TER DOOD VEROORDEELDE WERD
GESLEPEN ADVOCAAT
"TKLEIHE
MUTSJE
HARMEN SCHRAA: EEN WONDERLIJKE SNUITER
tlET OUDE TRAPGEVELTJE
5
STADSNIEUWS
VAN VROEGER
ZiCleine 3~Crantóje leeót iedereen
Tijdens de eeuwwisseling 1700 -
1800, woonde in de herberg
"Huis ten Woude" te Heeren
veen een man, die nog al eens in
het nieuws kwam. Het was een
wat wonderlijk persoon, deze
Harmen Wigers Schraa, bijge
naamd Harm Kater. Hij was
boerenknecht geweest, daarna
turftrapper en vervolgens kaste
lein.
Het was in de tijd, dat hij daar
kastelein was, dat hij in aanra
king kwam met een heerschap
die door z'n vreemde taal de
"Koeterwaal" werd genoemd.
Het was een lange man met een
wat bleek uiterlijk en lang haar
en een lange zwarte baard,
waardoor hij iets geheimzinnigs
over zich had. Hij liep steeds in
het donker gekleed en droeg, als
hij zich buiten vertoonde, een
hoge zwarte hoed. Hij kwam
evenwel maar zeer sporadisch in
het openbaar.
Zoals gezegd, er hing iets
geheimzinnigs rond de persoon
van de Koeterwaal, ook al omdat
hij naar het scheen nooit werkte
en toch over voldoende geldmid
delen beschikte om er goed van
te leven.
Niemand wist hoe de man aan
de kost kwam, die in de herberg
van Harm Schraa onderdak had
gevonden.
VALS GELD
De buitenwacht mocht dat ook
niet weten, want wat de Koeter
waal bij de hand had, kon
eigenlijk geen daglicht verdra
gen.
Hij fabriceerde namelijk vals
geld, voornamelijk guldens en
rijksdaalders. Een was er die
met de valse geldmakerij op de
hoogte was of het althans kon
weten, want hij, Harmen Schraa,
kreeg vals geld van Willem
Cristiaan Diderik Stok, zoals de
vreemdeling heette en gaf dat op
zijn beurt weer uit. Dat was al
vrij lang zo gegaan en Schraa
had al veel van die valse
muntstukken uitgegeven, voor
hij met deze kwalijke praktijken
tegen de lamp liep.
Bij Jan Berends Hoekstra te
Holtwold kocht Schraa op zeke
re dag enkele eet- en drinkwaren
en legde daarvoor een nieuwe,
blanke rijksdaalder op de toon
bank. Hoekstra nam het geld
stuk in handen en na het van
alle kanten te hebben bekeken,
gaf hij het aan Schraa terug met
de opmerking: "Dat is niet een
echten een, die neem ik niet van
je aan." Omdat Schraa op dat
ogenblik geen ander geld bij
zich had, raakte hij met lege
handen de winkel uit.
Hoekstra sprak er met enkele
andere klanten over en het
gevolg was, dat ook de politie er
van hoorde en Schraa oppakte.
Toen de Koeterwaal van de
arrestatie van Schraa hoorde,
had hij wel in de gaten dat er
Dit is een oeroude foto van de vroegere "Machinale Brood en Beschuitbakkerij" van B. Polstra aan de
Nieuwestad met het aardige trapgeveltje, dat aan het pand zo'n bijzondere charme geeft. Nu maakt het
perceel deel uit van de bedrijfsruimten van de Supertex.
iets mis was en hij maakte dat
hij weg kwam. Hij zal wel de
wijk genomen hebben naar
Duitsland, waar hij ook vandaan
kwam. Men heeft nooit meer wat
van hem gehoord.
DE DOODSTRAF
Harmen Schraa evenwel draaide
voor het valse munterszaakje op
en in november 1818 werd hij
door de Hoge Vierschaar te
Leeuwarden tot de doodstraf
veroordeeld.
Nu was Schraa een man die niet
voor één gat te vangen was.
Hij was goed van de tongriem
gesneden en hij ging na het
uitspreken van het doodvonnis
in hoger beroep.
Bij de behandeling in hoger
beroep hield Schraa vol niets
van de valse munterij van de
Koeterwaal af te weten en er
ongelukkig was ingetippeld.
Toen de rechter hem er op wees,
dat het met het blote oog wel te
zien was, dat de rijksdaalder die
de politie bij Schraa in beslag
had genomen, vals was, was zijn
antwoord: "Neen, mijnheer de
rechter, dan kon ik niet, want ik
ben heel erg bijziende."
De rechters waren er wel een
beetje mee aan en omdat er
anders niet het minste bewijs
was, werd hij door het Hof
vrijgesproken.
Schraa had zijn vrijspraak te
danken aan zijn gladde tong en
dat was niet mis. Hij besloot na
het winnen van het proces, dat
hij te danken had aan zijn
handig pleidooi, advocaat te
worden. Natuurlijk kon dat niet
op het Veen, want een professor
wordt in zijn eigen dorp niet
geëerd. Hij vertrok naar Amster
dam, waar hij zich vestigde en
liet aan de muur naast de
huisdeur een bord bevestigen
met het opschrift: "Vraag raad
en daad. Bij Harmen Schraa,
Stille Advocaat."
Volgens geruchten moet hij als
advocaat een drukke praktijk
hebben gehad, iets wat heel goed
mogelijk is, want hij was éen
uitgeslapen iemand, deze Har
men Schraa fan het Feen en
papieren hoefde men in die tijd
voor het uitoefenen van een
dergelijk vak niet in bezit te
hebben.
R. Visser.
Gisternamiddag kregen een paar
agenten 't in de Speelmansstraat
alhier te kwaad met eenige
"Maandaghouders", die te veel
aan Bacchus hadden geofferd en
druk bezig waren de orde te
verstoren. De politie maakte
hieraan een einde. M.S. kon
hiermee niet accoord gaan en
liep naar huis om een mes te
halen. Doch toen hij weer op
straat wilde, om met dit wapen
de politie te lijf te gaan, werd hij
nog door familieleden gegrepen,
zoodat hij geen uitvoering aan
zijn plan kon geven en de
agenten^ hem niet konden inre
kenen. Later op den avond is hij
gearresteerd om -een maand
gevangenisstraf te ondergaan.
(1913).
voor Leeuwarden en de
wijde wereld er omheen.
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publici-
teitskantoor.
Verschijnt eenmaal in de
veertien dagen.
Redactie, Administratie
en Advertentieafdeling:
Naast Emmakade 39 (Vre
deman de Vriesstraat 1)
Leeuwarden
Telefoon (05100) 20302
Postgiro 98 10 62
Bank: Rabobank
Geopend: van dinsdag
tot en met vrijdag, uit
sluitend 's morgens van
9 tot 12 uur.
's Middags en van za
terdag tot en met maan
dag gesloten.
Abonnementsprijs:
voor Nederland fl. 17,50
per jaar; voor het buiten
land: fl. 30,00 per jaar
Losse nummers: afge
haald fl. 1.00 per stuk.
Per giro besteld: fl. 1,80
voor 1 ex., fl. 3,20 voor 2
ex., fl. 4.70 voor 3 ex.
Het lidmaatschap van 't
Kleine Krantsje is alleen
mogelijk voor lezers, die
akkoord gaan met de
bepaling, dat het abonne
mentsgeld vooruit moet
worden voldaan.
Op de 1e februari dient
het abonnementsgeld
voor het dan lopende jaar
te zijn betaald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van
lezers in het buitenland
moeten op de 31e decem
ber van het voorafgaande
jaar zijn betaald.
Lezers, die zich niet tele
fonisch of schriftelijk,
maar per giro-overschrij
ving als'abonnee aanmel
den, worden verzocht op
het girostrookje te ver
melden: Nieuwe abonnee.
Abonnees, die zijn ver
huisd, dienen er op te
letten, dat hun giro-over-
schrijvingskaart het nieu
we adres vermeldt - het
oude adres moet' worden
doorgehaald.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden
van de abonnee, voor wie
wordt betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor
het verhuizen worden
doorgegeven.
Abonnementen, die niet
voor 1 december zijn op
gezegd, worden automa
tisch verlengd.
