HEREN VAN DE L.Z.O.
GRIETJE PIETERS DACHT
DAT MAN GESNEUVELD WAS
VOOR
DE RECHTER
HET HUIS VAN DE VELE KOOPJES, Oldegalileën 45 - Telefoon 2831'
EN 'LIET ZICH BEZWANGEREN
DOOR EEN VREEMD PERSOON"
DIRK BEEKSMA
DE DOORDOUWER
J. Das Co bv
7
IS HET ADRES VOOR AL UW VESTEN - TRUIEN - HELANCAPANTALONS - MAILLOTS
Het was in de tijd van de Bataafse
Republiek (1795-1806) dat een
Engels-Russische legermacht een
invasie in Noord-Holland deed. De
landing, op de 27e augustus 1799,
slaagde vlot en zo kon direct al de
vesting Den Helder worden bezet.
Een tegenactie van het Bataafse en
Franse leger op de 10e september
liep op een fiasco uit: in paniek
moesten de troepen van de
luitenant-generaal Herman Daen-
dels vluchten.
Maar op de 19e september kwamen
de vijanden opnieuw oog in oog, nu
bij Bergen, waar ruim dertigdui
zend Engelsen en Russen de strijd
opnamen tegen een twee en twintig-
duizendkoppige Frans-Bataafse
troepenmacht onder het opperbevel
van de Franse generaal Brune.
En nu leed het invasieleger een sma
delijke nederlaag: het verloor rond
2300 man aan doden en gewonden
en raakte ruim 800 man als gevan
genen kwijt.
ZWARE VERLIEZEN
Aanzienlijk waren trouwens ook de
verliezen van de winnaars: ca. 800
Fransen en 2900 mannen van het
Bataafse leger bleven gesneuveld
op het slagveld achter.
In ieder geval één Leeuwarder heeft
bij deze gruwelijke slag in de vuur
linie gestaan: een zekere Johannes
van Effen.
En wat nog veel erger was: na het
optrekken van alle kruitdamp
keerde Johannes niet in Leeuwarden
terug. En al gauw begon in de stad
het gerucht te lopen, dat Johannes
van Effen in de Slag bij Bergen ge
sneuveld was - geen mens had ook
nog maar iets van de Leeuwarder
krijgsman gehoord.
De vrouw van Johannes. Grietje
Pieters, wachtte dan ook vergeefs
op de terugkomst van haar man,
week na week, maand na maand.
Er kon, uiteindelijk geen twijfel
meer zijn: Johannes van Effen was
dood, roemvol gesneuveld voor de
Bataafse armee.
Wat lette het achtergebleven jonge
vrouwtje tenslotte dan ook om met
een andere man naar bed te gaan?
Welnu, het gebeurde en de gevol
gen bleven niet uit - Grietje Pieters
raakte in verwachting van haar
nieuwe vriend.
Maar zie, wat er toen gebeurde: op
een goeie dag, in de zomer van
1802, drie jaar na de Slag bij Ber
gen, kwam waarachtig de doodge
waande Johannes van Effen plotse
ling weer voor Grietje's neus te
staan. Heelhuids en gezond en wel
teruggekeerd uit Engelse gevangen
schap.
Het werd een pijnlijk wederzien en
een drama bovendien. Want nu
moest de beklagenswaardige
Grietje nog wegens echtbreuk te
rechtstaan ook.
Het Provinciaal Hof van Friesland
beschuldigde haar ervan. ,,dat zij
zich heeft laten bezwangeren door
een vreemd persoon, zonderde ver-
eischte berigten in te winnen om
trent den dood van haar man, welke
volgens gerugten in den Slag van 19
September 1799 zoude zijn gesneu
veld en sedert dien tijd vermist is
gebleven tot op zijne terugkomst uit
Engeland in den zomer van 1802".
En. de strenge heren rechters
achtten Grietje Pieters inderdaad
schuldig aan deze tenlastelegging
en veroordeelden haar „omrne door
de dinaars van de Justitie gebragt te
worden in het Lands Tugt en Werk
huis om aldaar te werken den tijd
van een half jaar".
zijn er in de Amelandsstraat tussen
de Nieuwekade en de Voorstreek
twee danshuizen geweest, vlak
naast elkaar nog wel, een van Minze
Pool en een van Sietze Hempenius.
Pool was de zaak voorde schippers,
Hempenius die voor "de soldaten,
maar beide bedrijven werden door
het gewone volk 'Hossebossen' ge
noemd. 's Avonds om zeven uur
begon daar het feest en dat duurde
dan tot elf; daarna mocht er niet
meer gedanst worden, maar ge
dronken wel. Overlevende oogge
tuigen zullen zich herinneren, dat
dit gewoonlijk niet met mate ging
vervolg van pag.
Dirk Beeksma. die ook eenmaal de
Elfstedenwandeltocht en ettelijke
malen de Elfstedenfietstocht heeft
volbracht, stond op z'n vroegst op
de veertiende november en op z'n
laatst op de drie en twintigste maart
op het ijs - in 1969 vierde hij zijn
verjaardag, de eerste lentedag, met
een schaatstocht op het ijs van de
Kleine Wielen, een hoogst zeld
zame zaak!
Na zijn heupoperatie, enkele jaren
geleden, heeft Dirk Beeksma de
stunt uitgehaald door elke dag een
duik te nemen in het Van Harinx-
makanaal
'Ik bleef toen in de winter doorgaan,
om eens te zien hoe lang ik het zou
kunnen uithouden. Nou, precies tot
Sinterklaasdag en toen was 't ge
beurd.'
MERKWAARDIG RECORD
Maar het vorige jaar deed hij een
poging dat merkwaardige record te
verbeteren en ditmaal zwom hij de
hele winter door.
'Ik had een uur schaft van mijn
baas, d'Oude Delft, dan racete ik
naar de spoorbrug over het Van Ha-
rinxmakanaal, kleedde me er in een
fietsenhokje uit en sprong er het wa
ter in. Net zo lang tot het begon te
vriezen; toen moest ik met een
zware ijzeren staaf eerst een wak
maken voor ik er in kon gaan. Maar
ik hield het vol, de hele winter
door.'
Alzo: vergeleken bij alle andere
stervelingen een hoogst merkwaar
dige sportman, deze Dirk Beeksma,
wiens opzienbarende verhaal niet
volledig zou zijn zonder te vermel
den, dat hij recentelijk weer even in
de lappenmand is geweest.
Dirk Beeksma is niel alleen een
hartstochtelijk schaatsenrijder, hij
is ook een verwoede en verdienste
lijke amateurfotograaf, die van de
natuur en van mooie dingen houdt.
Hij is een romanticus - we kunnen
het op deze foto zien.
'Ik schaatste in oktober op de baan
van Inzeil in Duitsland - daar zie je
een hoop goeie rijders, van wie je
nog wel es wat kan opsteken toen
er iemand van achteren tegen me
opbotste. Van die botsing zelf her
inner ik me niks, maar toen ik weer
bij m'n positieven kwam lag ik daar
in het ziekenhuis, mooi klaar met
een hersenschudding,. Ik heb er een
week gelegen en later nog twee we
ken ziekenhuis hier in Leeuwarden
opgeknapt'.
BEZETEN
Voor anderen zou dat dan misschien
een aanleiding zijn er nu eindelijk
maar eens mee op te houden, maar
Dirk Beeksma, bezeten als geen an
der, staat alweer tc popelen om op
nieuw het ijs op te gaan. Het is
gek', zegt hij, 'maar als er ijs is
moet ik er op uit. ik ben een echte
buitenman en een echte winterman
- alleen op het ijs voel ik me happy,
je kan het geloven of niet'.
ONDERHOUDSWERK
Aannemersbedrijf
Tel.05100-29151-22835
b.g.g. 60963-62102
In juni 1946 bestond de Leeuwarder Zwemclub Overdekte vijfjaar en toen is deze foto gemaakt van de heren, die bij
de L.Z.O. aan de touwtjes trokken. Van links naar rechts: Atze Visser, Henk Nieuwenhuis, Henk Schoonhoven,
Douma, een onbekende, Frits Braams, Terpstra, Willem Pietjou, Van der Mei en Herman Douwsma. Curieus
is het Duitse verbodsverbod op de muur - een jaar na het vertrek van de Herren was dat blijkbaar nog steeds niet
verwijderdnu vragen we ons verbaasd af, hoe dat nou zat
