DRAMA OP BEVROREN WADDENZEE:
PERSONENAUTO ZAKT DOOR 'T IJS
'T KLEINE
KRAHTSJE
VIJFTIG JAAR GELEDEN
HUMOR VAN VROEGER
3
Leeuwarden, op Terschelling en
aan de Friese kust nog heel lang
werd nagepraat en die bij veel ou
deren nu nog niet vergeten is.
voor Leeuwarden en de
wijde wereld er omheen.
Een uitgave van Fenno
Schoustra» Public!
teitskantoor.
Verschijnt eenmaal in de
veertien dagen.
Redactie, Administratie
en Advertentieafdeling:
Vredeman de Vries-
straat 18921 BP Leeu
warden.
Telefoon (05100) 20302
Postgiro 98 10 62
Bank: Rabobank
Geopend: van dinsdag
tot en met donderdag,
uitsluitend 's morgens
van 9 tot 12 uur.
's Middags en van vrij
dag tot en met maandag
gesloten.
Abonnementsprijs:
voor Nederland fl.21.00
per jaar; voor het buiten-
land:fl. 37.50 per jaar.
Losse nummers: afge
haald fl. 1.25 per stuk.
Per giro besteld: fl.2.00
voor 1 ex., fl.3.50 voor 2
ex., fl.5.00 voor 3 ex.
Het lidmaatschap van t
Kleine Krantsje is alleen
mogelijk voor lezers, die
akkoord gaan met de
bepaling, dat het abonne
mentsgeld vooruit moet
worden voldaan.
Op de Ie februari dient
het abonnementsgeld
voor het dan lopende jaar
te zijn betaald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van
lezers in het buitenland
moeten op de 31e decem
ber van het voorafgaande
jaar zijn betaald.
Lezers, die zich niet tele
fonisch of schriftelijk,
maar per giro-overschrij
ving als abonnee aanmel
den, worden verzocht op
het girostrookje te ver
melden: Nieuwe abonnee.
Abonnees, die zijn ver
huisd, dienen er op te
letten, dat hun giro-over-
schrijvingskaart het nieu
we adres vermeldt - het
oude adres moet worden
doorgehaald.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden
van de abonnee, voor wie
wordt betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor
het verhuizen worden
doorgegeven.
Abonnementen, die niet
voor 1 december zijn op
gezegd, worden automa
tisch verlengd.
De fietsers volgden de auto, die hen
al gauw een eind voorbij was en
toen, plotseling, zagen ze de wagen
half verdwijnen onder het ijs. An
dere fietsers, op die hoogte, schoten
onmiddellijk toe om te helpen, maar
toen ze bij de onheilsplek kwamen
stonden Spanjer en Thomas al drijf
nat op het ijs.
Tot hun ontzetting zagen ze de auto
met de reddeloze Bakker op de ach
terbank daarna onder het borrelende
water verdwijnen. Vastgebonden
aan een lijn dook Thomas nog en
kele malen in het gat en eenmaal
meende hij dat hij Bakker te pakken
had - wat hij naar boven bracht was
echter slechts de helft van z'n eigen
jas, die nog in de auto was achterge
bleven.
NIET MEER TE REDDEN
Met de auto over het ijs naar Terschelling - het lijkt zo mooi
Zo vertrokken de viermannen, zon
dagmorgen zeven uur, welgemoed
uit Heerenveen. Aangekomen bij de
Friese kust informeerden ze terdege
of het vertrouwd zou zijn met de
auto verder over het ijs te gaan. Alle
informanten, fietsers en voetgan
gers, die zich bij tientallen op de
drukke ijsweg bevonden tussen
Zwarte Haan en Oosterend, spraken
van zeer vertrouwd ijs, dat overal
wel een dertig tot veertig centimeter
dik moest zijn.
Daarop besloten de mannen de
oversteek te wagen en alles
ging goed. De tocht verliep vlot en
maar één keer passeerde de auto een
scheur in het ijs van een centimeter
of tien breed; op dat punt - ontdek
ten de vier - was het ijs zeker zo'n
vijf en dertig centimeter dik.
OORKONDE
Intussen hadden de Terschellingers
al van de spectaculaire autotocht
gehoord en toen de mannen op het
eiland arriveerden stond de politie al
klaar met het vriendelijk verzoek
even mee naar het gemeentehuis te
gaan: de burgemeester was zeer
geïnteresseerd in hun reis en hij
deelde de mannen mee een oor
konde te zullen laten maken als een
blijvende herinnering aan het krasse
feit, dat op 3 maart 1929 een auto
over het ijs van de Wadden een be
zoek aan het eiland had gebracht.
Na de jonge Spanjer thuis te hebben
afgeleverd en na een visite bij de
ouders van Spanjer en Bakker
maakten de mannen zich voor de
terugreis op. Met drie man in de
wagen in plaats van 4, zagen ze he
lemaal geen gevaar; alleen namen
ze een paar plankjes mee, die ze
misschien konden gebruiken bij de
al eerder gesignaleerde scheur.
Wel was de wind intussen naar het
westen gedraaid, was de lucht he
lemaal betrokken en zou het om drie
uur hoog water zijn, maar tijdig ge
noeg, dachten ze, om twaalf uur,
reden de mannen alweer over het
ijs, richting Friese kust.
Ook verschillende fietsers maakten
op dat moment de terugtocht naar
huis en zij werden door de auto
voorbijgesneld - het Fordje had de
gang er maar goed in en dat, dachten
de fietsers met schrik, terwijl ze net
evenwijdig aan de kust, halverwege
het eiland en de vaste wal nog een
scheur van wel dertig centimeter
breedte hadden ontdekt.
Nadat het de mannen duidelijk was
geworden, dat Bakker niet meer te
redden was, zijn ze naar de kust
gestrompeld, waarbij Thomas zich
tot het uiterste moest inspannen om
de tocht te volbrengen. Omstreeks
drie uur arriveerden ze bij Zwarte
Haan - daar waren ze niet meer bij
machte bij de dijk op te komen.
Sterke handen tilden de mannen van
het ijs en brachten ze onder bij de
familie B. van der Zee, waar ze ge
weldig werden verzorgd. Een paar
uur bleven ze er onder de warme
wol; daarna bracht een auto de zeer
geschokte jongelui naar Leeuwar
den, vanwaar ze doorreisden naar
Heerenveen.
Zo verkeerde deze historische auto
tocht over het Wad in een tragedie,
waarover vooral in Heerenveen, in
pen en de wonderbaarlijkste combi
naties zijn daarbij mogelijk. Als ik
bijvoorbeeld mijn geboortejaar
neem, het door mijn telefoonnum
mer deel en de leeftijd van mijn
vrouw er aftrek, dan krijg ik als re
sultaat het nummer van mijn
boord
Een auto was over de kop geslagen
en lag omgekeerd midden op straat.
Daaronder de chauffeur. Een agent
verscheen: ,,Ja, het geeft u niets,
dat u zich daar nu onder verstopt.
Komt u er maar een beetje gauw
onderuit en zoek geen uitvluchten,
maar laat me maar eerst eens uw
rijbewijs zien."
Mevrouw: laantje. laantje, geef me eens
wat. dat ik om m'n vinger kan winden
laantje Meneer roepen, Mevrouw?
„Voor de politie hebt u alles be
kend, waarom herroept u het hier nu
weer?" vroeg de rechter.
„Mijn advocaat zegt dat ik on
schuldig ben."
„De wiskunde, mijne heeren, is de
interessantste van alle wetenschap-
Vrouw: „Nu, wat heb je gekocht
voor dien ouden concierge voor zijn
vijftigjarig jubileum?"
Professor: „Och, ik heb de heele
stad doorgezocht en kon niets goeds
vinden, eindelijk heb ik maar een...
champagnekoeler gekocht!"
Voor een van de mannen kwam de hulp van helpers te laat
De heren Spanjer en Bakker waren
oorspronkelijk afkomstig van Ter
schelling; hun ouders woonden er
nog, de moeder van Bakker in Oos
terend, de ouders van Spanjer in
Hoorn. De heer Thomas zat met de
heer Spanjer in hetzelfde kosthuis in
Heeren veen.
Op de laatste zaterdag was een jon
gere broer van Spanjer van Ter
schelling over het ijs naar de Friese
kust gefietst en vandaar doorgere
den naar Heeren veen. Daar vertelde
hij zijn broer over het buitengewoon
sterke ijs op het Wad, waarna het
denkbeeld ontstond de volgende
dag, zondag dus, met de auto naar
Terschelling te gaan.
OUDERS VERRASSEN
De jonge Spanjer zou aldus naar z'n
ouderlijk huis worden terugge
bracht, de oudere Spanjeren Bakker
zouden hun ouders kunnen verras
sen met een onverwacht bezoek -
Thomas, de vriend van Spanjer, zou
kunnen optreden als chauffeur.
De wagen van deze historische,
maar fatale tocht, kwam uit Heer
enveen; het was een Ford van de
rijwielhandelaar G. Oord uit Oran
jewoud, die de auto "vooreen tocht
naar het noorden van Friesland"
aan drie jongemannen had afge
staan.
Die drie jonge heren waren: de vier
en twintig jarige J. Thomas, mon
teur bij de firma Jager en Wierda in
Heerenveen, de zes en twintigjarige
G. Spanjer, opzichter bij de Neder
landse Heide Maatschappij in Heer
enveen en E. Bakker, eveneens zes
en twintig jaar oud, onderwijzer aan
de Bijzondere School te Oude-
schoot.
Het was op de eerste zondag in maart 1929 - nu dus precies vijftig jaar geleden - dat zich omstreeks vijf
uurs middags in de stad het gerucht verspreiddedat er op de Waddenzee tussen Terschelling en de vaste
wal van Friesland een auto door het ijs was gezakteen van de inzittenden van deze ongelukswagen zou
daarbij zijn verdronken. Niet lang daarna bevestigde de radio-nieuwsdienst dit gerucht: inderdaad was
een auto, die als eerste de oversteek naar het eiland Terschelling had gewaagd, op de terugweg door het
ijs gezakt en in de diepte verdwenenVan de drie inzittenden van de wagen waren er twee gered; de derde
man was jammerlijk verdronken.
