BOEKHANDELAAR ZONDERVAN
NAM ONS VAKER BU DE NEUS
SeJwE "boeken beneden derP^j
ZONDERVAN
i
'T KLEIDE
KRANTSJE
NOU WORDT HET HELEMAAL MOOI
3
iiliiiiiiiiiiiii
lllllllllllll
llllllllllllllllllllllllllll
llllllllllllll
lllllllllllll
lllllllllllllllllllllll
1111
lllllllllllll
1
tpKi ADRES voor
4. MELODIEVDER VERTENd. J. Fabricius, m band,
iiiiiii
llllllllllllll
lllllllllllllllllllllllllllllll
llllllllllllll
llllllllllllllllllllllllllll
11
llllllllll
lllllllllllll
m
Ueuwarden Groote Kerkstr. 30
erfgenamen. tèr*
3. KOMEDIANTEN TR°KK van 4.90 voor 3.98.
In het laatste novembernummer van
ons Kleine Krantsje schreven wij
over de vondst in ons archief van
een heel curieuze prentbriefkaart
van oud Leeuwarden -een kaart van
de Nieuwestad met de Oude Waag,
in vroeger jaren uitgegeven door de
zeer bekende boekhandelaar Zon
dervan, die zijn "goedkoope" win
kel op de hoek van de Grote en de
Kleine Kerkstraat had.
Er kwam op die kaart, op de hoek
van het Naauw en de Sint Jacobs-
straat, een pand voor, dat er in wer
kelijkheid nooit heeft gestaan.
"Hoe kwam dat hoekhuis er op?"
vroegen wij ons dan ook af en die
vraag leverde ons enkele interes
sante reacties op.
Onze abonnee, de heer H. J. A. van
der Beek uit Almelo schreef ons
naar aanleiding van deze vreemde
kwestie het volgende:
MERKWAARDIG
,,De door u in mummer 373 van 't
Kleine Krantsje afgebeelde prent
briefkaart, welke ons de Oude
Waag laat zien, is inderdaad een
merkwaardig exemplaar. Ik ben het
met u eens, dat we naar het waarom
slechts kunnen raden. Uw veron
derstellingen komen mij echter wat
gezocht voor. Om zulk een kaart bij
wijze van grap uit te geven, lijkt mij
het gevoel van humor van zelfs een
Leeuwarder uitgever niet toerei
kend. Meer waarschijnlijk lijkt mij,
dat het geknutsel aan de foto heeft
gediend om de verkoop van de kaart
te bevorderen, maar anders dan u
veronderstelt: door het veranderen
van de linkerkant van de foto werd
m.i. een mislukte-dusonverkoop
bare - afbeelding verkoopbaar.
Zelfs op de reproductie in 't
Krantsje is te zien, dat niet alleen
een huis aan de werkelijkheid is
toegevoegd; alles links van een ver
ticale lijn die ongeveer door het
midden van de Tontsjepyp loopt, is
niet helemaal tof: de boog van de
pyp is onzuiver, de kademuren
kloppen niet, en zelfs de huizen op
de Kelders, helemaal op de achter
grond, lijken bleek en ellendig te
zijn geworden door het bedrog van
de heer Zondervan.
Een foto van de Waag hoort er uit te
zien als op de kaart van V D: Met
de gracht, de volledige brug, en een
flink stuk gevelwand ter afsluiting
van de linkerzijde.
M.i. heeft de heer Zondervan, of
diens fotograaf, mogelijk be
dwelmd door de dampen, ontstegen
aan het open riool beneden hem,
zijn toestel te veel naar rechts ge
richt. Bij het ontwikkelen moet hij
tot zijn afgrijzen hebben ontdekt,
dat hij een onverkoopbaar plaatje
had gemaakt. Bedek het stuk foto
links van de door mij genoemde
verticale lijn maar eens met uw
hand, en u ziet wat ik bedoel: een fo
to van de Waag, waarvoor elke be
ginnende amateur zich zou scha
men, met een half afgehakte Tont-
sjepyp, een armetierig hoekje
gracht, en een links naar het niets
wijkende gevelwand. Alleen uitge
sproken vijanden van de goede
naam van Leeuwarden zouden zo'n
kaart aan hun relaties durven toe
zenden.
HOOGST ORIGINEEL
In de jaren waarin de foto gemaakt
werd, gooide men zelden zomaar
iets weg. Ook de fotograaf deed dat
niet: hij sloeg aan het knutselen met
zijn plaat, knipte er (waarschijnlijk)
rechts iets af, en voegde links iets
toe, en voila, een hoogst origineel
stadsgezicht. Niemand merkte iets.
Behalve de heer Schoustra, zo'n
zestig jaar later.
Dat is mijn verklaring. Ik ben be
nieuwd naar een betere".
Onze abonnee, de heer J. M.
Brugman te Leeuwarden reageerde
aldus:
'Op Uw vraag hoe het hoekhuis op
het Waaggezicht kwam, lijkt het
mij, dat dit uit zakelijk oogpunt is
gebeurd. De concurrentie was in die
dagen scherp, dus de concurrent
werd van de foto geknipt, weg V. en
D.
De drukker was voor dit kaarten-
werk vaak niet woonachtig in Leeu
warden en toen die aan het drukken
toekwam heeft die er gewoon een
strookje bijgeplakt. Want ook de
gracht klopt niet en omdat het huis
te groot is, bleek dat het eind van de
foto halfweg het Naauw eindigde en
door de opvulling kreeg je dit resul
taat.
Het tijdsverschil tussen de foto's
speelt ook een rol; de eerste foto,
waar de Waag zelf veel mooier op
uitkomt, is, gezien het urinoir en de
lichtmast, van ongeveer 1900-
1910; ook het "Klokje" tegenover
de Peperstraat kan ik niet vinden.
REDUCTIE
Zondervan heeft de kaarten aan
vaard, vermoedelijk met flinke re
ductie op de prijs, een motief, daar
bij hem dit soort kaarten diende om
andere kaarten te slijten, bijvoor
beeld de getekende strandgezich
ten met formidabele damesachter
werken en de zwoele verliefde
paartjes-serie, gevat in rozenkrans
of bloemenkrans en de kaarten,
waarop het plakken van postzegels
in een bepaalde stand iets beteken
de.
En niet stoute Franse kaarten, waar
op o.a. de Can Can, kopers aan
trokken. Die vroegen dan in de win
kel eerst om een onschuldig stads
gezicht om daarna tot aankoop van
die andere kaarten over te gaan
Van onze abonnee, de heer Chr.
Doorenbos te Leeuwarden ontvin
gen wij een brief, waarin hij ons er
op attent maakt, dat er op de be
wuste prentbriefkaart meer niet
deugt, dan alleen het ingeplaatste
huisje. "Het stuk water is op de
plaat breder gemaakt", aldus de
heer Doorenbos, want de linker
walkant moet uitkomen tegen de
boog van de pijp en dat is op die
plaat niet het geval".
Van de boekhandelaar Zondervan
schrijft de heer Doorenbos, dat daar
gewoon geen nee te koop was.
"Geweldig, wat die man allemaal
in zijn winkel had". Dan herinnert
vervolg op pag. 9
- - y wÊsÈm
Ook met deze kaart van de Oude Waag nam boekhandelaar Zondervan ons bij de neus. Het meest rechtse pand. van V. en D., heeft er nimmer zo
uitgezien.
voor Leeuwarden en de wij
de wereld er omheen
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publiciteits-
kantoor.
Verschijnt eenmaal in de
veertien dagen.
Redactie, Administratie en
Advertentieafdeling:
Vredeman de Vriesstraat 1
8921 BP Leeuwarden.
Telefoon (05100) 20302
Postgiro 98 10 62
Bank: Rabobank
nr. 33.54.03.530
Geopend: van dinsdag tot
en met donderdag, uit
sluitend 's morgens van 9
tot 12 uur.
's Middags en van vrijdag
tot en met maandag ge
sloten.
Abonnementsprijs:
voor Nederland 25,- per
jaar; voor het buitenland:
45,- per jaar.
Losse nummers: afgehaald
f 1,50 per stuk. Per giro be
steld: 2,50 voor 1 ex,
4,50 voor 2 ex., 6,00
voor 3 ex.
Het lidmaatschap van 't
Kleine Krantsje is alleen
mogelijk voor lezers, die
akkoord gaan met de be
paling, dat het abonne
mentsgeld vooruit moet
worden voldaan.
Op de 1e febmari dient het
abonnementsgeld voor het
dan lopende jaar te zijn
betaald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van le
zers in het buitenland
moeten op de 31e decem
ber van het voorafgaande
jaar zijn betaald.
Lezers, die zich niet telefo
nisch of schriftelijk, maar
per giro-overschrijving als
abonnee aanmelden, wor
den verzocht op het giro
strookje te vermelden:
Nieuwe abonnee.
Abonnees, die zijn ver
huisd, dienen er op te letten,
dat hun giro-overschrij-
vingskaart het nieuwe adres
vermeldt - het oude adres
moet worden doorgehaald.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden van
de abonnee, voor wie wordt
betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor het
verhuizen worden doorge
geven.
Abonnementen, die niet
voor 1 december zijn opge
zegd, worden automatisch
verlengd.
