MAX COHEN'S GELUKSKANTOOR
TWEEBAKSMARKT
HONDERD JAAR
SLOPEN HUIZEN
fotografie harmen d. kasma
ALLEN VLIEGEN NAAR
Zoveel jaar geleden.
NIET MEER WAT 'T WAS
7
v.a. 280,- in kleur, incl. luxe album
nieuweburen 138 telef. 22683
voor een smaakvolle bruidsreportage
afgestemd op uw persoonlijke wensen
{rï jg Het slopen van huizen is ook niet meer wat het was. Ook hier is het oude
m handwerk vervangen door de techniek. Een vijftien jaar geleden maakten ivc
H 5 m bovenste foto in het Zalmklooster, een buurtje bij de Groenewèg. dat toen
(O 2 met de grond werd gelijk gemaakt Belangstellende jeugd ziet toe, hoe drie
q m mannen met handkracht een groot stuk tussenmuur omlaag doen storteni.en
m paar weken geleden konden we de onderste foto maken in de Marathonstraat
Eén sloper, comfortabel zittend in de cabine van een bulldozer, dirigeerde
rrj daar een kolossale grijparm, die in staat bleek in één haal een hele muur
Z omver te halen. De publieke belangstelling is het enige, wat gelijk gebleven
is
Het is dit jaar precies een halve eeuw geleden, dat Marcus Cohen vanuit Groningen naar Leeuwarden I
kwam om hier z'n later zo populair geworden loterijkantoor op te richten: Max Cohen's Gelukskantoor,
dat gevestigd was een van de mooiste panden aan het Raadhuisplein. I TV ^T~j* I I 11 C^U/^^T
Iedere al wat oudere Leeuwarder moet Max Cohen, of in ieder geval diens kantoor, hebben gekend: in het VJ J__y JL J11 J X. N A JJ JL Av/ v/1 J
nog betrekkelijk kleine en gemoedelijke vooroorlogse Leeuwarden had zijn loterijkantoor een grote naam
Het is dit jaar precies een eeuw gele
den, dat in Leeuwarden de nieuwe
Gemeenteschool aan de Twee-
baksmarkt in gebruik werd geno
men. Het gebouw kwam op de
plaats van een herenhuis met grote
tuin, dat op de zuidoosthoek van de
Oude Oosterstraat had gestaan.
Ook in 1878 werden de vier grote
herenhuizen gebouwd tussen de
Achter de Hoven en de Romkes-
laan. De panden worden allang niet
meer voor gewone bewoning ge
bruikt, maar als kantoren bleven ze
gelukkig tot de dag van vandaag on
geschonden bewaard.
Dan is het verder ook een eeuw ge
leden, dat aan de Groningerstraat
weg de Coöperatieve Winkel van de
Vereniging "Help u zeiven"
geopend werd. Eerder had deze ver
eniging al de huizen van Werkmans-
lust gebouwd - de eerste steen voor
deze nieuwe wijk was in mei 1872
gelegd.
AFGEBROKEN
Maar in tegenstelling tot de monu
mentale panden aan de Zuider
grachtwal en de school aan de
Tweebaksmarkt bestaan de winkel
en de huizen van het oude Werk-
manslust nu niet meer. Alle panden
zijn hier afgebroken en er is een
geheel nieuw Werkmanslust ont
staan - zonder een coöperatieve
winkel, die overigens alleen de ou
deren onderons nog als winkel heb
ben gekend.
De vader van Marcus Cohen had a]
een dergelijk kantoor in Groningen,
toen Max, kennelijk om de oude
heer daar geen concurrentie aan te
doen, zich als amper een en twintig
jarige in Leeuwarden vestigde.
OP DE TROM...
Door met advertenties in de krant
flink op de trom te slaan ("Allen
vliegen naar Max Cohen's Geluks
kantoor!!!!") wist hij al snel de
aandacht van de Leeuwarders op
zich te vestigen en vooral met z'n
Unicum Obligaties heeft de ener
gieke Max goede zaken gedaan.
Grote sensatie ontstond er in de der
tiger jaren rond Max Cohen's Ge
lukskantoor, toen hij het lot ver
kocht, waarop de honderdduizend
viel, een hele gebeurtenis voor die
tijd. Het lot was in tweeën verkocht,
een helft aan de eigenaar van de
bekende dancing Spoorzicht aan het
Zuiderplein, Sipke Castelein. en
een helft aan de ouders van de niet
minder bekende koopvrouw Saakje
Procee van het Hoeksterachterom.
Nog altijd gaat er een verhaal, dat
het lot van Sip Castelein op de dag
van de trekking nog niet betaald zou
zijn. Max Cohen moet zich toen,
aldus deze lezing, de benen gebro
ken hebben om het lot bij Sip Cas
telein vandaan te halen, maar die
rook nog net op tijd lont en betaalde
Max prompt de prijs van het lot
NOG MEER RECLAME
Natuurlijk greep Max Cohen deze
gelegenheid met graagte aan om
nóg meer reclame te maken voor
zijn zaak: "Wie verkocht het lot,
waarop de honderdduizend viel?
Natuurlijk Max Cohen's Geluks
kantoor!"
Helaas is Max Cohen in de liefde
duidelijk minder gelukkig geweest,
dan in het spel: in augustus 1941
werd zijn huwelijk met Ali de Wil
de, dochter van de populaire slager
Gerrit de Wilde, door echtscheiding
ontbonden.
VERRAAD...
Nog geen jaar later kwam Max,
verondersteld wordt na verraad, in
het Duitse vernietigingskamp Maut
hausen terecht - daar moet hij een
week voor zijn vijf en dertigste ver
jaardag zijn vermoord.
Ali de Wilde en het achtjarige
zoontje Levie moeten in hetzelfde
jaar in het vernietigingskamp
Auschwitz zijn omgebracht.
Zo kwam er, zeer tragisch, een eind
aan het bestaan van Max Cohen's
Gelukskantoor, dat veertien jaar
lang zo'n bijzondere plaats had in
genomen in onze stad.
pPPj
