BOUWPUT BRACHT VERRASSINGEN
7
Met zorg is voor de "grote pers"
geheim gehouden dat in de bouwput
voor de uitbreiding van het Fries
Museum reeds óp de eerste dag dat
met het graafwerk werd begonnen,
nl. op 2 september 1974, bijzondere
oudheidkundige vondsten werden
gedaan. Wij stellen het op prijs dit
nu wel aan de "kleine pers" waar
toe 't Kleine Krantsje toch wel ge
rekend mag worden, als een pri
meur te kunnen mèdedelen. Wat
was nu het geval?
WELPUT
Het is een bekend feit dat in vroeger
tijden, toen cr géén waterleiding en
riolering was, de bewoners van de
steden, maar ook op het platteland
waren aangewezen op drinkwater
dat in hun directe omgeving aanwe
zig was. Was dat er niet, dan groef
men vaak zeer smalle gaten in de
grond tot men op een goed water
voerende laag stootte. Zo ontstond
de z.g. welput, waarvan men de
wanden dikwijls verstevigde met
zoden, hout of steen. In de middel
eeuwen werden daar ook vaak lege
bier- of wijntonnen voor gebruikt,
waaruit men de bodems had verwij
derd.
Vooral in handelscentra, waartoe
Leeuwarden toch eigenlijk ook be
hoorde, treft men die tonnen ter
plaatse van oude bebouwing of waar
die geweest is wel aan. Ook in de
bouwput van het Museum werden
soortgelijke waterputten gevonden,
waarvan er maar liefst drie bleken te
bestaan uit telkens drie opelkaar ge
stapelde tonnen, die tot circa vier
meter diepte reikten. Andere putten
hadden vierkante bekistingen of een
wand van spiraalsgewijs gelegde
bakstenen. Deze laatste hebben
kennelijk als z.g. "pompsaden"
gediend, d.w.z. dat er een houten
pompbuis in werd gestoken, waarop
een handpomp werd geplaatst.
AFVAL
Het gebeurde echter vaak dat de wa
terputten, vooral in de middeleeu
wen, verontreinigd geraakten,
waarna men ze dan veelal gebruikte
om er allerlei afval in te storten,
zoals mest, slachtafval, gebroken
huisraad en de menselijke afvalstof
fen zelf, de z.g. faecaliën. Boven de
putten werd dan een privaat ge
bouwd, het later zo bekende "hüs-
ke".
Toch zijn er putten die direct voor
dit doel gegraven werden, maar het
is soms erg moeilijk uit te maken
met welke put op een bouwterrein
dit het geval is, zeker als ze vrijwel
alle later als afvalput zijn gebruikt,
zoals bijvoorbeeld in onze bouwput
het geval was.
Groot was nu de verrassing toen,
zoals gezegd, reeds op de eerste dag
zo'n put werd gevonden en het per
soneel van de archeologische afde
ling, dat dadelijk met het leeghalen
daarvan begon, ontdekte dat deze
put van boven tot onderen gevuld
was met allerlei huishoudelijk mate
riaal uit het eind van de 16de en het
begin van de 17de eeuw.
KERSEPITTEN
Niet alleen beenderen van slachtvee
zoals rund, varken en schaap, maar
ook van gevogelte zoals eend en
zwaan kwamen voor. Daarnaast ve
le honderden kersepitten en enige
pruimepitten en walnootdoppen.
Dit alles bevond zich echter tussen
grote massa's aardewerk, dat in
zo'n grote hoeveelheid aanwezig
was, dat het de indruk wekte dat
vervolg op pag. II
