FRIESE
BANDEN
SERVICE
DE KERMIS VROEGER: VOLOP ROMANTIEK
Fa. J. Kruize en Zn.
REFORMPRODUCTEN
EN SPECIALITEITEN
hét orgel
voor klassieke muziek
Jtc
Johannus
voor al uw bandenproblemen
7
En een héél prettig
adres voor
Herinneringen Hendrik Burger
nu: Johannus Opus 15
't Séleine Sérarito/e (eeot iec/ereert
Snekertrekweg 33, Leeuwarden, Telefoon 36000
BETERE SERVICE!
SCHERPE PRIJZEN!
Als de maand juli in het land is,
betekent dat voor Leeuwarden
dat de kermis weer op komst is.
Profeten mogen dan al .jaren
geleden voorspeld hebben, dat
het spoedig met de kermis ge
daan zou zijn, ze blijkt echter een
taai leven te hebben, al is het
karakter in de loop der jaren
totaal veranderd.
Tot de oudere generatie behoren
de en opgegroeid in het dicht bij
Leeuwarden gelegen Mantgum
weet ik dat vooral toen Ljouwter
merke een begrip was. Met name
de vrijdags als er harddraven
werd gehouden, trokken velen uit
de dorpen stadwaarts en kwam
het ook wel voor, dat enkele
kermisvierders wat boven hun
theewater waren, als ze huis
waarts keerden.
VOLOP ROMANTIEK
De kermis had toen een heel
ander aspect als nu. Er was nog
volop romantiek. Ik herinner me
nog als kind in de stoomcarrou-
sel te hebben gezeten en toen ik
enige jaren terug eens met mijn
gezin de Efteling bezocht en da^r
de nog in werking zijnde stoom-
carrousel zag, herleefde voor mij
de oude tijd.
Het Zaailand was toen bezet met
allerlei attracties voor jong en
oud zoals de stoomcarrousel,
draaimolens met prachtig spelen
de orgels en getooid met kleedjes,
geborduurd met kraaltjes en ge
trokken door paarden, theaters
waarvoor de artisten voor elke
voorstelling zich presenteerden
met veel tam tam om reclame te
maken, kijktenten met exentrie-
ke dieren en mensen, panop
ticum met wassen beelden, olie
bollen- en nougakramen, lucht-
schommels, enz. enz.
De kermis werd toen veelal druk
bezocht, want voor velen was in
die dagen de kermis een van de
schaarse, zo niet enige uitje, dat
men zich permitteerde.
Mijn ouders gingen zelden uit,
maar het was bij ons traditie elk
jaar in de kermis naar variété
'Faveur in de Harmonie te gaan
en wel op zondagavond. Om aan
goede plaatsen te komen - tele
fonische plaatsbespreking was er
toen bij ons niet bij - was een
employé van de Harmonie, de
heer Werkhoven, ingeschakeld.
Donderdag's of vrijdag's tevoren
ging ik dan naar Leeuwarden,
bestelde de toegangskaarten en
ging daarna een kijkje op de
kermis nemen.
De nog resterende dagen voor de
voorstelling verkeerde je in ge
spannen afwachting. In de Leeu
warder Courant was al het pro
gramma afgedrukt met wat je te
zien zou krijgen.
FAVEUR
Eindelijk was het dan zo ver. De
zondagmiddags ging mijn vader
al naar de stad om de kaats
wedstrijd te bezoeken en later
volgden mijn moeder en ik. Na
een slag om "it merketerrein"
ging het dan Harmonie-waarts.
De oude Harmonie, toen nog in
een bouwstijl zoals nu nog Carré
in Amsterdam, stroomde vol en
de voorstelling begon. Het waren
programma's met vele internatio
nale nummers en enkele Neder
landse artisten zoals Lou Bandy
en Kees Pruis. Veel te vlug was
het pauze, op het einde waarvan
het orkest - de voorstelling werd
ondersteund door een volledig
bezet orkest onder leiding van
B'eeckman en later Manheim -
een potpourrie van Friese lie
deren speelde.
Jaren lang bezocht variété Fa
veur, aanvankelijk ook nog onder
Kersmisromantiek, ook bij de Kop van Jut-
de directie van Gosschalk, in de
kermis Leeuwarden. In de oor
logsjaren werd het wel moeilijk
nog een goed programma te
brengen en ook na de oorlog
werd de traditie nog voortgezet.
De belangstelling ging echter
achteruit en er moest bezuinigd
worden, zodat ten slotte de muzi
kale begeleiding nog uit één pia
nist bestond. Faveur stopte er
mee en Rinket heeft het nog een
paar jaar geprobeerd maar het
ging niet meer.
Nu is het zo dat het t.v. pro
gramma "Piste" en ook de t.v.
circusvoorstellingen zoveel va
riété brengen, dat men er op uit
gekeken raakt. Je hebt alles al
eens gezien en de artisten worden
daardoor aangespoord haast bo
venmenselijke toeren uit te voe
ren. Nee, dan vroeger. Na die
voorstelling in de Harmonie
praatte je nog maandenlang over
wat je gezien had.
Jammer dat deze traditie moest
verdwijnen. We leven nu in een
tijd van massa-amusement maar
nog altijd geldt het gezegde: niet
het vele is goed, maar het goede
is veel.
Mantgum W. Goinga.
(vervolg van pagina 3)
beerd ons te pakken; hij trilde
dan van woede, maar het lukte
nooit. Als er sneeuw lag, was
Hoed's hoed het algemene mik
punt en meer dan eens is het
gebeurd dat de hoed werd afge
gooid en dat daaruit een grote
rode zakdoek en een koperen
scheerbekkentje voor de dag
kwamen. Om aan het eeuwige
gescheld te ontkomen heeft Hoed
op een goede dag het eerwaarde
hoofddeksel verruild tegen een
pet. Een kwade dag! want nu was
het een algemeen gejouw, van
"hèèè, Hoed met een pet op!"
Wat hebben wij - op die leeftijd
zonder medelij - dit mannetje een
verdriet aangedaan.
Stek stond, bij het africhten van
de rekruten, met een buitenge
woon lange handkar met appe
len, peren, sinaasappelen, vijgen,
krentenkoeken enz. op het Zaai
land. In de rustpauze werd zijn
kar door de soldaatjes bestormd;
maar vóór de pauze deed Stek
zich in de herbergen aan de
Oude Veemarkt dusdanig aan
sterke drank te goed, dat na de
rust, op de thuisreis, de jongens
moesten helpen om de kar naar
huis te brengen. Voor ons een
groot vermaak, want de kar
kreeg rare duwen op zijn zigzag-
koers.
NAPOLEON
Een heel ander type was Napo
leon, eigenaar van een prachtig
geverfde scharesliep, zelf keurig
uitgedost met klompen, waarop
messen en scharen waren geschil
derd. Hij was een dik rood
mannetje, die veel Engelse woor
den mompelde, hem bijgebleven
uit zijn oud beroep van scheeps
barbier. Meestal stond hij met
zijn rijdende werkplaats op een
van de piepen, 's Avonds was hij
zwaar beneveld en werd hij, op
dezelfde manier als Stek, door
joelende kwajongens geholpen en
gehoond.
JENTSJE TIT
Jentsje Tit was de zoon van
Staande Pendule, die in een van
de straatjes rechts van het Paleis
van Justitie woonde; maar zij
heeft niet veel genoegen aan deze
telg beleefd. Toen hij op het
Zaailand voor de krijgsdienst
werd gedrild, bleek het ondoen
lijk hem de eerste beginselen bij
te brengen. Als rechtsom werd
gekommandeerd en hij altijd
weer de enige was, die naar links
draaide, reageerde hij op deze
ontdekking met een goedmoedi
ge grijns. Hij bleek ongeneeslijk
en moest uit 's lands dienst
worden ontslagen. Ook bij het
Leger des Heils heeft men zijn
diensten niet gewaardeerd. Het
enige wat hij met animo verricht
te, was Vrijdags het vee drijven
van de boten naar de veemarkt
en vandaar naar het station, met
het gevolg dat hij één dag in de
week geheel onder water raakte.
De zes andere dagen ontbraken
hem hiertoe de middelen.
JAPIK IN T WIED
Van andere Leeuwarders uit
mijn jeugd herinner ik mij nog
Ja pik in 't Wied, die zijn kar en
het magere paard stalde ergens
in het stegennet tussen de Bagij-
nestraat en de Kerkstraten. Het
was een vreemd gezicht als men
in de Grote Kerkstraat het paard
van Jaap voor de dag zag komen
uit het onmogelijke nauwe steeg
je naast de meisjesschool van juf
frouw Plaat.
Ook enkele heren uit de hogere
kringen waren door het publiek
of door de jeugd, zeer oneerbie
dig van bijnamen voorzien, maar
zij werden nooit nagejouwd. De
oude heer G.T.N. Suringer noem
den wij, om zijn mager, ver
schrompeld gezicht: het perka
menten mantsje. De vader van
een mijner schoolvrienden, een
sieraad der gereformeerde ge
meente, stond in de stad bekend
als de iezeren Kristen. Een oud-
burgemeester van Leeuwarden,
die, met het oog op de hout
opbrengst, de bomen van de
Spanjaardslaan had willen laten
omhakken, kreeg van zijn bur
gers de erenaam Durk Hak. Een
burgemeester van Leeuwardera-
deel was Ruten Aas, van wege
de kleur en vorm van zijn neus.
DOKKUMER INKTPOT
Een kleine en zeer mismaakte
notaris was algemeen bekend als
de Dokkumer inktpot. De oor
sprong vna deze naam lag in een
door hem geleide verkoping te
Dokkum, waarbij iemand uit het
publiek zou hebben geroepen:
"Doe die inktpot wat opzij; wij
kunnen de notaris niet zien."
Mijn rij sluit met twee hoge be-
lastingambetnaren, wier bijna
men aan hun vak waren ont
leend: Broeder Kwaadvermoeden
en Dwangbevel. Deze laatste
naam was zeker niet typerend
voor de gemoedelijke, dikke ge
meente-ontvanger, van wie ik
mijn vader nog heb horen vertel
len, dat zijn opgewekt humeur,
zijn voorkomendheid en vriende
lijkheid het bepaald tot een
genoegen maakten, aan hem je
belastingpenningen af te dragen.
U weet wel:
tussen Voorstreek en Eowal
Wortelhaven 85
"MUZIEKCENTRUM B.V."
Groot Schavemek 11,
Leeuwarden. Tel. 05100-50279
Voor de veeleisende muziek
liefhebber die wil genieten van
een instrument, dat zijn tijd vér
vooruit is en tegen een haalbare
pri|s kan worden aangeschaft'
31 sprekende registers
30-tomg pedaal Ipolyfoon)
elektronische toetscontacten
elektronische tegistercontacten
volledig getransistonseerd
manuaal- en pedaalkoppels
6 vaste combinaties
gescheiden versterkersysteem
ingebouwde, nagalm
uitgangsvermogen 120 W
compleet in hout uitgevoerde
orgelbank
in blank eiken uitvoering
8.875,-
Stationsweg 171,
Drachten. Tel. 05120-50279