DICKVANDERHEIJDE IR/FOTOGRAFIE VROUW GERBENS: RONDUIT EEN GEWELDIG MENS RADIO SOEPBOER Uit de stads- en dorps kroniek van Dr. Wumkes 1808 19 STER-DEALER Weerd 5 LEEUWARDEN industrie-techniek-bouwkunde-reklame-reportage-portret-antiekregistratie lid bfn/nfa iozef israëlsstraat 8-10 leeuwarden 05100-24984/80069 lid btrr/nfg jozef israëlsstraat 8-10 leeuwarden 05100-24984/80069 "Wie heeft die geweldige Vrouw Gerbens nog gekend, die van 1880 tot 1930 in de Amelandsstraat een koffiehuis had'- aldus las ik in een vorig nummer van 't Kleine Krantsje. Nu, ik heb haar heel goed gekend, want ik ben drie jaar bij haar geweest als dienstmeisje en ver diende vijf en zeventig cent in de week en ik was elf jaar toen ik bij haar kwam. Het zijn mijn mooiste kinderjaren geweest, ze was een echte Moeder voor me en ze heeft me veel-geleerd, 's Morgens deden we het werk en 's middags tussen het helpen van de klanten door waren we aan het handwerken. PAAR CENTEN Voor een paar centen kregen de mensen een goed kop koffie en een grote krentebol, dik besmeerd met margarine. Vrouw Gerbens had een dochter Aagje, die was vaak ziek en die was getrouwd met Siebren Rozema. Ze hadden twee kinderen, Rika en Mina. Dan nog twee zoons, Douwe, die woonde in Utrecht, hij was ge loof ik majoor of zo iets bij de land macht en Arie, dat was de jongste, die was doofstom. Dan hadden ze nog een kostganger, ook doofstom, een boerezoon, die werkte in Leeuwarden. Nu, ze waren lang niet stom hoor, wel doof. De eerste man van Vrouw Gerbens heette Boersma en de tweede Ger bens; die kwam een enkele keer thuis; hij werkte in Duitsland als Het vroegere koffiehuisje van Vrouw Gerbens in de Amelands straat. melkknecht en lustte graag een bor rel. In Sint AnnaParochie woonde fami lie van haar, die hadden een textiel- winkeltje en heetten Smit. Daar kocht Vrouw Gerbens katoen voor hemden, want vroeger droegen we lange hemden met korte mouwen, of een lap voor een jurk, nu zeggen ze japon, en wol om te breien, en zovoort. Ook kocht ze voor mij, want dat werd betaald van die vijf en zeventig cent, die ze voor me op spaarde. Toen ik mijn eerste zelf verdiende jurk had, was ik er wat trots op. Ook gingen we wel naar Lieve Vrouwenparochie; ook daar woonde familie, we gingen dan met de tram en dat was een feest voor mij. Vrijdags was het de drukste dag, dan kwamen de karrijders met hun waren, van alles en nog wat, van buiten naar de Leeuwarder markt. Nu komen ze met de auto, toen met grote honden voor de kar. Op de Amelandspijp stonden de aardap pelboeren, met hun fijne kleiaar- dappelen uitgestald. Wij kookten dan vaak een schaal aardappelen voor deze of gene, dan konden de mensen zien hoe best ze waren en vooral als de nieuwe aardappelen er waren, die Hallumer geeltjes - wat waren die fijn! ALLES NETJES Als de drukte bij ons wat was beko men lieten we de grote kookkachel langzaam uitgaan, dan werd die schoongemaakt en gepoetst met Zebra kachelglans. De grote koffie kannen en ketels poetsten we met rood krijt, de stoelen werden schoongemaakt, de vloeren ge- schrobt - wat was alles dan weer netjes. Dan kregen we een boterham met een ei er bij en op de donderdag dacht ik altijd al: morgen krijg ik een ei! In de Amelandsstraat waren een paar danshuizen, Hempenius en Pool. Daar dansten op za terdagavond de schippers en soms ook soldaten. Er was vaak heibel en dan hoorden we roepen: "Ruzie bij Pool!!!" De soldaten mochten er later niet meer komen, zelfs mochten ze niet meer door de Ame landsstraat lopen. Naast Vrouw Gerbens woonde Troostwijk, die had een uitdragerij, verderop Jodejel, die stond veel aan de deur en ze haakte mooie witte mutsen, dan een klein logement, daar woonden de ouders van Slanke Willem. Ik heb Willem nog gekend als koloniaal - nu, als die verlof had, dan was het drinken geblazen - ik was altijd wat bangals ik er langs moest. Dan had je het Water en Vuurwin- keltje, daar moest ik vaak voor een cent vuur en water halen, toen ik nog thuis was. Scheef tegenover Vrouw Gerbens was de bakkerij van Van der Veen. Dat was daar een lawaai als ze het deeg gekneed had den, dan gooiden ze het in plakken de hoogte in, klets, klets. Ook woonde er De Cock van Del wijnen, ze zeiden altijd, dat die van adel afkomstig was, in ieder geval lustte die vroeger ook graag een bor rel. Dan op de hoek Van Krugten, een kruidenierswinkeltje met een kroegje, daar dronken de gasten hun borreltje staande op. Van Krugten zelf ging dagelijks naar de kazerne, dan haalde hij het brood op, dat er was overgebleven en verkocht het weer voor een paar centen. Ik heb het ook vaak moeten halen, maar je moest er vlug bij zijn, want anders was het op. We noemen het Com miesbrood; als het vers was, was het wel lekker. GOEIE OUWE TIJD Tja, die goeie ouwe tijd! Als ik zo aan die jaren terugdenk, zie ik ze nog allemaal voor mijn geest ver schijnen: Zwaantje met het snoepdiske, Pieter Sipel met een klein groentewinkeltje, de Rijke Breidsters, Akke met de kruk, altijd in de weer achter haar groentekar en nog zoveel anderen, ik zou er nog veel over kunnen vertellen. Een enkele keer kwam er in de Ame landsstraat wel eens een joodje met op de handkar een bascule en dan begon hij te zingen: "Stap op en laat je wegen, het kost maar ene cent, 't is maar om te zien hoe zwaar of je wel bent." Dan kwamen de vrouwen uit de steegjes en een enke ling liet zich wegen en dan werd er wat gelachen. Nou, dat mocht dan ook wel eens, want wat hebben die vrouwen het moeilijk gehad, vaak grote gezin nen, strenge winters, mannen zonder werk - ja, wat zijn de tijden dan veranderd. Vroeger moesten we, wanneer we uit school kwamen mee erwten lezen, en we namen een lepel mee naar school en om half twaalf liepen we naar het Soephuis. Gelukkig is alles zoveel beter ge worden en wat was het mooi geweest als Vrouw Gerbens dit ook nog had mogen beleven. Zij was een vooruitstrevende vrouw met een hart van goud; haar familie kan trots op haar zijn. Toen ik veertien jaar werd zei ze tegen mij: "Je moet meer verdienen, ik kan het je niet geven, je kunt je best redden en we zullen uitzien voor een dienst voor dagen nacht". Welnu, dat was toen heel gauw voor elkaar. Vrouw Gerbens. een geweldig mens. Den Helder mevr. G. Moerman 12 juli Aanbesteed het leidekken van den nieuwe toren te Hantum. 16 juli Verschenen bij J. Brouwer te Leeu warden: De verponding uitgerekend door H. J. Elzinga, onderwijzer en gaarder der onbeschreven middelen te Bozum. 19 juli Synode te Harlingen geopend met een redevoering doords. Alb. Reen Mentes aldaar. 26 juli Verkocht Hanenburg onder Tieljerk 10 augustus De inspecteur in het 4e district van den waterstaat besteedt aan het re- pareeren van kerk en pastorie te Hemelum van kapel en school te Haskerdijken. 16 september Overleden te Heeg Jr. D. H. van Harinxma toe Heegh, collecteur en ingenieur ten dienste dezer lande, oude 90 jaar en 7 maanden. 28 september Overleden te Leeuwarden Frede- rik Theodoor Ernst graaf van Lim burg Stirum. Verschenen een af beelding der harddraverij te Leeu warden gehouden 2 september 11 getekend door D. A. Langendijk. 1 oktober Joh. Lodema, instituteur te Leeu warden wenscht philantropijnsch onderwijs te geven in lees-, schrijf- en rekenkunst, Bijbelsche- en Va- derl. geschiedenis enz. ook voor desbegeerende in psalmzingen. 6 oktober Het departement Friesland verdeeld in 8 jachtdistricten, die ieder door een jachtofficier worden beheerd. 8 oktober Uitgegeven bij Wiarda te Leeuwar den: Het ongegronde van sommige vooroordelen tegen de Geref. kerk aangewezen in gesprekken. 15 oktober Verschenen bij J. W. Brouwer te Leeuwarden: Rouwklagt van Leeu wardens gemeente bij het afsterven van haaren geliefden Leeraar B. van Weemen doords. T. S. Beilanus te Paesens. 22 oktober R. Ruitenschildt op het Dokkumer end te Leeuwarden begint aldaar een kaarsenmakerij.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1977 | | pagina 19