HERINNERINGEN AAN DE
VROEGERE MELKSALONS
EEN BOKSMATCH
MET EEN STAARTJE
7
koophuizen
SPORT IN 1923
Wijbr. de Geeststr. 33* L—uwto t®» 05TO0 32331
bgg 51859. G Laanstra, Msk.-tax.O-g.
In het pand aan de Nieuwestad, waarin nu de kunsthandel Van Hulsen zit, was vroeger de melksalon, waarin de schrijver van dit artikel zes jaar lang de middagpauzes doorbrachtWe zien
het etablissement rechts, licht opblinkend tussen de zaken van Burg en Buwalda in.
dijk bezoeken, want die was elke
vrijdag van 's morgens 11 uur af
geopend met een doorlopende voor
stelling. Wij als scholieren gingen
daar nimmer heen, alleen in de va-
canties, b.v. op Goede Vrijdag en
dan kon je, als je dat wilde, twee
maal voor hetzelfde geld het pro
gramma zien.
In 1931 heb ik voor het laatst de
melksalon als scholier bezocht. Ze
hebben nog een tijdlang bestaan,
maar zijn zo langzamerhand ver-
In ,,'t Kleine Krantsje" van 29 juli
staat een artikel, getiteld „Uit de
doos met sniepsnaren: Gids van het
Jongelingen Verbond", in welk ar
tikel gewag wordt gemaakt van het
feit, dat van de in die gids genoemde
lijst van „Hotels en Melksalons"
18 etablissementen) er nu nog drie
over zijn.
Als geboren en getogen Mantgumer
heb ik uiteraard nimmer gebruik
gemaakt van een hotel in Leeuwar
den, maar in mijn jeugd des te meer
van de melksalon.
ZES JAAR LEEUWARDEN
Na de lagere school ben ik zes jaar
lang in Leeuwarden op school ge
weest en wel een jaar naar de school
van de Leeuwarder Schoolvereni
ging in de St. Anthonystraat en vijf
jaar naar de Gem. H.B.S., annex
Hogere Handelsschool Achter de
Hoven.
Overblijflokalen waren er toen nog
niet en dat betekende, dat de leer
lingen van buiten in de middag
pauze een heenkomen moesten zoe
ken, wat meestal plaats vond in de
melksalons. Het was in de tijd dat
men in ons land nog niet aan de
Engelse ziekte leed en een winkel
nog geen shop werd genoemd en de
naam lunchroom nog vrijwel onbe
kend was."
KIMP
Ik herinner me een tweetal van die
melksalons op de Nieuwestad, nl.
die van Kimp en die, waar thans de
kunsthandel van Van Hulsen in ge
vestigd is. Zelf heb ik daar al die zes
jaar de middagpauze doorgebracht.
Wanneer men nu de zaak van Van
Hulsen binnengaat, ziet men aan de
rechterkant een insprong: de plaats
waar vroeger het buffet was. De
melksalon was toen natuurlijk
kleiner. Er was een benedenge
deelte en aan het eind daarvan een
trap van enkele treden, die toegang
gaf tot een kleinere ruimte boven.
De zaak werd geëxploiteerd door
een zekere Brandt, een wat stugge
kleine manLater is hijnaar ik me
meen te herinneren, naar de socië
teit tegenover „De Harmonie" ge
gaan en zijn opvolger werd een ze
kere Bijlsma van Heerenveen.
Behalve in de schoolvacanties
stroomde de melksalon in de mid
dagpauze vol met scholieren. Ieder
zocht meestal zijn vaste plaats op.
Er stonden tafeltjes en stoelen, maar
in het midden van de salon aan de
linkerkant tegen de muur was een
vaste bank, die elke middag door
dezelfde scholieren werd bezet.
Van hen herinner ik me nog T. Bein-
tema, die nu een boekhandel heeft
in de Van Swietenstraat en Van
Krevelen, de oud-gedeputeerde,
wiens vader toen predikant in
Deinum was.
FOSCO
Je bestelde een glas melk of fosco,
's winters warm en 's zomers koud,
en at dan de meegebrachte boterham
op. Het was een geroezemoes van
jewelste. Was alles naar binnen ge
werkt, dan kwamen veelal de boe
ken op tafel om nog de lessen van de
middag door te hemen. Datzelfde
geschiedde ook in de trein, zowel
heen als terug. In die dagen
stroomde 's morgens het spoorweg
station leeg, want vele scholieren
van buiten kwamen met de trein.
DOM VOLK
Toen eens twee Leeuwarders op een
morgen dat zo stonden aan te kij
ken, zei de één tegen de ander: „Als
je dit so siene, bin ik bang dat d'er
straks verlet komt van dom volk."
Waren het dus vaste bezoekers die
de melksalons 's middags bezoch
ten, op vrijdagen kwam het vaak
voor, dat er ook marktbezoekers
binnen kwamen. In de winter was
dan een geliefkoosd gerecht: erw
tensoep. Ik heb eens twee vrouwen
gezien, die, toen ze hun bord had
den leeggegeten, het daarna demon
stratief schoon likten. Ook kwam
eens een woud-boertje binnen, die
een glas melk en twee eieren bestel
de. Toen de juffrouw vroeg hoe hij
de eieren gekookt wenste: hard of
zacht, antwoordde hij: „Nee, ik wil
ze niet gekookt." „Dus rauw."
reageerde de serveerster met een
onthutst gezicht, waarop de man
bevestigend knikte. Toen hij het be
stelde kreeg nam hij eerst een paar
teugen van de melk, ontdeed het
bovenste deel van het ei van de dop,
zette het aan zijn mond en liet de
inhoud naar binnen glijden, met een
gezicht van afschuw door ons gade
geslagen.
THEE MET GEBAK
Het gebeurde in die eenvoudige tijd
ook wel eensdat een wat beter gesi
tueerde thee met gebak bestelde. Er
werd dan een hele schaal met gebak
jes gepresenteerd en een taart-
schepje erbijJa, zoiets viel toen op,
want de gewone man dacht er niet
aan zo door de week gebak te bestel
len.
Vrijdags gingen wij als scholieren
meestal even eerder op pad naar
school, want we wilden nog even de
markt op het Zaailand over, waar
het altijd gezellig was, vooral door
dat er toen nog verschillende Am
sterdamse joden verschenen, die
dan altijd de mensen wisten te
boeien met hun vermakelijke praa
tjes.
BIOSCOOP
Ook kon je toen vrijdags de
Cinema-bioscoop op de Wirdumer-
dwenen, temeer nu ze, nu er in vele
scholen overblijflokalen zijn, hun
functie voor dat doel hebben verlo
ren.
Ja, zo is er weer iets van het gezel
lige en gemoedelijke van vroeger
verdwenen, want ook in Leeuwar
den „haldt de tiid gjin skoft".
Mantgum W. Goinga
1 zoekt voor diverse relaties J
De sport, hoeveel goeds zij moge
hebben, toont tegenwoordig vele
bedenkelijke uitwassen, die terwille
van haar zelve niet spoedig genoeg
gesignaleerd kunnen worden. Een
ervan is de mercantiele kant, die in
onze dagen van goudkoorts, zoo
sterk naar voren komt.
In het bijzonder denken wij hierbij
aan een tak van sport, die de laatste
jaren geweldig populair is gewor
den, ook hier in W.-Europa, waar
zij vroeger nagenoeg onbekend
was: de bokssport. Het is niets bij
zonders, dat tegenwoordig den
overwinnaar van een bokswedstrijd
eenige tonnen gouds als prijs wordt
uitgekeerd. De groote Jack Demp-
sey, wereldkampioen zwaar ge
wicht, doet het niet minder dan voor
300.000 dollar; zijn oude rivaal
Carpentier verdiende in eenige jaren
een fortuin; voor 50.000 gulden
draait de "kampioen" zijn hand
niet om.
Het is duidelijk, dat dit op bederf
moet aansturen, en dat de
zakenmenschen, gelokt door zulke
sommen, er ook wat van halen wil
len. Soms lukt het, maar soms ook
niet en als een staaltje van geweldig
fiasco moge de wedstrijd gelden,
die te Shelby (Montana, Ver.
Staten) tussen de zwaargewichten
Dempsey en Tom Gibbons werd
gehouden.
Eenige inwoners van Shelby wilden
het stadje wat vooruit brengen en
eigen zak spekken. Waarom geen
bokswedstrijd, die een 100.000
menschen zou trekken? Geld werd
bij de banken geleend, een arena
van 2 ton gouds gebouwd, Dempsey
kreeg vooruit bijna 300.000 dollar,
vervolg op pag. 15
