BIBLIOTHEEK LEEUWARDEN
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinjl NEEMT AL JAREN |iBIIIIIBIB
I APARTE POSITIE IN 1
"HET WORDT TIJD VOOR
TAAKVERDELING
BIBLIOTHEKEN"
BOEKEN
BEVEILIGD
ADVERTENTIE
VAN VROEGER
^^ENTRALTmBUamEEKDm^^^
ECHTPAAR
Al jaren lang neemt de Openbare Bibliotheek Leeuwarden, provinciaal en zelfs ook nationaal gezien, in
onze bibliotheekwereld een heel uitzonderlijke positie in. Daar merken de leden, die nu in de Beurs hun
boeken ruilen, misschien weinig of niets van, maar toch is het zo: de Openbare Bibliotheek zit - op
vrijwillige basis - in een samenwerkingsverband met de Centrale Bibliotheekdienst voor Friesland,
waardoor ze veel sterker naar buiten kan treden, dan zonder deze samenwerking mogelijk zou zijn.
Daardoor is de Openbare Bibliotheek in Leeuwarden een „Centrumbibliotheek" met een bijzondere
functie voor alle kleinere openbare bibliotheken, die er in Friesland zijn.
Die Centrale Bibliotheekdienst voor
Friesland (CBD), met kantoren aan
de Curacaostraat en kantoren en
magazijnen aan de Fahrenheitstraat
in Leeuwarden, is in 1961 opgericht
en voert de directie over alle open
bare bibliotheken in Friesland in
gemeenten met een inwonertal, dat
beneden de dertigduizend ligt. Dat
is een verplichting, vastgelegd in de
uit '75 daterende Wet op het
Bibliotheekwerk in Nederland.
Maar, en dit is nu het uitzonderlijke,
de CBD voert óók de directie over
de Openbare Bibliotheek in Leeu
warden, die al voor het van kracht
worden van die net genoemde
bibliotheekwet met de CBD voor
Friesland een samenwerking aan
ging, trouwens net als de Openbare
Bibliotheek in Heerenveen, die ook
vrijwillig met de CBD samenwerkt.
DUIDELIJK VOORDEEL
Als een duidelijk voordeel van deze
samenwerking kan gelden, dat de
Openbare Bibliotheek op het vlak
van de beleidsvoorbereiding en be
leidsuitvoering van haar werk kan
steunen op de know how, het spe
cialisme, de ervaring en de conti
nuïteit van de CBD en tegelijk kan
rekenen op collegiaal overleg.
Dit alles betekent, simpel gezegd,
een enorme versterking van de hele
bedrijfsvoering van de Openbare
Bibliotheek. Onder meer voert de
Gevraagd met 1 Mei a.s. een
ZONDER JONGE KINDEREN,
ALS HUISBEWAARDERS bij de
Openbare Leeszaal, Tweebaks-
markt 64. De man moet o.a. bode
diensten venrichten en tezamen
moeten zij het gebouw schoonhou
den. Aanvangsalaris 600,- plus
vrij wonen, vuur en licht. Voor 17
Maart alléén schriftelijk te sollici
teren bij de Secretaresse, Mevrouw
BOELES-ZEVERIJN, Harlinger-
straatweg 75
(1942)
CBD de hele financiële administra
tie, doet ze de boekhouding en voert
ze het technisch overleg met het
Rijk en de gemeente Leeuwarden.
Verder is het secretariaat, de cor
respondentie, het archiveren, het
agenderen en het verslagleggen
door het bestuur van de Openbare
Bibliotheek opgedragen aan de
CBD en wordt ook de gehele perso
neelsadministratie en het werven
van nieuwe mensen door de CBD
verricht.
SPECTACULAIRE DIENST
Een voor het publiek veel meer in
het oog lopende activiteit van de
CBD betreft de zeker spectaculaire
dienst van de bibliobusvoorzienin
gen. Dagelijks rijden er dertien
bibliobussen (capaciteit 2500 boe
ken), drie trailers (capaciteit 4000
boeken) en een discobus (capaciteit
3000 platen) over de Friese wegen
en vanzelfsprekend maakt ook de
Openbare Bibliotheek Leeuwarden
(in de vijftiger jaren zélf de eerste
Nederlandse bibliotheek met een
bibliobus!) van deze dienst gebruik.
Naast minder grote en, zeg maar
piepkleine bibliotheekjes in som
mige dorpen in de provincie, staat
de Openbare Bibliotheek in Leeu
warden dus letterlijk en figuurlijk
als een enorme kolos onder de para-
plui van de CBD.
CENTRUMBIBLIOTHEEK
Ligt het dan niet voor de hand, dat
de Openbare Bibliotheek in Leeu
warden in sommige opzichten veel
kan betekenen voor de kleinere
openbare bibliotheken in dit ge
west? Welnu, dat doet ze dan ook.
In het grote samenwerkingsverband
is Leeuwarden centrumbibliotheek,
wat zich op twee terreinen heel dui
delijk manifesteert en wel bij de
Centrale Inlichtingen Dienst en bij
de Centrale Muziekbibliotheek en
Discodienst, beide in het voormali
ge Beursgebouw ondergebracht.
SAMENBUNDELEN
Deze diensten van de Openbare
Bibliotheek Leeuwarden zijn met
die van de Centrale Bibliotheek
dienst voor Friesland samengegaan
tot twee versterkte takken van
dienst, die zowel een plaatselijke als
een provinciale opdracht hebben.
Ook de kleinere bibliotheken in
Friesland kunnen door deze dien
sten worden voorzien en de voor
delen, we hebben het al eerder ge
zien, zijn duidelijk - het samenbun
delen betekende ook hier een ver
sterking van het specialisme en ver
sterking van de continuïteit en de
know how.
Bovendien bespaart deze concen
tratie nog geld, omdat men er een
duplicering mee voorkomt - het is
niet meer nodig verschillende col
lecties naast elkaar aan te leggen.
Zo is in Friesland de bibliotheken-
gemeenschap gegroeid naar een
voorbeeldig samenwerkingsver
band, waarbij verschillende groot
ten van bibliotheken door een ver
sterkte organisatie kunnen komen
tot eten kwaliteitsverbetering en een
betere dienstverlening.
Als uitgesproken centrumbiblio
theek is de Openbare Bibliotheek
Leeuwarden in dit grote samenwer
kingsverband van de Centrale
Bibliotheekdienst voor Friesland
van niet geringe betekenis.
Een spectaculaire dienst van de CBD is die van de bibliobussenDe OBL was
indertijd de eerste Nederlandse bibliotheek met een bibliobus. Dit is dat
eerst busje, gefotografeerd voor de bibliotheek aan de Tweebaksmarkt.
Net als andere bibliotheken in ons
land heeft ook de Openbare Biblio
theek in Leeuwarden in het verleden
last gehad van lieden, die zich ver
grepen aan het bibliotheekbezit.
Heel wat boeken, soms zeer kost
bare encyclopedieën of andere na
slagwerken, verdwenen uit de rek
ken, zonder ooit terug te keren op
hun oude plaats.
Daar moest dus nodig wat tegen ge
daan worden en dat is nu dan ook
gebeurd: geen boek of geen plaat
kan het Beursgebouw meer verlaten
zonder bij het centrale uitleencen
trum te zijn geregistreerd.
Wie nu nog wat vergeetachtig is en
er niet zo gauw aan denkt een uit de
rekken genomen boek of een mee
genomen grammofoonplaat te laten
registreren zoals het hoort, komt
gewoon het gebouw niet mee uit.
Bij elk heimelijk meegenomen
voorwerp, dat de entreehal verlaót,
zal de deur bij de uitgang zich/élui-
ten en klinkt er een alarmsignaal. In
dat, waarschijnlijk niet zo veel meer
voorkomende geval, blijft er niets
anders over dan nog even naar de
balie terug te gaan. Het niet geregi
streerde voorwerp kan dan alsnog
even worden afgeboekt.
Misschien klinkt dit allemaal wat
raadselachtig, maar dat is het niet.
Voor dit nieuwe beveiligingssys
teem zijn alle boeken en platen van
de bibliotheek voorzien van een
strip, die actief geladen is.
Bij het aanbieden van een boek of
een plaat aan de balie wordt dit door
het balipersoneel gedeactiveerd,
zeg maar ontladen. Dan kan men er
het gebouw mee verlaten, zonder
dat er iets gebeurt.
Maar wordt dat niet gedaan, worden
boek of plaat niet ontladen, dan rea
geert de fijn afgestelde electroni-
sche apparatuur bij de uitgang daar
onmiddellijk op met een fluit
toon en het sluiten van de deur.
Dit nieuwe beveiligingssysteem
heeft trouwens nog een tweede
furfctie ook: ze telt alle bezoekers,
die het gebouw betreden en verla
ten. Het totaal cijfer, gedeeld door
twee, geeft aan het eind van iedere
dag accuraat aan hoeveel mensen de
Openbare Bibliotheek hebben be
zocht!
,,Het wordt nu tijd dat er een duidelijke taakverdeling komt tussen de
bibliotheken in Leeuwarden. De Provinciale Bibliotheek moet, als
wetenschappelijke bibliotheek, een universiteitsbibliotheek worden.
Wij, als Centrale Bibliotheekdienst voor Friesland, steunen dan ook
graag het streven van de Provinciale Bibliotheek om door het Rijk als
wetenschappelijke bibliotheek te worden erkend en noem die weten
schappelijke bibliotheek dan de universiteitsbibliotheek binnen het
Hoger onderwijs voor Friesland. Dan krijgt ook de Openbare
Bibliotheek Leeuwarden een duidelijker en eigener gezicht"
Dit zijn woorden van de heer L. Popma, adjunct-directeur van de
Centrale Bibliotheek Dienst voor Friesland, pratend over het
bibliotheekwerk in Leeuwarden, en wat door-fdosoferend over de
eerder genoemde Bibliothekengemeenschap, aan de vooravond van
de officiële ingebruikneming van het Beursgebouw door de Open
bare Bibliotheek.
De bibliothekengemeenschap van de openbare bibliotheken is in
Friesland met de centrumfunctie van de OB Leeuwarden zo goed als
voltooid. Maar je kunt de PB met haar door CRM toegewezen
regionale steunfunctie daar eigenlijk niet buiten denken. Er is een
uitstekende samenwerking tussen PB en openbare bibliotheken.
Maar er is daarvoor geen organisatorische struktuur. De openbare
bibliotheek in Leeuwarden heeft in het verleden t.g.v. minder facili
teiten wel wat in de schaduw van de PB moeten opereren. Dat is nu
niet meer het geval.
Die situatie is veranderd door de Bibliotheekwet van 1975 met als
gevolg heel andere financiële verhoudingen en door de ontzettende
vlucht van het bibliotheekwerk in Leeuwarden in de laatste vijfjaar
En natuurlijk door de nieuwe accommodatie van de Openbare
Bibliotheek, midden in de stad.
.Daarom"zegt de heer Popma, ,,moet er nu een duidelijker
taakverdeling komen, daar is ook het publiek mee gediend.
We zijn ook bezig - PB en wij - om een publikatie voor te bereiden
waarin we gezamenlijk onze eigen taakstelling willen verduidelij
ken, vooral ook in de richting van het onderwijs.
De PB heeft een wetenschappelijke intentie en moet ook het nu nog
ontbrekende wetenschappelijke referentiekader krijgen. Institutio
neel zit de PB als wetenschappelijke bibliotheek wat in een vacuüm.
Dat moet anders. En daar werken wij als openbare bibliotheken
graag aan mee."
Goed, maar als de PB op den duur niet door het Rijk als wetenschap
pelijke universiteitsbibliotheek zou worden erkend?
,,Dan zie ik als alternatief' aldus de heer Popma, ,,dat je de
voorbeelden van Arnhem, Maastricht, Middelburg, Haarlem zou
moeten volgen en dat je zou moeten zeggen: je hebt een openbare
bibliotheek in de stad en je hebt een wetenschappelijke kollektie in de
stad. Breng die samen in één geïntegreerde bibliotheek. Daarin is
dan tevens die regionale steunfunktie opgenomen. Je hebt dan één
sterke bibliotheek, met een wetenschappelijke afdeling, die zowel op
de algemene informatiefunktie als op de wetenschappelijke is bere
kend. Er zijn voorbeelden van in ons land, 'zoals in Arnhem, waar de
Gelderse Bibliotheek, vergelijkbaar met de PB in Friesland, en in
Maastricht, waar de Wetenschappelijke Stadsbibliotheek, ook sa
mengegaan zijn met de openbare bibliotheken.
Voor zo'n integratie van alle publieke bibliotheken staat dan de term
Bibliothekengemeenschap.
,,Maar het is natuurlijk wel zo"geeft de heer Popma toe, ,,dat de
Openbare Bibliotheek deze zaak vanuit haar eigen invalshoek bekijkt
- de PB zal er anders tegen aankijken. Het is ook het alternatief dat
pas in tweede instantie dient te worden nagestreefd'
