T KLEINE
KRANTSJE
LEEST
IEDEREEN
Uw eigen bank
Friesland Bank
t 5£Cleine ranttije leeet iedereen
Er waren zoveel hoogtijdagen, zoals ook die van de vakantieontspan-
ning
GELUKZALIG GEVOEL
Toen op de stralende Koningin
nedag, die we de vorige week
meemaakten, 't Kleine Krantsje
werd bezorgd, verwachtte ik dat
de redactie daarvan de gelegen
heid zou hebben aangegrepen
eens wat te vertellen hoe in
vroeger jaren dit feest, zij het op
een andere dag, in Leeuwarden
werd gevierd. De vele vlaggen, de
feesten voor de gehele Leeuwar
der schooljeugd op het IJsbaan-
terrein en tot slot van de dag het
glorieuze vuurwerk op het Wil-
helminaplein, door de jaren heen
verzorgd door de fa. Schuur-
mans, vormden wel de hoogte
punten van die dag.
Er waren trouwens vele van die
hoogtij-dagen voor alle groepen
van de bevolking. Om enkele te
noemen: de Emmabloemdag,
meestal gehouden op Goede
Vrijdag tegelijkertijd met een
extra drukke marktdag, waarop
door een deel van de Leeuwarder
meisjes een sportieve wedstrijd
werd gevoerd om zoveel mogelijk
Emmabloemen, speldjes in de
vorm van een paarse bloem met
een geel hart, te verkopen.
Een op de Nieuwestad wonende
adelijke familie beloonde het
eerstkomende meisje steevast
met een gouden tientje. De
eerste mei ging ook beslist niet
ongemerkt voorbij in Leeuwar
den: een grote optocht, afgewis
seld met muziekcorpsen en afde
lingen van de juist opgerichte
AJ.C., trok dan door de straten.
Verder waren er de overtocht
van de Wielen, de schoolsport-
dagen, de buurtfeesten, de uit
tochten per plezierboot, vaak
met muziek, waarvoor een heel
jaar gespaard werd en de tocht
door de stad met landauers
(open rijtuigen) die door de voor
het eindexamen van een middel
bare school geslaagden werd
georganiseerd langs de woonhui
zen van alle geslaagden en
leraren.
Een foto van een groep van deze
leraren, namelijk die van de
Rijks HBS was opgenomen in
het laatste nummer van 't K.K.
Het viel mij op hoeveel jonger
deze mensen er nu uitzien, dan
ik destijds vermoedde, toen ik de
indruk had van een stel oeroude
heren les te krijgen. Elk hunner
roept veel herinneringen op aan
de schooltijd onder hun leiding
doorgebracht, een periode die
van grote invloed is op het latere
leven van de leerlingen en
daardoor een grote indruk na
laat; veel van die herinneringen
werden opgehaald op het feest ter
gelegenheid van het 100-jarig
bestaan van de R.H.B.S. dat
alweer bijna 10 jaar geleden
werd gevierd.
Het is moeilijk je te realiseren
dat van al deze mensen alleen de
heer Kruidering nog in leven is,
een bijzonder sympathieke en
vriendelijke man, die in mijn tijd
op school zijn entree maakte als
leraar Frans. Ik mis op deze foto
de leraar wiskunde Deinema; hij
handhaafde de tucht met ijzeren
hand. Waarschijnlijk was hij al
vertrokken om het directeur
schap van een HBS ergens in
Groningen op zich te nemen;
weinig leerlingen betreurden de
ze stap.
Graag maak ik van deze gele
genheid gebruik, degene die de
artikelen over het rooie dorp en
de lagere school 13 heeft ge
schreven te danken voor de vele
herinneringen, die deze artikelen
bij mij wakker maakten. Vlak in
de nabijheid wonende, heb ik
het rooie dorp zien opbouwen.
Direct na het gereedkomen van
school 13 in 1917 werd ik in de
eerste klas daarvan geplaatst,
geleid door Juf. Jansma, die ons
na de 3e klas pas overdroeg aan
de heer O. Sipma, die ons
behield tot en met de 5e, waarna
we in de 6e het voorrecht hebben
gehad les te krijgen van de heer
G. Steegstra. Met veel genoegen
denk ik aan deze tijd terug en
vooral aan de leerkrachten, die
ons een behoorlijke basis voor
het verdere leven hebben gege
ven. De heer Heyneker, nogal
eens genoemd in deze krant, is
ook enige tijd aan school 13
verbonden geweest. Af en toe gaf
hij in de pauze tezamen met de
gebroeders van Kuik en de heer
Sipma een gymnastiekdemon-
Men kent er de Friese
verhoudingen en is bereid
plaatselijke en provinciale
belangen te dienen.
Lezers klommen in de pen
lijsten, waarin alle overige man
nelijke woorden voorkwamen,
gerubriceerd gelijk een kruis
woordraadsel: ter linkerzijde
(verticaal) een indeling in acht
groepen en horizontaal (boven)
de letters van het alfabet met
daaronder (verticaal) de betref
fende overige mannelijke woor
den - in alfabetische volgorde -
naast de betreffende groepen. Er
waren destijds leerlingen die de
inhoud van het Puckeboekje
vrijwel uit het hoofd konden
leren
Het boekje trekt niet de conclu
sie dat de resterende woorden,
voorzover ze niet bij de uitzon
deringen op de hoofdregels
vermeld zijn, van het vrouwelijk
geslacht zijn. (behoudens uiter
aard de onzijdige woorden).
Na het overlijden van de heer de
Weerd raakte het boekje spoedig
in onbruik. Gelukkig maar voor
de leerlingen, die daarna de
schoolbanken bevolkten
Drachten T. Dantuma.
stratie. Stomverbaasd stonden
wij toe te kijken hoe deze
knappe mensen ook nog een
goede prestatie leverden aan de
rekstok. Het vertrek van de heer
Heyneker werd algemeen'' be
treurd.
Op het ruime schoolplein wer
den alle kinderspelen van het
seizoen beoefend; door de stra
ten werd op de laatste dag voor
de grote vacantie luid zingend
gehost; over de sloten vlak bij en
op weg naar school werd in de
zomer gesprongen en in de
winter het ijs gekraakt. Een
"natte poot" was geen zeldzaam
heid. In de vacanties zwierven
we inderdaad met een polsstok
door de onafzienbare weilanden,
omstreeks deze tijd vol bloeiende
boter- en pinksterbloemen. Hoog
in de stralende lucht dansten
talrijke leeuweriken luid zingend
de zon tegemoet; vlak boven het
gras, zo groen als dat alleen
maar in Friesland is, dartelden
de grutto's kieviten en kempha
nen. In de sloten schoten stekel
baarsjes, donderkoppen en af en
toe een salamander door de
waterplanten. Uitrustend van de
urenlange tocht lagen we naar
dit alles te kijken en te luisteren.
NAAR T GASTHUIS
In 't Kleine Krantsje 265 las ik
over Zaal van der Wielen,
waarin ook wordt gememoreerd
aan een lezing van de heer J. v.d.
Werff.
Ik heb die avond bijgewoond en
herinner me nog het gehele
geval. Van der Werff had als
onderwerp "Vrede aan alle
mensen en ik heb het recept."
Na inleiding door een andere
heer kreeg van der Werff het
woord, doch hij was nog maar
kort bezig of de interrupties
kwamen los, speciaal van zijn
collega-reizigers, waaronder de
bekende Henny Snijder. Als 't
dan na een interruptie weer even
stil was, riep Snijder: "Nou,
vooruit maar weer Jan". Weer
grote hilariteit. Op 't laatst werd
het van der Werff te bar en hij
riep: "as dat zo mut, waar mut
dat dan heen Waarop Snij
der prompt riep: "naar 't gast-
huus". "Nou, dan gaan ik naar 't
gasthuus", riep van der Werff,
1 mei; optochten met vliegende
vaandels en slaande trom
Henny Snijder: "Vooruit maar
weer Jan P
DE R.HJ3.S.
Inderdaad heeft de redactie
velen een groot genoegen gedaan
met het afdrukken van een foto
van de leraren van de R.H.B.S.
met bijnamen, zo'n halve eeuw
geleden. Als eindexamencandi-
daat van 1921 ken ik de meesten
nog heel goed. Enkele leraren
ontbreken, zoals de heer A. de
Weerd, de schrijver van het zgn.
Pucke-boekje, uitgave van Meyer
en Schaafsma te Leeuwarden in
1912, prijs 20 cents. Dit boekje,
uitgegeven onder de titel "Het
Mannelijk en Vrouwelijk Ge
slacht van de Zelfstandige Naam
woorden volgens De Vries - Te
Winkel-Kluyver", bevat een vol
ledig stel Regels en Lijstjes van
Woorden; op de onzijdige woor
den werd daarin niet gelet,
omdat men het geslacht uit het
gebruik kon kennen. Het boekje
bevat een opsomming van tien
hoofdregels met daarbij de
nodige uitzonderingen. Het ve
nijn zit in het slot, daar de
bedoelde regels hun aanvulling
hadden in de daarop volgende
sloeg zijn papieren dicht en
vertrok. (Hij woonde toen in 't
Sint Anthony Gasthuis- in de
Grote Kerkstraat).
De inleider kondigde aan dat
van der Werff inderdaad wegge
gaan was en dat konden wij toen
ook, maar zonder het recept
voor de vrede.
Leeuwarden GJD. Wes tra.
