HERINNERINGEN AAN
OORLOGS- EN BEVRIJDINGSTIJD
LEZERS IN
DE PEN
9
Dit is de vierde en laatste aflevering
van de oorlogsherinneringen van de
heer O. de Roos te Leeuwarden.
Even daarna, als ik weer in de
Sperwerstraat ben, komt er een hele
afdeling op fietsen aangereden -
twee achter rijdende soldaten stap
pen op de hoek af, gaan recht naar
de rijwielzaak van Jan Bakker toe,
duwen de deur open en eisen van
Jan Bakker twee splinternieuwe
fietsen!
Jan Bakker, 'n felle kerel, die zijn
zaak met hard werken heeft opge
bouwd, weigert pertinent - maar
dan duwt de ene soldaat hem ruw de
loop van zijn geweer tussen de rib
ben en voor dit harde argument be
zwijkt Bakker direct - maar denkt
met 'n handigheidje zijn fietsen te
redden en zegt, dat de banden leeg
zijn en zij er dus niets aan hebben -
maar dit slaat helemaal niet bij de
Moffen in - "Pumpen!" bevelen ze
Bakker en zo moet hij zelf zich in 't
zweet pompen, want zij willen op
schieten: "Schnell, Mensch" -
brullen ze en dreigen opnieuw met
hun geweerlopen - "Krieg ist
Krieg" en recht bestaat er nu niet
meer - en lachend springen zij op
de fonkelnieuwe fietsen en zetten er
de spurt in om de colonne weer in
te halen.
Bakker komt buiten, veegt zich 't
klamme zweet van 't voorhoofd en
zegt hijgend: "Ik hoop, dat die rot
moffen met mijn nieuwe fietsen re
gelrecht de dood tegemoet rijden!"
- en wij allen beamen dat van harte.
Bakker heeft de schrik danig te pak
ken en laat bliksemsnel de zonne
gordijnen neer, zodat van de straat
af de fietsen onzichtbaar zijn.
Tegen de muur staan nog de twee
oude achtergelaten fietsen - ergens
in Groningen of Drente van onze
burgers gestolen.
De oorlog komt nu ineens in 'n har
dere aanraking op ons af.
VERBITTERD
De Duitsers zijn verbitterd door de
hardnekkige tegenstand bij de Af
sluitdijk.
Ze zitten er muurvast en de strijd
ontwikkelt zich daar tot een com
plete veldslag, waaraan ook een
Nederlandse torpedojager deel
neemt, die vanaf de zee met zijn
zwaar geschut de Duitse stellingen
bestookt en met zijn zware granaten
menige Duitse batterij in stukken
scheurt!
Iedere Duitse massale aanval wordt
door onze eigen Friese jongens
bloedig afgeslagen, de Duitse ver
liezen zijn heel hoog, de Rode-
Kruiswagens rijden af en aan - hun
aanval op de zwakke Wonsstelling
wordt hier tienvoudig gewroken.
En dan komt de ramptijding: Rotterdam zwaar gebombardeerd
Dit alles komt ons ter ore door men
sen, die daar dichtbij wonen en de
gebeurtenissen doorgeven aan
voorbijgangers, zodat ons hart po
pelt van vreugde en wij een heerlijk
leedvermaak hebben in de bloedige
afstraffing, die de Moffen bij
Komwerderzand te incasseren heb
ben - net goed
De Duitsers zelf, is later gebleken,
zijn verbijsterd door de koelbloe
digheid van de bezetting van de ka
zematten, die rustig de Duitsers
dichtbij laten komen, zodat zij dan
menen, dat de kazematten verlaten
zijn en onze soldaten in paniek voor
de onoverwinbare Duitsers gevlucht
zijn - om dan ineens vaniiit de stra
tegisch opgestelde kazematten hen
van alle kanten onder vuur te ne
men, zodat er geen ontvluchten
meer aan is.
Hier aan de Afsluitdijk hebben ze
hun meester gevonden
Wij staan samen als buren weer bij
het hek voor de boeresloot, waar
achter de fraaie echt-Friese boerde
rij, kop-hals-romp-type, van boer
de Jong ligt, in 'n groene krans van
forse lindebomen, overstraald door
de vuur-fonkelende Meizon - en
kele kalijes stuntelen op 't groene
grasveld bij de boerderij rond, hun
wit-en-zwart geplekt vel steekt
prachtig ertegen af - in de weiden
naar Marssum en Beetgum toe
bloeien uitbundig de paardebloe
men, 'zodat 't lijkt of een deken van
louter goed erover gespreid is!
De natuur is op haar mooist en viert
uitbundig feest - maar wij zijn som
ber en bitter gestemd en heel uit de
verte klinkt 'n donker gerommel tot
ons door - het is het gedreun van het
Duitse veldgeschut met daarbove
nuit het gebulder van de kanonnen
van onze torpedojager, en dat laat
ste vervult ons met een gevoel van
grimmige vreugde.
Er heerst 'n sterke eenheid onder
ons en of wij nu kerkelijk of onker
kelijk, oranje- of roodgetint zijn,
doet er niet toe - wij zijn nü NEDER
LANDERS!
Als er weer enkele Duitse voertui
gen in snelle vaart naderen, stellen
wij ons verdekt op, de Duitsers zien
ons, burgers, nu ook als vijand - het
zijn pantserwagens, met bovenop 'n
gepantserde koepel waaruit drei
gend 'n mitrailleur steekt en erach
ter 'n gehelmd Duits hoofd - hij
draait voortdurend de mitrailleur
naar de ramen van de huizen, klaar
om op ieder moment vuur te geven -
het is je geraden niet op 't trottoir te
staan en ook niet voor het raam.
Als ik op m'n fiets de Groninger-
straatweg uitrij, staat daar 'n grote
Duitse colonne uitgerust met ver
scheidene boten, 'n soort kleine
pramen - ze zullen zeker proberen
om over het IJsselmeer naar Hol
land over te steken.
Tot mijn grote ergernis zijn er 'n
paar Leeuwarder meisjes, die gein
tjes met de Duitse soldaten proberen
uit te halen- boos voeg ik ze toe, dat
ze zich moeten schamen met de vij
and aan te pappen, terwijl onze jon
gens met hen in strijd zijn op leven
en dood - onthutst staren ze mij aan
- 'n Duitse soldaat vraagt ze, wat ik
gezegd heb - ze herhalen mijn
woorden en hij snapt het ook - hij
kijkt mij grimmig aan, maar ik blijf
hem recht in de ogen kijken - dan
draait hij zich om en de lol met de
meisjes is gedaan.
EEN VUURZEE
Het is Dinsdag, 14 Mei geworden.
Het nieuws uit de radio neemt 'n
zeer alarmerende vorm aan - ons
leger slaagt er niet in de Duitsers uit
Rotterdam/Zuid te verdrijven en
hoewel onze soldaten aan de Greb-
belinie bovenmenselijke prestaties
leveren tegenover de veel talrijker
en veel moderner-uitgeruste Duit
sers, de verliezen zijn te hoog en 't
Duitse geweld te erg - deze stelling
kan niet langer stand houden.
En dan komt Dinsdagmiddag de
ramptijding: Rotterdam zwaar ge
bombardeerd
De stad één grote vuurzee - honder
den doden -.
Wij voelen alle grond onder onze
voeten wegzinken - en als dan ook
nog vermeld wordt, dat onze konin
gin, prinses Juliana, prins Bernhard
en de kinderen mét onze regering in
allerijl ons land verlaten hebben en
naar Engeland uitgeweken zijn,
vallen wij in 'n duizelingwekkende
diepte en is het of alles zwart om ons
heen wordt.
En het onafwendbare gevolg is de
volledige capitulatie aan de Duit
sers.
We voelen ons beroofd als kinderen
van hun moeder - en zonder leiding
en bescherming, nu de Regering De
Geer-met-de-Socialisten er niet
meer is.
Juist op deze "Zwarte Dag", 14
Mei, is m'n broer jarig - er wordt
niet de minste aandacht aan besteed.
Leeuwarden O. de Roos
vervolg van pag. 4
onbegrijpelijk is. Want in al die lan
ge jaren heeft hij zoveel kinderen en
gezichten gezien, maar ondanks dat
wist hij precies waar Jan of Piet op
de bank had gezeten. Van Janke van
der Wal hoorde ik dat zij 14 augus
tus jarig was en meester Van der
Mark 17 augustus. Aan beiden heb
ik een felicitatie gestuurd en van
meester kreeg ik weer een schrijven
terug. Janke had ik al weer ontmoet.
Meester was erg benieuwd naar Jel-
ke Faber en Roosje Beem e.a. Van
verschillende kanten is er gerea
geerd door de oud-leerlingen en zij
hebben meester Van der Mark ge
schreven.
Leeuwarden Jac. Bakker
FOTO TUUNTSJESCHOOL
De wens is de vader van de gedach
te. Een foto van mijn klas met alles
d'r op en d'r aan. Wat heb ik daar
vaak naar uitgezien en daar was hij
dan: in 't Kleine Krantsje nummer
362. Bedankt inzender Kobus
Ammerlaan!
Ik zit weer in die klas en ga even de
namen langs. Nummer Ionbekend
is Trijntje Bottema, nummer 7
Margje Noormannummer 12 Fetse
Bleeksma, nummer 9 Gretha
Marsman, nummer 18 Lourens
Koster, de Hongaarse is Eva Bar-
tok, nummer 35 Fogeltje Mook.
nummer 36 is niet het meisje Bot
tema maar Hendrik Huizinga Ten
slotte nummer 8 is Jantje van der
Plaats.
Kobus Ammerlaan schreef over een
reünie. Dit zou geweldig zijn. Als ik
nog in Leeuwarden woonde zou ik
me er graag voor willen inzetten.
Hier moet een persoon uit Leeuwar
den mee beginnen. Bouke Heidanus
soms?
Er zullen afvallers zijn, zoals
Zwaantje Smid, Rense Kooistra.
Hendrika Huizinga en Piet Kramer,
die zijn overleden. Als we geza
menlijk een oproep doen in 't Kleine
Krantsje, dan komen er vast namen
los; het moet een kettingreactie
worden. Ook kan men in de Srote
Kerkstraat in het Geneologisch Ar
chief alle namen vinden van levende
en overleden Leeuwarders en Frie
zen vanaf 1901 Zijn ze verhuisd
naar elders, dan is er in Den Haag
nog bet Geneologisch Instituut,
waar we allemaal als nummer staan
geboekt. Hopelijk dat dit een tip
mag wezen.
Zaandam J. v. d. Woude
VELLENGA BEDANKT
Dat was een mooi stukje over mij in
het Kleine Krantsje van 30 augustus
j.l. met felicitatie. Geweldig!
Meer dan één lezer pakte de tele
foon en feliciteerde mee. Ook daar
voor, mede namens ega zeer be
dankt.
En dan nog de versnapering waar
mee mijn goede vriend Schoustra,
mede namens een groep indirecte
medewerkers, zo gezegd, over de
brug kwam. Lekker en bedankt.
Ouwe Liwwadders met mekaar
niet? Nou wat dochst!!
Leewadden Jakob Vellenga
VERSNAPER/VG
