(Vervolg op pagina 10).
stond.
Om ongeveer twee uur begon te
blijken, dat de brandweer de
machtigste was in den strijd
tegen den vuurgloed. Toen was 't
gevaar voor de belendende per-
ceelen geweken.
In den oostelijken kant van 't
gebouw, daar waar de kantoren
waren, had de brandweer door
concentratie van waterstralen op
dat punt, een tijdlang de over
hand weten te behouden, maar
toen 't gevaar dat varf hier 't
vuur zou overslaan op 't andere
kleinere fabrieksgebouw derzelf
de firma, bezworen was, werd
ook dat gedeelte aan de vlam
men prijsgegeven. Langzaam
zagen de toeschouwers 't vuur
voortschrijden van raamopening
tot raamopening.
Op het terrein van den brand
waren aanwezig de Commissaris
der Koningin, de burgemeester,
de commissaris der politie,
alsmede de officier van justitie
en enkele leden der rechterlijke
macht.
in het gebouw zich bevond de
machinehall en het papiermaga
zijn.
De groote 2-kleuren offset-ma
chine, het eenige exemplaar hier
in Nederland, voorts 3 gewone
offset-machines, en eenige steen-
drukmachines en papier-snijma
chines en op de groote cartonna-
geinrichting zeven buig- en vier
snijmachines, deze alle werden
een prooi der vlammen.
Op de tweede verdieping werden
door het vuur verwoest: 5 hand-
kerij, alles gevestigd in het
oostelijke gebouw, dat in 't
geheel niet door het vuur heeft
geleden.
Naar we vernemen zijn door
deze geweldige catastrophe hon
derd vijftig man personeel werk
loos geworden.
De auto's der firma, drie vracht
en één personenwagen, heeft
men op tijd in veiligheid kunnen
brengen.
Van welk een omvang de brand
is geweest en hoe hoog het vuur
r AS".--
Onze brandweer heg^| zeker in
25 jaar niet tegefrovcr zoo'n
omvangrijke en geweldige brand
gestaan als ditmaal.
De voormuur der fabriek, die
reeds een 40 cm. uit 't lood hing
en daardoor gevaar opleverde
voor 't verkeer, is vanmorgen, op
last van de brandweer, door den
dienst der gemeentewerken om
ver gehaald.
Tegen elven begon men met de
voorbereidende werkzaamheden.
Nadat op den Sneekertrekweg
