HERINNERINGEN AAN BINNENSTAD
VAN VEERTIG- EN VIJFTIGER JAREN
'T KLEIDE
KRAHTSJE
3
juwelier
peperstraat-leeu worden
De Grote Kerkstraat in vroeger jaren: "je zag er geen auto Op de foto's boven "het gouden sloepke" links en de Waalse kerk rechts.
voor Leeuwarden en de wij
de wereld er omheen
Met bizonder veel genoegen heb ik de verschillende jeugdherinneringen in het Kleine Krantsje"
gelezen. Daar U naderhand vroeg om meer herinneringen en bovendien in een aantal nummers sprake
was van de Butterhoek en Swart in de Oosterstraat, zaken die mij iets zeggen, heb ik besloten op Uw
verzoek in te gaan. Een andere reden die ik mezelf heb voorgehouden is het feit dat in de gepubliceerde
herinneringen zo veel voorkomt die de Leeuwarders van mijn leeftijd (43) weinig of zelfs erg weinig
zeggen, - hoewel zeer amusant om te lezen en mee te leven-, waardoor herinneringen uit de jaren '40-50
voor een bepaalde categorie lezers ook aardig zou kunnen zijn.
De eerste herinneringen die bij mij
boven komen zijn die uit de eerste
jaren van de tweede wereldoorlog.
Geboren Achter de Hoven in de 4e
Vegelindwarsstraat zie ik het
straatje nog voor me, met zelfs va
ders bakfiets erin. Vader werkte bij
Stoomwasscherij de Ruiter achter
Tulpenburg en haalde vuile was op
bij klanten en bracht later de schone
was weer terug. Eerst ging dat met
een driewieler Willy's, later met
een bakfiets met houten wielen waar
een ijzeren band om heen zat. Tjon
ge, tjonge, wat hadden we enorme
hoeveelheden van die stijve boor
den op het buffet liggen, ongeloof
lijk.
In ons straatje zie ik ze gaan, vrouw
Schoffelmeer, die altijd een ketel
warm water voor moeder had, elke
morgen, het fornuis stond in de ka-
meren het was tóch aan. De familie
Elzinga, buurvrouw ,,Torentsje"
genoemd, ze had een heel lange
vlecht opgerold boven op haar
hoofd, met zoon Jappie die melk
boer was en later in de cantine van
de Condens stond. Familie van der
Woude met zoon Berend door de
buurt ,,ons Beerke" genoemd om
dat z'n moeder dat altijd zei. Naast
ons, Bottema, de kleermaker,
waarvan de dochter verkering had
met een Duitse officier (een goeie!)
en op de hoek melkboer Timmer
mans.Mensen, mensen deze man
hield sjoelcompetities, kom daar nu
maar eens om. Hij had er een hele
boekhouding van, schriften vol.
Aan het eind van het schrift werd er
steeds vaker 100 gegooid, wat geen
wonder was want de ,,houtsjes"
waren bijna vierkant! Na z'n pen
sioen hebben ze deze hartstocht nog
vele jaren voortgezet in Veenwou-
den.
Daartegenover Paling, de groente
boer, ook al eerder in het „Krants
je". Van Paling kreeg ik een rode
vrucht die ik nog nooit eerder had
gezien en waarmee ik vol trots
thuiskwam en zei een tommenaat.
Overigens was Paling niet zo slank
maar wel zo „vet" als z'n naam
doet vermoeden.
Het was in die jaren een hard be
staan en het is duidelijk dat onze
familie er onderdoor zou zijn ge
gaan wanneer zich geen andere mo
gelijkheden voor mijn vader hadden
voorgedaan. Het was op het laatst
geen doen, bijna geen werk en geen
inkomsten, bittere armoede!
HARTJE BINNENSTAD
In 1943 werd mijn vader benoemd
als koster van de Noorderkerk in het
hartje van de binnenstad. We bleven
op dezelfde school bij meester
Hoogland aan de Margaretha de
Heerstraat. Het was wel een ont
zettend eind lopenmaar er kwamen
er meer uit de binnenstad. Zoals ie
dere rechtgeaarde bezoeker van de
ze school zat ik in de eerste klas bij
juffrouw Dirksen, zoals ook mijn
broer en zus dat hadden gedaan.
Aan het begin van de Oosterstraat
had je als het ware een verzameling
van „binnenstadters" De kinderen
van Westra de kleermaker, die naast
de Leeuwarder bioscoop woonden,
van van Wieren de boekhandel
(Willem Boekje genaamd om niet te
verwarren met Klaas Klokje die ook
een van Wieren was en met Wybe
Dropke die de drogist de Vries
was).
Groot was de pret wanneer één van
de gebroeders Westra, namelijk
Guus, mee deed. Hij liep als paard
in touw gespannen, met de ogen
dicht dwars door de etalageruit (en
dat was geen kleintje) van Swart in
diezelfde Oosterstraat en maar ma
ken dat je weg kwam.
GOEIE OUDE SCHOOL
Goeie oude lagere school met de
meest bekende meesters de Vries,
bijgenaamd de Grijze Prins, Slof-
stra en Hoorntje. Bij Slofstra moest
je op de piano staan als je jarig was,
ik zie me daar nog staan tussen
Liesbeth van der Meulen en Alber-
tje de Jong, want we waren op de
zelfde dag jarig. Nu ik dit schrijf
realiseer ik me ook dat er wat naam
geving betreft wel het een en ander
gewijzigd is. De eerste zou onge
twijfeld Liz zijn gewonden en de
tweede moeset helemaal omgeturnd
worden.
Een verarming?
Gedurende een korte tijd hadden we
ook nog twee zoons van Hoorntje
als onderwijzer aan school. De oud
ste, bijgenaamd Houten Kont, kon
prachtig vertellen. We hingen aan
zijn lippen. Het speelde zich alle
maal af in de laatste oorlogsjaren,
spannende tijden. Achter de kerk
waar wij naast woonden was een
luchtbeschermingspost ingericht en
regelmatig kwamen er Duitsers
controleren. Ondanks dat zaten er
onderduikers bij ons. Er was er een-
tje ondergebracht in het midden van
het kerkorgel. De pijpenbundels
waren in een vierkant gebouwd en
daartussen in was ruimte voor het
stemmen van de pijpen. Er paste
precies een matras tussen.
De onderduikers, ik herinner me
Piet van Essen en Tom Bijlsma van
de Wolbaai ergens in Huizum werk
ten voor Jongbloed's drukkerij om
dat ze zich natuurlijk dood verveel
den en maakten kartonnen hoesjes
voor de bijbeltjes die daar gedrukt
werden. Bij onraad doken ze of in
de schuilplaats en als dat niet meer
kon over de muur de Buma biblio
theek in.
Regelmatig werd er in de laatste
oorlogswinter gebeld en dan stond
er een transport kinderen voor de
deur uit „Holland" Ze stonken uren
in de wind en hadden een vreselijke
honger.
Toen is mij als kleine jongen bij
gebleven dat er een jong meisje was
(vervolg op pag. 7)
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publiciteits-
kantoor.
Verschijnt eenmaal in de
veertien dagen.
Redactie, Administratie en
Advertentieafdeling:
Vredeman de Vriesstraat 1
8921 BP Leeuwarden.
Telefoon (05100) 20302
Postgiro 98 10 62
Bank: Rabobank
nr. 33.54.03.530
Geopend:van dinsdag tot
en met donderdag, uit
sluitend 's morgens van 9
tot 12 uur.
's Middags en van vrijdag
tot en met maandag ge
sloten.
Abonnementsprijs:
voor Nederland 25,- per
jaar; voor het buitenland:
45,- per jaar.
Losse nummers: afgehaald
1,50 per stuk. Per giro be
steld: 2,50 voor 1 ex,
4,50 voor 2 ex., 6,00
voor 3 ex.
Het lidmaatschap van 't
Kleine Krantsje is alleen
mogelijk voor lezers, die
akkoord gaan met de be
paling, dat het abonne
mentsgeld vooruit moet
worden voldaan.
Op dele februari dient het
abonnementsgeld voor het
dan lopende jaar te zijn
betaald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van le
zers in het buitenland
moeten op de 31e decem
ber van het voorafgaande
jaar zijn betaald.
Lezers, die zich niet telefo
nisch of schriftelijk, maar
per giro-overschrijving als
abonnee aanmelden, wor
den verzocht op het giro
strookje te vermelden:
Nieuwe abonnee.
Abonnees, die zijn ver
huisd, dienen er op te letten,
dat hun giro-overschrij-
vingskaart het nieuwe adres
vermeldt - het oude adres
moet worden doorgehaald.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden van
de abonnee, voor wie wordt
betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor het
verhuizen worden doorge-
geven.
Abonnementen, die niet
voor 1 december zijn opge
zegd, worden automatisch
verlengd.
