NIEUW VERLIES VOOR ONZE MARKTEN
IN MEMORIAM TIEMEN DE RUITER
REÜNIE LEEUWARDERS
IN HET DO
UNIEKE SITUATIE
9
Wéér is er een bekende figuur van de Leeuwarder markten van ons heengegaan: kort voor de jaarwisseling
overleed, bijna zestig jaar oud, de heer Tiemen de Ruiter, de man van de boeken op de markt: tientallen
jaren heeft hij, zowel op de vrijdagmarkt op het Wilhelminaplein als op de zaterdagmarkt aan de Nieuwe-
buren, een kraam met boeken gehad. Een paar weken geleden stond Tiemen de Ruiter nog op een joto in
onze krant, toen wij z'n pas overleden boezemvriend Johannes Fenstra herdachten - ook hij was een be
kende koopman van de Leeuwarder vrijdagmarkt
Met het overlijden van Tiemen de
Ruiter heeft de stad een markante
figuur verloren en verloren onze
markten een man, die er eigenlijk
niet kon worden gemist - wie zou
zich, een poosje geleden nog, een
markt kunnen voorstellen zonder
Tiemen de Ruiter met z'n zo aan
trekkelijke en attractieve boeken
stand?
ALTIJD BEZIG
Tiemen de Ruiter was een man, die,
als weinig anderen, lééfde voor zijn
vak: altijd was hij bezig met zijn
boeken, altijd was hij in de weer om
z'n boeken zo goed mogelijk ver
zorgd op de markt te krijgen.
Wie onverwacht z'n woning in de
Murkstraat binnenviel, vond hem
aan het werk, vond hem aan het
boekbinden, want boeken uit de
band verkocht hij niet - het was zijn
lust en zijn leven z'n waren zo mooi
mogelijk af te leveren.
BILDTKER
Tiemen de Ruiter was een Bildtker
van geboorte, maar hij kwam als
jochie van zes - in 1924 - al naar
Leeuwarden, waar hij een op en top
Leeuwarder werd. Op z'n veer
tiende kocht hij al z'n eerste boeken
- bij winkeltjes als die van Zonder
van in de Sacrementstraat en Vrouw
Roorda in de Kleine Kerkstraat en
niet lang daarna stond hij zelf mét
boeken op de markt; zij het dan met
boeken van Max Reitsma, die,
eveneens in de Sacrementstraat, een
klein boekwinkeltje had.
Toen hij zestien was verscheen
Tiemen de Ruiter met z'n eigen
boeken op de markt en, afgezien
van een periode, waarin hij werkte
voor de ijzerhandel van Miedema,
is hij de markthandel altijd trouw
gebleven.
VERSCHEIDENHEID
Daarbij heeft De Ruiter altijd een
rijke verscheidenheid aan handel
gehad, zowel oude boeken als
nieuwe, kostbare bijbels, naslag
werken, romannetjes, oude tijd
schriften, prenten en platen. Niet
zelden presteerde hij het splinter
nieuwe boeken aan de man te bren
gen voor een fractie van de prijs, die
er - op hetzelfde moment! - in de
officiële boekhandel voor werd ge
vraagd ("Inne boekhannel vieftig
gulden, bij mij een tientje ...")-
trouwens, Tiemen de Ruiter heeft
nooit de indruk gewekt de mensen
het vel over de oren te halen.
BOEKBINDEN
De kunst van het boekbinden leerde
hij van bekende stadgenoten - Germ
Giezen en Kees Hanja - en met al
z'n liefde voor het werk stak Tie
men de Ruiter honderden en hon
derden boeken in een nieuwe jas.
Zieker, dan hij het zelf besefte,
stond Tiemen de Ruiter tot de laatste
dag op de markt en voor hem geldt
zeker, dat hij in het harnas gestor
ven is. Een paar dagen na z'n laatste
zaterdagmarkt moest hij in het zie
kenhuis worden opgenomen en on
verwacht snel kwam daar het eind.
MARKANTE FIGUREN
Na het overlijden, enkele jaren ge
leden, van nestorGerrit Visser en na
het heengaan nu van Tiemen de Rui
ter, hebben onze markten weinig
markante figuren meer, die er, zoals
zij, vele tientallen jaren hebben ge
staan. Dik veertig jaar is Tiemen de
Ruiter een bekende marktfiguur
geweest, langer dan zestig jaar
was Gerrit Visser een van de popu
lairste typen van de markt.
Door hun beider heengaan is met
name de vrijdagmarkt op een jam
merlijke manier verarmd. Jongere
collega's namen en nemen wellicht
hun plaatsen in, maar zoals het eens
was, wordt het nooit weer-ookhier
een verlies aan sfeer, een achteruit
gang, die we straks geleidelijk zul
len gaan beseffen en betreuren.
Nog niet vergeten: Gerrit Visser, lange tijd de nestor van de vrijdagmarkt
Hij wordt hier geflankeerd door z'n beide zoons en door vrienden in de rug
gedekt.
Tiemen de Ruiter, enkele jaren geleden bij zijn boekenstalletje op de vrijdagmarkt gefotografeerd.
Uniek - zo mogen we de reünie wel
noemen, die onlangs heeft plaats
gevonden in Het Dorp te Arnhem,
want de reünisten, die daar samen
kwamen waren allen Leeuwarders
of oud Leeuwarders: vroegere be
woners van de Gale Hamkesstraat
in onze stad. Waarom daar zo'n
reünie en niet hier? Wel, de reunis-
ten gingen allen op bezoek bij een
van hun vroegere buurtvriendinne-
tjes, onze abonnee, mej. Geeske de
Boer, die daar al vijf jaar woont.
Geesje de Boer, vroeger werkzaam
op het Arbeidsbureau in Leeuwar
den en nu op dat kantoor in Arnhem,
heeft daar alle reünisten "vrijge
houden' ofwel vorstelijk onthaald,
een geweldig gebaar tegenover dat
van alle anderen, die spontaan de
moeite namen naar haar te komen.
Het verslagje, dat mej. De Boer van
deze bijzondere bijeenkomst heeft
gemaakt, drukken wij graag in 't
Kleine Krantsje af. Hier komt het.
Georganiseerd door mevrouw G. de
Vries-Haanstra uit de Wassen-
berghstraat in Leeuwarden vond in
november een reünie plaats in het
Dorp te Arnhem van de jeugd uit de
jaren 1930, wonend c.q. spelend in
de Gale Hamkesstraat. Dat is, met
name voor ondergetekende een on
vergetelijke dag geworden! In totaal
gaven twintig personen van wie drie
heren, aan de uitnodiging gehoor.
Zij kwamen o.a. uit Tilburg, Enk
huizen, Groningen, Vilsteren,
Utrecht en natuurlijk uit Friesland:
Hardegarijp, Sneek en uiteraard uit
Leeuwarden.
Ni een hartelijke begroeting gingen
we gezamenlijk aan de koffie; het
was prachtig herfstweer, zodat het
allermal fleurig aandeed. De voer
taal ww die dag het Luwadders:
hoewel velen dit dialect nooit meer
spreken, Heek niemand het verleerd
te zijn.
Ofschoon sommigen elkaar langer
dan vijf en dertig jaar niet hadden
ontmoet, was het die dag alsof de
jaren wegvielen en wij weer bijeen
waren als in de jaren '30, qua uiter
lijk dan wel veranderd. Ieder had
foto's meegenomen, die dikwijls
onder hilariteit werden bekeken,
maar soms ook wel met weemoed,
daar op verschillende onze ouders
stonden afgebeeld, van wie de
meesten zijn overleden.
In één van de bijzalen van het res
taurant was een koffietafel aange
richt die een feestelijke aanblik
bood. Na een aperatiefje smaakten
de broodjes en de koffie goed.
Daarna maakten we een wandel
tochtje door het Dorp, zodat ik (die
reeds vijf jaar hier woon) iets kon
laten zien van het resultaat van de
actie "Open het Dorp" waarvoor in
die novembernacht van '62 rond
drie en twintig miljoen door het Ne
derlandse volk bijeen werd ge
bracht, opdat wij als lichamelijk ge
handicapten - zij het met hulp van
dogela's (dorpsgemeenschapsleid
sters) zelfstandig kunnen wonen.
De meesten hadden nog nooit "het
Dorp" bezocht, zodat dit voor mij
een unieke kans was, zij het, dat ik
slechts een globale indruk kon ge
ven van deze leefgemeenschap, die
nergens anders in de wereld voor
komt.
De dag vloog voorbij en voor we het
dan ook wisten was het half acht,
tijd om afscheid van elkaar te nemen
en de meesten kwamen van verre en
thuis wachtte tenslotte de familie.
ONVERGETELIJK
Zo kwam er een einde aan de dag,
die niet alleen voor mij, maar, ge
zien het aantal reacties achteraf,
voor allen onvergetelijk was. Een
aantal goed geslaagde foto's vormt
een tastbare herinnering aan deze
veertiende november 1978.
