JAAP DE GOEIE JONGE WAS EEN FRIES VAN GEBOORTE EEN HARLINGEROUWE SEUN 7 Onlangs hebben we in 't Kleine Krantsje enkele malen uin'oerig bericht over de eens in Leeuwarden zo vermaarde standwerker Lion van Gelder, alias Jaap de Goeie Jonge, ook wel Japie-bij-de-paal genoemd. Maar wat we toen niet wisten, weten we nu: Jaap de Goeie Jonge was geen geboren en getogen Amsterdammer, zoals we hadden gedacht - hij zag het levenslicht hier in Friesland, in Harlingen, waar hij maart 1869 aangegeven werd bij de Burgerlijke Stand. In 1879, op tienjarige leeftijd dus, verhuisde Lion met z'n ouders naar Amsterdam en daar heeft hij verder z'n hele leven gewoond. De band met Friesland bleef echter altijd bestaan: nóg liever dan op het Amsterdamse Amstelveld stond Jaap de Goeie Jonge in Leeuwarden op de vrijdagmarkt om hier z'n potentiële klanten uit te kafferen en om ze te verkopen, wat hij wou! De kleine Lion van Gelder woonde dus tot z'n tiende jaar in Harlingen waar zijn vader slager was. De oude Van Gelder, Mozes, was in 1822 geboren in Blokzijl. Lion's moeder. Rachel Trompetter, was in 1829 ge boren in Hoorn. In Harlingen werd het gezin Van Gelder tussen 1855 en 1874 met de geboorte van liefst tien kinderen verblijd. In 1879 vertrokken de Van Gelders naar Amsterdam, waar ze zich op de Zeedijk vestigden. Lion werd diamantslijper, zoals we al eerder schreven, maar kwam later in de straathandel terecht. In 1902 verscheen hij voor de eerste maal met z'n spullen op de Leeuwarder vrijdagmarkt. Hij verwierf er in de jaren daama een grote populariteit - tot in de laatste oorlog was er nie mand in Leeuwarden, die nog nooit van "Jaap'' had gehoord. Dat hij ook in Amsterdam een grote faam kreeg als standwerker blijkt wel uit een artikel, dat in 1932 ver scheen ter gelegenheid van het der tigjarig jubileum van Jaap als koopman op de markt. Wij willen dit verhaal graag in z'n geheel voor de lezers van 't Kleine Krantsje overnemen. Een, die zijn menschen kent. Jaap van Gelder, "De Goeie Jongen". Morgen 30 jaar marktkoopman. - Hij weet hoever hij gaan kan en hij kan heel ver gaan. Er zijn er niet veel meer, ouderwet- sche standwerkers, die met een klein koffertje den boer opgaan, het grootste percentage van hun leven tusschen de wielen zitten om de markten te bezoeken van Friesland, tot Limburg, van Utrecht tot Zee land. Hun collega's en concurrenten rijden heden den dag per auto, vol gepakt met koopwaar het land door. OUDE RAS Nog een van het echte oude ras is de heer L. van Gelder, als "de goeie jongen" op het Amstelveld en als "Jaap" in de provincie, een popu laire marktberoemdheid van den eersten rang. De "goeie jongen" viert 18 Maart zijn 30-jarig jubileum als standwer ker en woraf dan tevens 63 jaar. Te Harlingen geboren, maar reeds op tienjarigen leeftijd te Amster dam gekomen, heeft hij met benij denswaardig aanpassings vermogen zich den echten Amster- damschen humor eigen gemaakt, die hem met zijn publiek in voortdu rend, onverbrekelijk contact houdt ondanks de .ja, laten wij maar zeggen onhoffelijkheden die hij zijn grinnikend auditorium te slikken geeft. Dat doet hij, hier op het Am stelveld, dat doet hij in zijn geliefd Leeuwarden. En hij stelt er dus ook zijn glorie in te vertellen, dat wan neer een ander in Friesland de men schen placht toe te spreken zooals hij het doet, ze hem doodsloegen. In termen die bezwaarlijk door den druk verbreid kunnen worden, ver wijt hij den dichten drommen die om hem heen staan, hun gebrek aan koopkracht en de uiterst geringe mate hunner intellectueele ontwik keling wanneer zijn koopwaar niet grif genoeg van de hand gaat. Ziet hij met den weergalooze snelheid van den gehciden vakman, dat een artikel geen koopers vindt, dan is het "voor de stomme boeren", maar de klaterende waterval van de meest uitgezochte en sappige scheldwoorden klettert neer wan neer dan ook geaarzeld wordt om- datgene waarmede speciaal de Am sterdammers gelukkig moeten wor den gemaakt, te koopen. - Hier heb ik nou een prachtig mes. Een fijn stuk gereedschap. Ik geef een rijksdaalder toe als je dat in den winkel voor minder dan een rijks daalder krijgt, maar vandaag behoef je er bij mij nog geen gulden voor te geven, nog geen 90, 80, 70, 60, ik geeft dit mes weg voor twee kwar tjes. vervolg op pag. 14 De.gezellige vooroorlogse vrijdagmarkt. Deze foto is in 1938 gemaakt

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1978 | | pagina 7