HERINNERINGEN AAN
OORLOGS- EN BEVRIJDINGSTIJD
BONT
LEEWADDERS,WAARIS DIT
Voorstreek 22 Leeuwarden 05100-39173
Eigenlijk is er in Leeuwarden de
eerste oorlogsdagen zo goed als
niets gebeurd vergeleken bij plaat
sen als Rotterdam, Den Haag, de
Grebbelinie en niet te vergeten de
Afsluitdijk en Wons.
Daarbij valt wat hier bij ons plaats
vond totaal in het niet, ware het niet,
dat ook hier bij ons de totaal onver
wachte Duitse inval ons allen 'n
enorme schok gaf en wij bij het ver
schijnen van de Duitse soldaten niet
goed wisten, of wij droomden of
waakten.
Eigenlijk liet de Duitse inval zich al
heel vroeg in de morgen ook boven
Leeuwarden horen, toen vele
vliegtuigen bij de eerste schemering
hun weg over Leeuwarden namen
naar Holland toe.
Persoonlijk drong in mijn slaap het
motorgeronk als een vreemde, zoete
orgelmuziek tot mij door en deed
zich in mijn droomwereld voor als
een heerlijk concert, zodat ik in 'n
zalige stemming verder de slaap des
gerustens genoot.
Verfrist ontwaakte ik, waste en
kleedde mij fluks aan en zette mij
beneden aan de smakelijke boter
ham met gebakken bloedworst, een
extra tractatie!
De verloofde van mijn jongste zus
ter, onderwijzer bij de Geref.
School in Rinsumageest, was de
donderdagmiddag zo vlug mogelijk
naar Leeuwarden gefietst om zo
lang mogelijk van het samenzijn
met zijn geliefde te genieten.
BESTE STEMMING
Het was immers Pinkstervakantie
en wij waren allen in de beste stem
ming. Naast zijn muzikale gaven
beschikte hij ook nog over bijzon
dere aanleg voor de edele bakkunst
en zo, als vakantie-surprise; had hij
voor ons bloedworst gebakken - het
hele huis geurde naar de pittige
baklucht en de avondboterham
kreeg er 'n feestelijk tintje door.
Er was nog 'n rest van de bloed
worst overgebleven en zo deden wij
ons die vrijdagmorgen 10 mei 1940
nog eens heerlijk tegoed aan dit
Wie had dat ooit gedacht: Duitse troepen op Hollandse grond
vleesgerecht. Dan wordt er hevig
gebeld en even later stormt mijn
jeugdvriend uit Rinsumageest, met
wie ik de lagere school doorlopen
heb, binnen en met ontsteld gezicht
brengt hij er hees uit;'Het is oorlog
- Duitsland is ons land vannacht
onverwachts binnengevallen!"
Kauwend op het heerlijke hapje kijk
ik hem ongelovig aan, spoel de hap
weg met een slok geurige thee en
vraag hem: "Hoe weetje dat?"
't Zal wel weer zo'n onbestemd ge
rucht zijn, denken wij allen - er is al
zovaak alarm geslagen - zijn on
heilstijding ketst als 't ware op de
knusse, huiselijke gezelligheid te
rug.
PARACHUTISTEN
"Het is dit keer beslist geen loos
gerucht" - hervat hij - "ik heb het
voor de radio gehoord' - (wij waren
niet in 't bezit van dit tele-commu-
nicatiemiddel!) "bij Den Haag zijn
honderden parachutisten gedaald,
de kazernes zijn gebombardeerd,
Duitsers zitten al in Rotterdam - O,
het is verschrikkelijk!" Ja, nu
dringt het dan tot ons door dat er iets
heel ongewoons is - deze jobstij
ding past heel slecht in onze gemoe
delijke sfeer, maar als Folkert dan
nog vertelt, dat er bij "onze jon
gens" al doden gevallen zijn in de
vroege ochtend, dan slaat onze
stemming plots om tot verbittering
en smaakt ons het eten ook niet
meer.
"Wat een vuile rotstreek!" roep ik
verontwaardigd uit.
Ik sta op en ga naar buiten - we
wonen aan de westelijke buitenrand
van de stad, alles is hier splinter
nieuw; de Sperwerstraat, waarin wij
wonen is nog maar net afgebouwd,
naast ons huis is nog 'n terrein
grasland over in de Leeuwerik-
straat, die even verder doodloopt op
'n boeresloot af - ervoor staat 'n
hek, daarachter is de echte Friese
boerderij van boer De Jong, kop-
Wij staan borg voor een goede bontmantel in elke bont
soort. Eventueel ook naar maat, zonder prijsverhoging! Dat
geldt tevens voor de grotere maten (48, 50 en 52).
10% zomerkorting tot 1 september op onze gehele kol-
lektie bontmantels 1980/1981
bontmodes
hals-romp-type - en als wij de nu
geheten César Franckstraat uitlo
pen, staan wij weer voor 'n hek en
ligt een breed weidelandschap voor
ons tot aan Marssum, Engelum en
Beetgum toe.
Bij dit hek geeft zich 'n groepje bu
ren verzameld en het oorlogsnieuws
wordt druk besproken - verder is er
van enige oorlogshandeling in heel
Leeuwarden niets te bespeuren - de
veemarkt en de markt op 't Zaailand
zijn geheel verlopen en 'n vreemde
stilte legt zich beklemmend over
Leeuwarden.
Dan ineens horen we vliegtuigge
ronk - we kijken verschrikt omhoog
en ja, daar cirkelen plots vier vlieg
tuigen boven ons geïmproviseerd
vliegveld, dat niets meer dan een
grasmat is, waarop in de week gere
geld vliegtuigen van de KLM dalen
van de dienst op Schiphol-Amster-
dam en Eelde-Groningen
Leeuwarden had toen al uitstekende
verbindingen met Oost en West.
"Dit zijn vast Engelse vliegtuigen"
oppert er één blijmoedig - "Je ziet
al, dat Engeland ons niet in de steek
laat".
Een blij gevoel doorstroomt ons,
maar dit duurt niet lang - als de
vliegtuigen bredere ronden be
schrijven en vlak boven ons ver
schijnen, ontwaren wij tot onze
schrik, dat op de romp van de
vliegtuigen het Duitse zwarte oor-
logskruis duidelijk te onderkennen
is - "Verdorie - potverdikkeme -
het zijn moffen!"
Als uit één mond klinkt die kreet
luid op en wij stuiven wild uiteen -
blijven dan toch nog weer staan - er
gebeurt niets - het geronk sterft
gauw weg en de vier vliegtuigen
verdwijnen snel in Westelijke rich
ting.
"Ze hebben de situatie hier zeker
verkend" is mijn mening en de an
deren stemmen die eveneens toe.
De radio blijft verontrustende be
richten spuien - er is verraad op
grote schaal - Duitse soldaten lopen
gekleed als politie-agenten, postbo
des, brandweerlui en zelfs als ver
pleegsters in Holland rond, er heerst
alom paniek - en aldus geklede per
sonen worden door onze soldaten
aangehouden en bevolen het woord:
'SCHEVENINGEN' - te zeggen -
als 't Duitsers zijn, zullen ze SJE-
VENINGEN' zeggen - ja slim ge
vonden dit wachtwoord! (Onze
postbode, die in de Ibisstraat woont,
krijgt de schrik zo te pakken, dat hij
niet meer in zijn postbode-uniform
op straat durft te verschijnen: ze
konden hem ook eens aanzien voor
'n Duitser!)
Ondertussen wordt er hevig bij
Rotterdam en de vliegvelden in
Holland gevochten door onze jon
gens, vaak nog ongeoefende rekru
ten maar nu ze hun eigen kamera
den in stukken gescheurd door de*
Duitse bommen gezien hebben,
heeft een bloedige wraaklust zich
van hen meester gemaakt en kennen
ze nog maar één doel: Iedere Duitse
soldaat te vernietigen!
Ze kennen geen vrees meer, ze zijn
door het dolle heen en vechten als
leeuwen zodat de Duitse parachu
tisten onweerstaanbaar terugge
drongen en zelfs in de pan gehakt
worden.
En onze mariniers in Rotterdam zijn
bloeddorstige tijgers gelijk gewor
den en geven de binnengedrongen
Duitsers geen enkele kans de Maas
brug over te komen, ja, als katten
klimmen zij in het ijzeren spanwerk
van de brug en storten zich roeke
loos boven op elke Duitse soldaat,
die 't waagt de brug te betreden en
soms vallen zij samen in het koude
rivierwater, gewikkeld in 'n strijd
op leven en dood en met hun dolk
mes snijden de mariniers de Duit
sers zelfs in het water de keel af.
Met gloed en trots wordt dit alom
verteld.
ROOSKLEURIGER
Deze mededelingen wakkeren de
haast helemaal weggezonken moed
bij ons weer aan - ook het nieuws,
dat een groot Frans leger het zuiden
van ons land is binnengedrongen en
ook Walcheren al heeft bereikt.
Nu zien wij de hachelijke situatie
veel rooskleuriger in.
"En als de machtige Engelse oor
logsvloot in actie komt, nou dan
zullen de Moffen er van lusten!",
merkten wij tegen elkaar op -
"Hitier heeft zich nu lelijk vergist,
Dit is geen Polen en geen Noorwe
gen - Narvik lag veel te ver uit de
buurt - nu hoeven de Engelsen maar
over te steken en ze zijn er."
Frankrijk en Engeland samen ko
men ons te'hulp - zo staan wij sterk
en ook onze Waterlinie zal 'n ge
duchte hindernis zijn voor het Duit
se leger. Met die troostvolle en
hoopvolle gedachte begeven wij ons
te bed, nadat heel de dag in alle
ongestoorde rust in Leeuwarden
verlopen is.
Leeuwarden O. de Roos
Dit is de nieuwe opgave voor onze fotoprijsvraag "Leewadders waar is dit?" Oplossingen, uitsluitend schriftelijk,
binnen veertien dagen naar de redactie van 't Kleine Krantsje, Vredeman de Vriesstraat 18921 BP Leeuwarden.
Uitslag over vier weken.
Onder de abonnees, die ons het juiste antwoord geven, verloten wij een exemplaar van het boekje 'Populaire Leeu
warders" door Fenno L. Schoustra.
