HOMME OLIEKONT
LAATSTE PORDER
EENEDOCTERS
WEDUWE
9
TOYOTA
MOLENAAR B V.
Vervolg van pag. 1
De porder is door de bijzon
dere aard van zijn werkzaamheden
tot een aparte figuur in het volksle
ven van de vorige en het begin van
deze eeuw uitgegroeid en in ver
schillende steden van ons land vindt
men dan ook op oude geveltjes de
figuur van den porder, hier en daar
met een afbeelding verlucht in
rijmtrant bezongen.
Bejaarde inwoners van Leeuwarden
kunnen u vertellen, dat ook onze
stad vroeger zijn porders voor be
paalde stadsdeelen, uiteraard
meestal specifieke arbeidersbuur
ten, heeft gehad, o.a. in de Boter
hoek, Achter de Hoven en rondom
het Vliet. Minder bekend zal zijn,
dat zelfs in deze tijd nog het beroep
van porder voor dit laatste stadseel
wordt uitgeoefend en wel door den
53-jarigen O. van Dijk, Cambuur-
straat 62.
Van Dijk, die bij zijn hoogbejaarde
ouders inwoont, heeft de werk
zaamheden als porder van zijn thans
90-jarigen vader overgenomen toen
deze daarmede enkele jaren geleden
wegens zijn leeftijd is opgehouden.
Leverde het porren vroeger, met
name in de jaren vóór de wereld
oorlog, voor het gezin Van Dijk niet
onbelangrijke financieele inkom
sten op, gedurende de laatste jaren
zijn deze aanzienlijk verminderd.
ZES CENT
In de drukste jaren moesten de oude
heer Van Dijk en zijn gezin 130
personen per dag wekken tegen een
belooning van6 ct. per per
soon en per week. Thans is het aan
tal klanten geslonken tot ongeveer
10 tot 15 personen; die ieder een
vergoeding van ongeveer 20 ct. per
week betalen.
De inkomsten zijn dus wel vermin
derd en bij een voortgaande daling
van het aantal klanten is het voor
den tegenwoordigen porder Van
Dijk wel haast niet meer loonend
iedere morgen om half vier op te
staan teneinde zijn luttele klanten,
hoofdzakelijk boerenarbeiders, en
werklieden bij het spoor, te wek
ken.
De grootste daling van het aantal
klanten voltrok zich in de jaren
1914-' 18, toen tal van personen
door de mobilisatie van hun arbeid
werden weggeroepen, en door de
later tot stand gekomen wettelijke
werktijdregeling, waardoor de ar
beiders des morgens later aan de
arbeid gingen.
In de drukke tijd van voor de we
reldoorlog toen een groot aantal
personen des morgens vroeg gepord
moest worden waarvan de meeste
op eenzelfde tijdstip, liggende tus-
schen 4 uur en kwart voor vijf, was
het geheele gezin Van Dijk, de
thans 87-jarige moeder en een broer
van den tegenwoordigen porder
incluis, bij de werkzaamheden be
trokken. Des morgens 3 uur stond
dan het geheele gezin op om zoowel
des zomers als des winters, in gun
stige maar dikwijls ook in zeer on
gunstige weersomstandigheden, dit
werk te verrichten. Dat 't echtpaar
V. Dijk en hun kinderen daarbij tal
van ervaringen hebben opgedaan,
laat zich begrijpen en met name de
oude vrouw, die thans ondanks haar
hooge leeftijd nog iedere morgen
om 4 uur met haar zoon opstaat, kan
smakelijk van haar ervaringen ver
tellen, die zij bij het porren heeft
opgedaan.
Verder lezen op pag. 6
05100-61116
A 'k mie niet vegis, he'k al es eerder
mimmereerd, dat Gerrit G., alias
Gekke Gerrit, een doodeerlijke ke
rel was, so stiver as goud.
Gien man, die't as krimeneel be
kend ston bij de pliesjes op't Hof
plein, laat staan bij de swatte heren
mette witte beffen in't groate Ge
rechtsgebouw an't Saailan of van't
Kantongerecht oppe hoek vanne
Oosterkade en't Droevendal
Gien man, die't er op uut was een
ander te besoademieteren, om één
anne pet te trekken, of een poat uut
te draaien.
Dat wil dan segge finesjeel en strie-
dig mette wet, want gewoan een an
der te grazen nimme, mocht Gekke
Gerrit just o so graag, dat hewwe
nou al veskillende keren sien. Eiluk
deed ie niks liever dan meensen inne
maling nimme, mar hij pakte se
noait bij de pottemonnee, daar keek
'ie wel goed voor uut.
Daarnet wi'k vanself niet bewere,
dat Gerrit noait van sien leven oek
mar het minste spul mette pliesje
had het, mar met akkevietsjes as
jatte ofinbreke of vandalisme of suk
so wat hoefde je bij Gerrit niet an te
kommen - hij was er veul te rechts-
kapen voor.
En toch eenmaal is'thelemaal mis
weest met Gerrit G. en t'is mar
goed, dat de waarhied toen niet an't
licht komen is - de meensen inne
stad hadden't niet eens love willen,
as se toen hoord hadden, hoe de
vurk inne steel stak - notabene, toen
se allemaal voor hem opkwammen
om hem voor sie goeie gedrag te
huldigen!
Mar late we direct mar even vast-
stelle, dat het toen noait so ver met
Gerrit komen was, wanneer de
pliesje niet een geweldige fout
maakt had, een blunder, waarvan je
nauwelijks begriepe, dat ie maakt
wudde kan. En toch is't allemaal
krek so gebeurd, a'k hier beskrieve
sal, mien hasses er af, as't niet waar
is.
Die goudeerlijke, rechts kapen Ger
rit G., alias Gekke Gerrit, liep op
een moaie seumeravond in al sien
onskuld te kuieren in't kleine parkje
tussen de veemerk en de Sophia-
laan, toen ie plotseling een smeris
op sich af kommen sag.
,Jou moet ik hebben!'zei de man
en voor Gekke Gerrit tot tien telle
kon, voelde ie een paar handboeien
omme pols en wudde hij as een
moordenaar opbrocht, richting
pliesjebero.
Wat verdomme het dit allemaal te
betekenen?'wu Gerrit wel es wete,
mar die pliesje zei, dat ie sien
grote bek'houwe must en sleepte
sien arrestant met deur de Prins
Hendrikstraat, dwas over't Wilhel-
minaplein en deur de Bargesteeg.
Veskeidenepassanten, die wel wend
waren an't opbrengen deur stoere
pliesjes van dronken kerels, loofden
hun ogen niet, toen se sagen, dat
een smeris hier Gekke Gerrit te pak
ken had. Die was toch nooit dron
ken en had oek nooit wat verkeerds
bij de han? Nou dan, hoe was dit
dan inne goedigheid mogelijk?
Toen de pliesje sien gevangene bij
de Langepiep opsleurde kwammen
er een paar poatige Leewadder jon-
ges an, die dizze woudknien wel
even voor de futen lope wuden. Mar
Gekke Gerrit, die er met de kop toch
wel bijbleef bliekber, knikte even en
.de beide mannen stapten anne kant.
Bemoei je er niet mee" zei de
pliesje nog, toen ie begreep, dat die
jonges er sich niet meer met be-
moeie suden.
So kwam Gekke Gerrit, geboeid en
wet, op't buro an't Hofplein terecht
en daar kon ie prate wat ie wou -het
ging deur wat die pliesje inne hasse
had. Hoewel, ja hoewel er ouwere
smerissen waren, die daluk al sei-
den, dat er wat niet klopte, dat het
niet kón wat se Gerrit inne skunen
skoven.
Mar die pliesje, jong en ambisjeus
(hij was nog mar een paar maanden
in dienst in Leewadden en had toe
vallig nog noait van Gekke Gerrit
hoord) zette deur en wat gebeurt er
- zes weken later mut Gekke Gerrit,
alias Gerrit G., terecht staan voor
de Kantonrechter op beskuldiging
van het fietsen sonder licht en het
opgeven van een valse naam.'
Dat su dan gebeurd weze oppe
Voorstreek, waar 't pliesjemantsje
Gerrit anhouden had en die had
toen doadleuk as naam opgeven
Piet van der Let.
Toen't al gauw uutkwam, dat er in
heel Leewadden gien Piet van der
Let beston voelde die pliesje sich
behoorlijk inne sak tast en van die
dag af begon ie uut te kieken naar de
man, die hem so te pakken nomen
had. Tot ie hem verdikke plotseling
lopen sag in't parkje bij't stasjon.
En wat toen volgde hewwe krek al
sien.
Verdachte!" blafte de kanton
rechter, nadatt pliesjemantsje om
standig uutleid had, hoe't allemaal
gaan was, ,,hoe heb je het in je
hoofd gehaald een valse naam op te
geven?"
Dat he'k niet in't hoofd haald'ver
dedigde Gerrit sich.
Wat!?!" brieste de kanton
rechter, ,,nu ook nog brutaal?"
Nou, om een lang verhaal kot te
maken, de Ambtenaar van't Open
baar Misterie achtte ,de verdachte
schuldig aan het ten laste gelegde"
en hij vroeg, tot Gerrits groate ver
bazing, een boete van vijf gulden of
vijf dagen hechtenis voor't licht en
een tientje of tien dagen hechtenis
voor de valse naam.
,,Mak nog wat segge, meneer?"
vroeg Gerrit beleefd.
,Nee'besliste meneer de kanton
rechter, ,,ik ben al voldoende inge
licht' 'en hij vonniste conform de
eis: vieftien gulden of vieftien dagen
inne bak totaal.
Het hele skandaal kwam vanself in
geuren en kleuren inne krant en dit
wudde oek lesen deur een sekere
Jan van der Heide uut Haddega-
riep.
Die skrok sich eerlijk seid het ape-
suur, kon er de hele nacht niet van
slape en kwam de volgende mor
gen al vroeg in Leewadden op't
pliesjeburo om er op te biechten dat
hij en gien één anders die Piet van
der Let weest has. Hij, Jan van der
Heide had sonder licht reden, hij
was deur'tpliesjemantsje anhouden
en hij had de valse naam Piet van
der Let opgeven - die Gerrit G. had
er alleen dit met te maken, dat ie as
twee druppels water op Van der
Heide leek, even groat, oek wat ros
sig, oek sun gniezende snuut. Alleen
wie Gekke Gerrit beter kon sag het
veskil en een geroutineerde
pliesje had het veskil seker sien!
Toen wudde, op sien beurt, Piet van
der Let, oftewel Jan van der Heide
veroordeeld en Gerrit sag sich -
deden later - rehabiliteerd, na heel
wat ambtelijk gehannes, mar son
der veul verontskuldigingen.
Intussen gebeurde er wat spekta-
culairs, toen Gekke Gerrit, diep
vernederd deur alles wat se hem an
deen hadden, op een avond wat
rondhing inne buurt van't Reigers
plein Wie sag ie daar patrouilleren
voor de café's oppe Weaze? Just ja,
die verrekte pliesje met sien eigen-
i wies gesicht.
Wat Gerrit nog noait van sien leven
overkomen was, dat gebeurde nou:
plotseling wudde het hem swat voor
de kop, begon ie te koken van razer
nij en wist inne verste verte niet
meer wat ie deed. In die toestand
stormde ie op sien vijand af en gaf
hem van achteren een geweldige
oplawiebus, waardeur dizze gesag-
drager met een fraaie boog in't
inktswatte water vanne Weaze ver
dween.
Hoewel gien sterveling 't gebeuren
sag, stroomden er meteen allemaal
meensen toe, want de drenkeling
skreeuwde as een mager varken om
hulp. Mar denk nou niet, dat oek
mar één een vinger uutstak om hem
er uut te krijen.
Hij su dan oek seker vesopen weze,
as de dader van disse moordanslag
niet tot besinning komen was en wat
sag't nieuwskierig toekiekende
publiek toen? Gekke Gerrit self
sprong er in en haalde de kerel oppe
wal!
Nieuwe heldendaad van de beken
de Gerrit G." kwam er toen noata-
bene inne krant te staan, want oek
die lui vanne pers konnen niet wete,
dat Gerrit die smies er self eerst
indonderd had.
En nou nog het allermooiste vanne
grap: toen de Leewadders lazen,
dat Gerrit een pliesjeman het leven
red had, kwam de halve stad in be
weging om hem te huldigen. De een
docht an een geldelijke beloaning,
de ander an een oorkonde, weer an
deren wuden, dat ie een medaille
kreeg, as't kon een van goud.
Mar soas't so vaak gaat, gong het
oek hier: uuteindelijk gong het al
lemaal niet deur, de beloaning niet,
de oorkonde niet en oek een me
daille kreeg ie niet, nog niet eens
een blikken en dus al helemaal niet
een van goud.
En dat was in dit geval miskien oek
mar het beste oek. Want het su toch
wel het toppunt weest hewwe, wan
neer se Gekke Gerrit toen oek nog
opdrave laten hadden voor een
mooie huldiging.
Mar, eerlijk is eerlijk, hij su er gek
genoeg voor weest hewwe om sien
onderskeiding met een stalen smoel
in ontvangst te nimmen...
Kees Brol
VFRTROUWDE OCCASIONS MET
3 MAANDEN BOVAGGARANTIE
KEIDAM 2 LEEUWARDEN
Eene doctersweduwe met twee onverzorgde kinderen kan niet meer in
haar onderhoud en dat barer kinderen voorzien. Voor haar vragen wij
hulp.
In 1872 overleed haar echtgenoot, haar geen vermogen nalatende, zjj
had toen vier onverzorgde kinderen.
Eene uitkering ineens uit eene levensverzekering stelde haar in staat de
eerste jaren na het overlijden van de echtgenoot te leven en twee der vier
kinderen eene fatsoenlijke opvoeding te geven. Met kracht van inspan
ning is zij daarin geslaagd, thans evenwel kan zjj niet meer, zelf oud en
ziekelijk geworden, terwijl de kinderen, die reeds hunne bestemming
hebben, het weinige, dat zjj verdienen, voor zich zeiven noodig hebben.
Zij, de moeder, heeft geene fondsen meer, en zjj zag toch zoo gaarne de
bijna voltooide opvoeding der beide jongste kinderen te kunnen volein
digen, en een paar jaar in het onderhoud der beide jongste kinderen te
kunnen voorzien, want dan hoopen wjj, dat de positie der kinderen
zoodanig verbeterd zal zijn, dat zjj voor het onderhoud hunner moeder
zullen kunnen zorgen.
Van de ingekomen bijdragen zal in de Courant worden melding ge
maakt.
(1878)