FRANEKER: STAD VAN DE BOTHNIA'S,
DE SJAERDEMA'S EN DE MARTENIA'S
NÏmsjaar!
ENDE STAD VAN EISE EISINGA
VA A A
Tdlrelclk en mJztierliws
wanseu leaerem em
cjêhkkJcj en voorspoedig
V/irdimarcliik Leeuwarden
I^ileine 3£rante/e leeót iedereen
Franeker de aloude Academie
stad, kreeg op 13 mei van het jaar
1374 stadsrechten en werd
daarmee tot stad verheven. Het
was de stad van de Sjaerdema's
de Martena's, de Dekama' en de
Bothnia's.
Grote figuren uit de historie van
Franeker waren Sicko en Douwe
Sjaerdema, Julius Bothnia, Duco
Martena en Karei Roorda.
En dan was er nog de Judasfï-
guur van Hessel Martena, die in
1498 met de ruwe Goslick
Else Elsinga, de man van het be
roemde planetarium.
Jonghama van Bolsward, Fries
land op een verraderlijke wijze in
handen speelde van Hertog
Albrecht van Saksen-Meissen.
Dan was er voort het conflict
tussen de Sjaerdema's van Fra
neker en de Jonghama's van
Bolsward, welk conflict in de
Friese geschiedenis bekend is
geworden als de Jonghama-Oor-
log.
Zie hierover de beschrijving van
de stad Bolsward in een eerder
nummer van 't Kleine Krantsje.
Een groot aantal jaren was
Franeker Academiestad en heeft
uit dien hoofde vele geleerden
voortgebracht. De prachtige ge
vels van de vroegere professors
huizen herinneren ons aan die
voorbije glorie. Enkele stinsen
van de vroegere adel werden
gerestaureerd en zoveel mogelijk
in hun oude vorm terug gebracht.
Voor zover bekend is zij nooit
getrouwd geweest.
Dan is er voorts in Franeker het
tot ver over de landsgrenzen
bekende en beroemde planeta
rium, dat in de jaren 1773-1780
in zijn woning gebouwd werd
door de eenvoudige wolkammer
plaats waar zich eens in het ver
verleden de machtige stins van de
Sjaerdema's bevond.
De grote St.Maartens- of Marti
nikerk beheerst het centrum van
de stad en gedeelten van het oude
bolwerk en de aanwezigheid van
de korendragershuisjes, geven
PRACHTIG STADHUIS
Het prachtige stadhuis getuigt
van grote bouwkunst en is voor
een deel ingericht tot museum.
Van het tentoon gestelde is veel
kunstwerk van de tot ver over de
landsgrenzen bekend geworden
Anna Maria van Schuurman van
wie bekend is, dat zij een groot
aantal Buitenlandse talen be
heerste als Engels, Frans, Duits,
Spaans, Grieks, Hebreeuws, Ara
bisch, Syrisch en Ethiopisch.
Zij werd op 5 november 1607 te
Keulen geboren, uit Nederlandse
ouders die uit angst voor het
Spaanse bewind de wijk naar.
Duitsland hadden genomen. In
1623 kwam zij met haar ouders
terug in Nederland, waarna de
familie zich in Franeker vestigde.
Zij was een veelzijdige kunstena
res en zij wordt beschreven als
een geniale vrouw, het wonder
van de eeuw. Zij bespeelde tal
van muziekinstrumenten, zij
schilderde en boetseerde en zij
maakte tal van kunstzinnige
knipsels.
In later jaren trad zij toe tot de
Secte der Labadisten, waarin
voorging Jaen de Labadie een
mysticus en piëtistisch prediker,-
die leefde van 1610 tot 1674. Het
was een Godsdienstige secte met
zeer strenge kerkelijke tucht die
haar bijeenkomsten hield op
Walta-state te Wieuwerd, het
dorp bekend om de mummies in
de kerk.
Daar op die state stierf Anna
Maria van Schuurman op 4 mei
1678 in de ouderdom van 71 jaar.
Eise Eisinga. Het gehele zon-
maan- en sterrenstelsel beweegt
zich in de eeuwigdurende kring
loop zoals het in werkelijkheid
plaats vindt.
En dan is er de ieder jaar terug
kerende grote sportgebeurtenis
de P.C., waarbij het Friese
kaatsspel in hoge ere wordt
gehouden. Het festijn vindt
plaats in het Sternse Slotland de
aan de stad een bepaald cachet.
Op korte afstand van het Sternse
Slotland, ook wel "Sjükel&n"
genoemd vindt men nog de oude
studentenherberg De bogt fen
Guné waar de Friese studenten
nog ieder jaar hun Krystcongres
houden. Wapen: Schild met een
veld van blauw waarop een klok
in goud.
R. Visser.
Mooie gevels in het oude Franeker.
