ER WERD VROEGER VERDIEND AAN
T VERDRIET VAN ANDEREN
Fries zuivel is zuivel op z'n best.
Frico maakt t al sinds 1898
5kleine ÏOCrantaje leeót iedereen
Er werd in vroeger jaren dik verdiend aan het verdriet van anderen. Uitvaartleiders, aansprekers, dragers
en koetsiers, allen gekleed in somber zwart en voorzien van steek of hoge hoed, zorgden voor een waardige
begrafenis van overledenen, maar kwamen na de droeve plechtigheid dikwijls met uiterst gepeperde
rekeningen. Ook in Friesland kwamen op het terrein van de uitvaartverzorging soms bedenkelijke dingen
voor, al was de situatie in de noordelijke provincies minder erg en ergerlijk, dan in de rest van het land.
Voor wie dit nog niet wist staat dit alles nog eens zwart op wit in het boekje "Ook dit moet gebeuren", dat
zojuist is verschenen ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan van de F.U.V., de coöperatieve vereniging
"Friese Uitvaart Verzorging" te Leeuwarden.
uitbreken van besmettelijke ziek
ten als een gevolg. Precies hon
derd jaar geleden, in 1874, werd
in Duitsland de eerste crematie
vereniging opgericht, twee jaar
later ontstond in Italië het eerste
crematorium. Daarmee kwam er
een eind aan een periode van
situatie in Friesland zo, dat er
tientallen uitvaartleiders werk-
zaam waren, die vaak voor eigen
rekening werkten. Controle was
er niet, al was het beroep van
uitvaartleider wel "beschermd" -
er waren bonden van begrafenis
ondernemers.
Het boekje, werkelijk voortreffe
lijk verzorgd door de Handels
drukkerij van 1874, is geschreven
door drs. P.S.Hidma en T.Luim-
stra, respectievelijk voorzitter en
directeur van de jubilerende ver
eniging en geeft niet alleen een
overzicht van het ontstaan van de
F.U.V., maar schetst ook de gang
van zaken bij de uitvaartverzor
ging door de eeuwen heen.
Uit dit resumé blijkt, dta er in de
oudheid vele vormen van uit
vaartverzorging hebben bestaan,
maar de belangrijkste zijn altijd
het begraven en het cremeren
geweest. De oudste graven in
Nederland dateren van om
streeks vierduizend jaar voor
onze jaartelling en zijn gevonden
in Limburg; het waren kuilen in
de grond, waarin men de doden
en enkele potten begroef.
VERBRANDEN
Plusminus duizend jaar voor
Christus kwam het verbranden in
zwang - het gebeurde soms in
combinatie met het begraven in
grafheuvels. De oude Friezen
legden hun doden in lichte, met
stro gevulde bootjes, roeiden de
zee op en staken dan de vaartuig
jes in brand.
Met de komst van het Christen
dom veranderde er iets wezen
lijks in de gebruiken vij de
uitvaartverzorging: het begraven
werd nu de enige vorm, omdat de
Christenen het verbranden zagen
als een symbool van vernietiging.
Zo gingen ook de Friezen, die
eerst hun doden altijd verbran
den, door het verbreiden van het
Christendom over op eht begra
ven.
Toen, eeuwen ên eeuwen later,
het begraven in kerken en het ter
aarde bestellen om de kerken
heen, meer en meer toenamen,
ontstonden er, vooral door het
verontreinigen van het drinkwa
ter, gevaarlijke sutuaties met het
ruim duizend jaar waarin het
cremeren in Europa niet werd
toegepast. In Nederland zou het
nog tot 1914 duren, voor het
eerste crematorium werd opge
richt en pas in 1968 werden het
begraven en het cremeren als
vormen van uitvaartverzorging
bij de wet gelijkgesteld.
Tot in de dertiger jaren was de
COÖPERATIE
Tot de velen, die meenden dat
deze gang van zaken niet ge
handhaafd kon worden, hoorden
24 mensen, die in februari 1937
in hotel De Klanderij in Leeuw
arden bijeenkwamen om het op
richten van een coöperatieve, dus
niet-winstbeogende uitvaartver
eniging in Friesland voor te
bereiden.
Een maand later, op de 30e
maart, werd de oprichting van de
F.U.V. in Zalen Schaaf in Leeuw
arden een feit. Al snel bleek de
vereniging in een behoefte te
voorzien, het ledental groeide, er
kwam samenwerking er er kwa
men fusies met andere begrafe
nisverenigingen en geleidelijk
breidde de F.U.V., na deze eerste
veertig jaar, door met het uitvoer
en van de opdracht, die de op
richters in '37 hebben gesteld: het
verzorgen van de laatste reis,
waarna de mens zal opgaan in
het stof der eeuwen. Wantf'ook
dit werk moet gebeuren" - het
interessante boekje met deze titel
is voor de prijs van vijf gulden
verkrijgbaar op het kantoor van
de F.U.V.dat sedert 1962 geves
tigd is in e^n pand aan de Noor
dersingel in Leeuwarden.
