DE STRAATZANGERS STALEN HET
HART VAN DE LEEUWARDERS
'T KLEIDE
KRAHTSJE
VOOROOORLOGS ZANGKOOR
HONDERDZESTIG MAAL ZO DUUR
3
Straatzangers in de bijna dertig jaar
van hun bestaan altijd de straat op
gingen?
Wel dit: "Zingen veraangenaamt
het dikwijls moeilijke leven!"
voor Leeuwarden en de
wijde wereld er omheen.
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publlci-
teitskantoor.
Verschijnt eenmaal in de
veertien dagen.
Redactie, Administratie
en Advertentieafdeling:
Vredeman de Vriesstraat
1 (Naast Emmakade 39)
Leeuwarden.
Telefoon (05100) 20302
Postgiro 98 10 62
Bank: Rabobank
Geopend: van dinsdag
tot en met donderdag,
uitsluitend 's morgens
van 9 tot 12 uur.
's Middags en van vrij
dag tot en met maandag
gesloten.
Abonnementsprijs:
voor Nederland fl.21.00
per jaar; voor het buiten-
land:fl. 37.50 per jaar.
Losse nummers: afge
haald fl. 1.25 per stuk.
Per giro besteld: fl.2.00
voor 1 ex., fl.3.50 voor 2
ex., fl.5.00 voor 3 ex.
Het lidmaatschap van 't
Kleine Krantsje is al/een
mogelijk voor lezers, die
akkoord gaan met de
bepaling, dat het abonne
mentsgeld vooruit moet
worden voldaan.
Op de 1e februari dient
het abonnementsgeld
voor het dan lopende jaar
te zijn betaald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van
lezers in het buitenland
moeten op de 31e decem
ber van het voorafgaande
jaar zijn betaald.
Lezers, die zich niet tele
fonisch of schriftelijk,
maar per giro-overschrij
ving als abonnee aanmel
den, worden verzocht op
het girostrookje te ver
melden: Nieuwe abonnee.
Abonnees, die zijn ver
huisd, dienen er op te
letten, dat hun giro-over-
schrijvingskaart het nieu
we adres vermeldt - het
oude adres moet worden
doorgehaald.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden
van de abonnee, voor wie
wordt betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor
het verhuizen worden
doorgegeven.
Abonnementen, die niet
voor 1 december zijn op
gezegd, worden automa
tisch verlengd.
Het vermaarde koor van de Straatzangers uit vroeger tijd. Wij geven de namen, zoals wij die hebben doorgekregen. Eerste rij op de stoelenSjoerd
van Zuilen, een onbekende, Visser, de leedaanzegger, JacBloemsma, Eekhof, Ed Broekens, Rijpstra, Bams en een Dora. Daarachter eerst een on
bekende dame. Klaasje v. d. Akker. Temeer, Marie Smeding, mevr. Van Zuilen-de Vries, Mattie Tadema. mevr. Stevan, mej. Beetsma, Tine Faber,
Alie Drent, Rigter Rohdens, mej. Wielinga en Kemper met een vraagtekenOp de achterste rij: mej. Munsterman, van der Heide Oost, Meyer een
onbekende, Bonnie Oost, Beetsma, van der Weide, Schat en daamoor Lieuwe de Jong, Age de Jong met daamoor Jentje Beetsma, Postma en Faber.
krachten of door bijvoorbeeld Ba
rend en Martsje met hun Lyts Frysk
Toaniel.
Vermaard voor de leden zelf werd
het jaarlijkse uitstapje; nu eens naar
[Appelscha of Schoorl, dan naar
Eemewoude of Grouw en het mocht
niet missen natuurlijk, gezongen
werd er dan ook.
Na acht jaar leiderschap moest de
heer Metzier in 1920 om gezond
heidsredenen de dirigeerstok over
dragen aan de heer Jan Paardeko-
per. Ook hij droeg veel bij tot de
blijvende populariteit van het koor,
maar zijn plotseling en veel te
vroege overlijden in 1931 bete
kende gelukkig niet het einde van
De Straatzangers als vereniging: in
de heer Jac. Bloemsma kreeg het
koor z'n derde en laatste dirigent.
Wat De Straatzangers zoal ten ge
hore brachten? Tja. te veel om op te
sommen, maar hier is uit de be
waard gebleven tekstboekjes ('Zing
mee!') zomaar een greep. Domme
Hans, Vaarwel, Vivat de boer, Mijn
moeders lied. Den uyl die op den
pereboom zat, Jurjen en Syts, Mo
lenaars dochterken. Op de hei.
Mooi Anneke, 't Kosterken, Het
boertje van de klei. Lentevreugd,
nou ja, noem maar op.
Een recensent van de krant schreef
in die dagen, dat De Straatzangers
"zongen als lijsters". "Er is iets in
hun zang, dat aantrekt, bekoort en
verkwikt. O, het zijn maar eenvou
dige liederen, die der vergetelheid
worden onttrokken. Maar in dien
eenvoud schuilt juist het geheim.
Dat, gevoegd bij de muzikaliteit van
den leider, vormt het succes van De
Straatzangers".
Het is niet de narigheid van de oor
log geweest, die De Straatzangers in
1940 de nekslag gaf - al voor de
komst van de Duitsers werd het koor
door uitzichtloze problemen ge
knakt.
En zo verdwenen de eens zo popu
laire Straatzangers geruisloos en
ongemerkt uit het beeld - ook de
Leeuwarders kregen na het uitbre
ken van de oorlog op de tiende mei
van dat jaar voorlopig te veel zorgen
aan hun hoofd om aan de geneugten
van de volkszang te denken.
Toch zou het koor zich juist toen
bijzonder verdienstelijk hebben
kunnen maken, want wat was het
motto geweest, waaronder De
Dankzij een van onze abonnees kre
gen wij de tarieven van de Neder
landse Posterijen in handen van
1918, precies zestig jaar terug. Het
versturen van een brief met een ge
wicht van hoogstens twintig gram
kostte toen een stuiver precies. Nu
vraagt zo'n brief vijf en vijftig cent
aan port en dat is dus elfmaal zo
veel.
HALVE CENT
Op een briefkaart behoefde toen een
postzegel van maar drie cent te wor
den geplakt en dat is nu veertig cent,
alszo ruim dertien maal zoveel.
Had 't Kleine Krantsje in dat jaar
1918 al bestaan, dan zou het verstu
ren van een exemplaar een halve
cent, oftewel niet meer dan een
nutske hebben gekost.
En weet U, wat het versturen in Ne
derland van een exemplaar van
't Kleine Krantsje nu, in 1978 kost?
Nee, niet elf- of dertienmaal zoveel,
maar, schrik niet: honderd en zestig
maal zoveel, tachtig cent!.
De talloze abonnees van 't Kleine
Krantsje, die ons blad lezen en het
dan doorsturen naar een kennis ot
familielid, betalen daarvoor aan
portokosten een bedrag van twintig
gulden per jaar. En dan te beden
ken, dat een abonnement op
't Kleine Krantsje nog niet meer
kost dan één en twintig gulden
in een jaar!
VOORDELIGER
Het lijkt dus eenvoudiger en voorde
liger, wanneer de vele gratis meele
zers zich ook zelf zouden abonneren
op onze krant. Maar dat is een wijs
heid die kennelijk nog velen boven
het petje gaat.
Een echt Leeuwarder zangkoor, dat enkele tientallen jaren in de stad buitengewoon populair is geweest - zo
zullen heel veel oudere Leeuwarders zich "De Straatzangers" herinneren. Officieel opgericht in 1912 heeft dit
koor zich tot het oorlogsjaar 1940 kunnen handhaven - toen kreeg het te kampen met onoplosbare moeilijkhe
den en.verdween het letterlijk en figuurlijk van de straat.
Het koor dankte z'n ontstaan aan het
initiatief van enkele zangliefheb
bers om de volkszang te bevorderen
- op de Koninginnedag van 1911
kwamen zij daartoe zingend op
straat in actie.
Dit optreden oogstte zoveel bijval,
dat enkele maanden later werd be
sloten tot het oprichten van een koor
met de naam De Straatzangers -
toepasselijker kon het al niet, al
thans zolang de dames en heren hun
kunst bleven beoefenen op straat.
Ook elders ja, want behalve in
Leeuwarden gaf het koor straat- en
zaaluitvoeringen in plaatsen als
Sneek, Harlingen, Joure en Heer
enveen.
Onder de eminente leiding van di
recteur R. Metzlar kregen de Straat
zangers al snel een goede naam en
deze buitengewone populariteit
bleef het koor ten deel vallen, zo
lang het hier en elders zong.
Bij ons viel het koor in de zomer
maanden, vooral op maandaga
vond, te beluisteren, niet alleen op
verschillende plaatsen in de binnen
stad, maar ook in de buitenwijken.
Erg dankbaar was voor De Straat
zangers ook het regelmatig optreden
in zieken- en gasthuizen, dat zo mo
gelijk nog meer werd gewaardeerd
dan het zingen op straat.
En ieder jaar was er in december een
altijd zeer geslaagde volkszanga
vond in de meestal eivolle Harmo
nie. Voor de pauze werd er dan ge
zongen, daarna was er vaak een to
neelstukje, opgevoerd door eigen
