DICKVANDERHEIJDE JRJREKLAME
UIT OORLOGS- EN
BEVRUDINGSTIJD
BOOTCENTRUM GEERTSMA
PERMANENTE BOTEN EN MOTOREN SHOW
11
Yamaha
Johnson
Honda
adviesbureau voorreklameen publiciteit jOZGf isrsëlsstraat 10 Ieeuwarden 05100-24984
(vervolg van pag. 5)
Reeds in de winter van 1941-'42
was ik in Wehl in het verzet terecht
gekomen.
In Zelhem werden deze aktiviteiten
voortgezet. "Mijn" burgemeester
aldaar was Rijpstra, de vader van de
hedendaagse Commissaris der Ko
ningin in Friesland. Met grote
dankbaarheid denk ik vaak aan hem
terug. Hij, die mij herhaaldelijk
waarschuwde voor een arrestatie
door de Duitsers, kwam zelf in een
concentratiekamp terecht en heeft
dat, evenals, vele anderen, niet
overleefd.
Inmiddels was ik getrouwd en had
een zoontje van veertien maanden.
Begin december 1944 kwam voor
mij de tijd dat langer blijven niet
verantwoord was en ik moest on
derduiken met mijn gezin. Wij gin
gen natuurlijk naar LeeuwardenOp
de fiets in barre koude zijn wij ge
gaan. Deze tocht, die een week
duurde, vormt een verhaal op zich.
Mijn vrouw en kind doken onder bij
mijn ouders in de Havikstraat. Zelf
kwam ik onderdak bij de mij goed
bekende familie Van der Werf in de
Leeuwerikstraat. Met hun zoon Lo,
bekend van de radio, was ik jaren
lang bevriend.
Tijdens de toen nogal eens voorko
mende razzia's lag ik in de dakgoot.
Na een paar maanden waagde ik het
om ook naar mijn oudershuis te
gaan. Tevoren was met buurman
Van der Veen, die bij het Leeuwar
der politiekorps diende, afgespro
ken dat ik bij hem onder de vloer
van de achterkamer kon wegkruipen
als er gevaar dreigdeMet lood in de
schoenen heb ik van dat aanbod en
kele keren gebruik moeten maken.
Een zware kast werd dan terzijde
geschoven, het vloerkleed opgesla
gen en via een piepklein luikje ver
dween ik onder de vloer. De ruimte
tussen de ribben was erg smal en de
ruimte tussen bodem en kamervloer
ongeveer een halve meter. Vreselij
ke uren heb ik daar doorgebracht.
In die tijd werden de plannen al ge
maakt voor de bevrijding die, wij
volgden dat dagelijks, in aantocht
was. Voor mij werd een uniform
van de Leeuwarder politie georga
niseerd. De bijbehorende pet paste
niet en heb toen zelf in de omgeving
van de Groningerstraatweg een mij
passende pet geleend.
Op het moment van de bevrijding
bevond ik mij al in uniform op het
politiebureau op de Nieuwestad.
Daar ik een vreemde eend in de bijt
was werd ik niet ingezet bij het ar
resteren van hen die "fout" waren
geweest doch bij de afvoering naar
gevangenis en Arendstuinschool.
Vaak denk ik terug aan die periode
in mijn leven, de. haat, de angst,
maar vooral de grote eensgezind
heid die er toen heerste.
Om tot een afsluiting van dit ver
haal, dat ondanks mijn beperkingen
te lang is geworden, te komen moet
ik nog mededelen dat ik tijdens
nachtdienst van 24 op 25 mei 1945
een officier van de Stoottroepen
ontmoette die met een busje Stoot-
troepers naar Friesland had gebracht
om een kort verlof te genieten.
Na enkele dagen zou hij met die
verlofgangers terug gaan en bij 's-
Heerenberg de grens overgaan. Met
vrouw en kind mocht ik meerijden
als ik de benodigde papieren kon
bemachtigen. In politieuniform viel
mij dat de komende dagen niet
moeilijk en zo eindigde voor mij
deze Leeuwarder periode.
Mijn woning in Zelhem werd, toen
ik daar aankwam, bewoond door
een bevriende smid wiens woning
en smederij waren plat gebombar
deerd. Na enkele maanden kreeg ik
een zeer goede woning aangeboden
en kon. ik beginnen met eveneens
ondergedoken meubilair e.d. bijeen
te brengen.
Voor mij en mijn gezin werd hier
mee een zeer moeilijke periode in
mijn leven afgesloten.
Hengelo (Gld.)Chr. van Petersen
LOC TE WATER
Op de eerste oorlogsdag was ik als
agent van politie in vroege dienst
van zes tot twee en werd ik belast
met de dienst bij de veemarkt aan de
Langemarktstraat
Bij mijn komst was het niet meer
nodig, het aangevoerde vee was al
op retour naar hun bestemming.
Hierna kreeg ik opdracht naar
Schilkampen te gaan om de bewo
ners aan te zeggen dat ze voor twaalf
uur die morgen hun huizen tijdelijk
moesten verlaten eveneens de
schippers die daar gemeerd lagen.
Duitse jagers over ons .heen, ze
Leeuwarden-Groningen zouden ze
laten springen, zodat gevaar voorde
omgeving niet was uitgesloten.
Metéén vlogen ook de vijandelijke
De spoorbrug over de Greuns lijn
maakten een rondje in de lucht bo
ven de brug en verdwenen toen naar
elders.
Toen ik allen daar in kennis had
gesteld kwam er tegenbericht dat
het niet doorging; in overleg net de
NS waren er andere plannen; de NS
liet nu een Locomotief op de losge
draaide brug inrijden en zo kwamen
de brug en de loc in 't vaarwater
terecht.
Hopelijk zijn de personen die toen
deze stunt uitvoerden nog in leven
en zouden ze hierover nog meer
kunnen vertellen.
Leeuwarden
S. Procee
Jarenlang het er inne Weaze oppe
hoogte van 't Zwitserswaltsje een
roeiboatsje leit. Dat was van een
man uut de Blokhuussteeg, die 't
bruukte voor 't vangen van snoek-
visjes. Dan gong ie deur de stads
grachten - de bütengrachten - en
had ie een toatebel an board.
Terwiel een kameraad 't boatsje
roeide, was die man mette toatebel
inne weer. Hij liet, meestal dicht bij
de wal, het net oppe booiem sakke
en haalde het een poaske later weer
omhoog. Dan spattelden er allied
wel wat witvisjes in 't net-de klein
sten verdwenen met een boog weer
inne gracht, de groateren waren de
sigaar en kwamen in een emmer te
recht.
So nou en dan onderbraken disse
mannen hun sware arbeid en dan
konden de meensen oppe wal getüge
weze van een wonderlijk ritueel: de
heren toverden van onder een ouwe
sak het bekende vierkante flesje te
voor skiën en namen een beste neut.
Wie de moeite nam disse vissers een
tied inne gaten te houwen, ontdekte,
dat de pauzes telkes langer wudden
en dat se uuteindelijk vaker hun
kelkje leegden, dan hun toatebel.
Saten de mannen alweer hoog en
droog - of nat - tuus, dan konnen je
presies sien in welke toestand se hun
vissers boat afmeerd hadden: waren
de roeispanen er uut, dan kon het er
nog wel op deur, lagen se er nog in,
dan hadden se niet meer het benul
had om se er uut te halen.
Een man, die disse situaasje al lang
deur had, was Gerrit Galias Gek
ke Gerrit toen ie 't boatsje een
keer noadig had, trof ie het, dat de
eigenaars toevallig oek die avond
sich met een stuk in 't oar oppe wal
hesen hadden - de spanen lagen er
nog in, 't boatsje kon so bruukt
wudde.
't Was inne nacht van de een en
deftigste maart en 't sal miskien vijf,
zes uur weest hewwe, dat Gekke
Gerrit oppe bakfiets deur de uut-
sturven stad naar de Weaze reed.
Daar smeet ie haastig wat spullen in
't boatsje, parkeerde de bakfiets op
't Zwitserswaltsje stapte toen an
board en roeide so sil mogelijk fut -
richting Brol.
Nou mu'k wel even opmerke dat
Gekke Gerrit niet su gek was, dat ie
hier impulsief handelde: wekenlang
had ie werkt an sien plan en waar ie
nou met anne gang ging, was het
uutvoeren van een operaasje, die hij
miskien al jaren inne kop had had.
Rustig gleed het boatsje deur de
gracht, verdween onder de Brols-
piep en voer deur't Naauw naar de
Nijsted. Bang, dat ie nou nog deur
een pliesje op sien nachtelijke sur
veillance ontdekt wudde su, hield
Gekke Gerrit de adem in, mar alles
gong goed en sonder, dat oek mar
één het inne gaten had, kwam het
boaijse onder de Langepiep.
Daar deed Gerrit inne urendie nou
volgden, sien werk: hij liet bij beide
uuteinden vanne piep dikke draden
in 't water sakke; an disse draden
saten, een eindsje onder het water
oppervlak, ouwe versleten auto-
bannen. Toen kwam de generale
rippetiesje: alles gong naar wens.
Toen 't licht wudde kon gien meens
sien, dat Gerrit sich in sien boatsje
onder de Langepiep verborg - oek
vanne draden en de autobannen was
.niks te sien.
Het is an te nimmen, dat Gerrit toen
nog wat slapen het, want pas om een
uur of twee smiddags kwam voor
hem het groate moment, het uur X.
Het was toen - zaterdagmiddag - al
kruip druk oppe Nijsted; heel wat
stadgenoaten slenterden over disse
groate winkelstraat.
Hoe't nou precies begonnen is, be
greep later niet een, mar op een
gegeven moment bleven een paar
meensen staan en wezen naar de
gracht: ,,Must es kieke, wa's dót
nou???"
Een paar tellen later stonnen er al
tien, een paar minuten later al hon
derd nieuwsgierigen oppe kant en
warempel, se sagen het allemaal: so
nou en dan kwam er een wonderlijk
glibberig beest mette kop of met sien
lichaam boven het water uut.
Groate opwiening! Alle meensen
wieze en skreeuwe - nog meer
meensen, die't oek sien wille. En
dan: geraas anne andere kant vanne
piep: het monster is onder de hele
Langepiep deurswommen en komt
nou daar te voor skiën.
Sommigen sien het dudelijk: een
geweldige zeeslang met een blauwe
kop - anderen sien zelfs de ogen,
seker so groat as een rieksdaalder
met een vurige gloed!
Er wudt skreeuwd omme pliesje,
1 omme brandweer - een paar man
nen gooie het monster grauwe klin
kers naar de kop. Soms blieft het
beest minutenlang onzichtbaar,
dan, plotseling, laat het sich weer
sien, mar, telkens, mar even, even
mar.
Het is nou gewoan swat van 't volk
oppe wal, er is gien meens meer
inne winkels, de winkeliers trekke
sich de haren uut de kop.
,Er moet wat gebeurde!'skreeuwt
Beike Feitsma vanne Winkeliers
vereniging. En anderen - Burg.
Ganzevoort, Schweigmann, Kaller
- binne het roerend met hem eens.
Dan, terwiel het monster seker al
een uur omspookt het, nadert er een
boatsje met de halve winkeliersver
eniging er in. Beike Feitsma self
staat voor op 't boatsje klaar met
een stok - een vlaggestok - Doeke
Morrema roeit, Otto Ebbens vuurt
sien makkers an.
Het boatsje komt nou vlak bij de
Langepiep Gekke Gerrit, siet het
ankommen en trekt zich terug in het
groate gat, dat overbleven is na het
dempen vanne gracht deur de Ba-
gienesteeg - gien meens kan hem
daar sien.
Doorvare!" commandeert Beike
Feitsma, as Doeke Morrema wat
benauwd begint om te kieken, mar
hij het 't nog niet seid of Otto Eb
bens krijt - ja, waarvan eilijk? - de
skrik van sien leven, maakt een rare
caperioal en 't boatsje slaat
om!
Nóg groatere consternatie bij 't volk
oppe wal, mar gelukkig, het mon
ster is bliekber nóg erger skrokken
en voorgoed oppe loop en hoe
bestaat het, plotseling is er een red
der: Gerrit G., Gekke Gerrit - hoe
su ie er oek niet bij weze - sit somar
as vierde man inne gracht. Terwiel
de skipbreukelingen doodsnebauwd
om hulp roepe, pakt Gerrit se stuk
voor stuk bij de kladden en brengt se
naar dewal.
Niemand begreep, hoe Gerrit G.
zoo snel te hulp konde komen"
skreef later de Leewadder Krant,
,maar als zoo vaak stond deze po
pulaire stadgenoot blijkbaar om
den juiste plaats om den helpenden
hand te bieden. Den koenen redder
hulde!'
Dieselde dag gaf de man uut de
Blokhuussteeg angifte van 't jatten
van sien boatsje, mar pas een paar
jaar later su't weer te voorskien
komme. In een strenge winter von-
nen skaatserieders 't boatsje onder
de Langepiep vastvroren in 'l ies.
En nou het allergekste van 't geval:
nooit is er later één so goochem
weest om verband te leggen tussen
Gekke Gerrit, het verdwenen
boatsje en dat monster inne gracht
op die gedenkwaardige eerste
april
Kees Brol
SHAKESPEARE
Hoofddealer van Friesland voor de volgende boten:
II Picton speedboten
0 Shakespeare speedboten
9 Almar sportboten ook inboord
0 Riamar roei- en sportboten
0 Shetland kruisers
0 Marco kruisers
0 Saga-Noorse polyester kruisers
SHETLAND
ALMAR RIAMAR
30 verschillende typen boten, 1979 modellen
MARCO
SAGA
Hoofddealer van Friesland voor de volgende
buitenboordmotoren:
Alle 1979 typen en modellen in voorraad
Deze show houden wij in onze showroom aan de Tijnjedijk
met plm. 700 m2 oppervlakte
TIJNJEDIJK 25, LEEUWARDEN, TEL. 05100-33603 (raast d» Mlro)
MIDSRUORREN 26 - WARTENA - TEL. 05105-1909
t
