LEEUWARDER JONGEN
BIEDT ZICH BIJ
OLIESLAGERS AAN
OORLOGSFOTO
"GENE PLAATS OPEN"
HOTEL PHOENIX.
J. JONKER.
ERG GEBOEID
5
Plat du Jour 12—2 heures.
Table d'höte k 5—8
CENTRALE -
VERWARMING.
foeeemaiaen; r/m
-"r-'n—v
In de zomer van 1910, toen heel
Leeuwarden vol was van de komen
de vliegfeesten op de Wilhelmina-
baan, schreef de toen elfjarige
Wouter Kalverboer een briefje aan
Jan Olieslagers, de koene aviateur,
die bij dit eerste vliegoptreden bo
ven Leeuwarden de grote held zou
zijn. De energieke Wouter bood
zich in dit schrijven aan Olieslagers
als "helper" aan, waarschijnlijk
met in z'n achterhoofd de veronder
stelling, dat hij in die functie mooi
op de eerste rang zou staan.
GENE PLAATS
Jammer voor Wouter, maar Jan
Olieslagers bleek geen behoefte te
hebben aan die hulp: "Tot miin
groot spijt moet ik u melden, dat ik
op hetoogenblik gene plaats als hel
peropen heb" schreef de vliegenier
op briefpapier van het Hotel De
Phoenix in de Sint Jacobsstraat,
waar hij logeerde.
Dat brietje bleef bewaard en is nu in
het bezit van onze abonnee, de heer
S. K. Kalverboer te Leeuwarden,
een broer van Wouter, die zelf niet
meer in leven is. De heer Wouter
Kalverboer kreeg later bekendheid
in de stad als een van de exploitan
ten van de radiodistributie in Leeu
warden, voor deze stormachtig op
komende zaak werd overgenomen
door de P.T.T.
Onze abonnee, deheerB. G. Knip, nute Franeker, maakte in het oorlogsjaar
1943 vanuit zijn ouderlijk huis aan de Oostergrachtswal deze foto van
marcherende Duitse soldaten bij de Vlietsterbrug. Plaatjes als deze moesten
heimelijk worden gemaakt - het was verboden de bezetters, al of niet met hun
uitrustingen, te fotograferen. Vandaar, dat oorlogsfoto's met de gehate
bezetters erop noga! zeldzaam zijn; vergissen we ons niet, dan zijn er maar
een paar foto's bekend, die in Leeuwarden zijn gemaakt van soldaten op
straat.
De reeks van berichten in 't Krantsje
van de laatste maanden over Jan en
Max Olieslagers in Leeuwarden
hebben mij erg geboeid. Door lang
durig verblijf in een ziekenhuis als
gevolg van een ongeval was ik
evenwel niet in de gelegenheid eer
der te reageren. Met de kans, dat het
nu "mosterd na de maaltijd" zal
zijn, wil ik u toch nog attent maken
op enkele aspekten, die mijn be
langstelling prikkelden.
Mijn vader (eertijds schoenenzaak
Nieuwestad 140) had in zijn bezit
twee foto-briefkaarten van vlieg
machines op de Wilhelminabaan: de
ene van een tweedekker met drie
mannen er voor staand (die geen
gelijkenis vertonen met uw foto's
van Jan O.) en de andere van een
verongelukte machine met enige
politie en andere belangstellenden
er omheen, kennelijk na het trans
port van de slachtoffers opgeno
men.
Overigens zou dit verongelukte
vliegtuig best - naar het mij voor
komt - een heel andere machine
kunnen zijn (b.v. een lichtere een
dekker) dan de tweedekker op de
andere kaart. Op beide kaarten ziet
men op de achtergrond een paar (tij
delijke?) loodsen of hangars met
reclame-opschriften, o.a. van mijn
vader's zaak (Solied Schoeisel
Sterkenburg). Achterop beide
kaarten staat in vader's handschrift
"13 juli 1911". In een plakboek
had hij er later bijgeschreven res
pectievelijk "13 juli 1911 eerste
Vliegdemonstratie" en "en veron
gelukt".
Een van mijn duidelijkste jeugdhe
rinneringen is, dat ik (geboren in
1906) samen met mijn moeder en
met Tante Buisman en haar kinde
ren voor het zien van de demonstra
tie ben geweest op het platte dak van
een kaaspakhuis aan de Willems
kade naast het Wagenplein. Alles
wat wij zagen, was het vliegtuig
stijgend boven de daken en toen
eensklaps neervallend buiten ons
gezichtsveld.
Toen ik in de loop van vorig jaar
deze foto's weer eens in handen
kreeg, ben ik op zoek gegaan naar
meer gegevens over deze oude vlie
gerij en vond ik Jan Olieslagers een
en ander in een oude Winkler Prins
Encyclopedie.
OLIESLAGERS, Jan, Belgisch
sportsman en vnl. vlieger (Antwer
pen 1883, Berchem 23 mrt. 1943),
was mecanicien van beroep
wiel- en motorrenner... In 1909
zag hij bij Parijs voor het eerst
een vliegtuigleerlingreeds
de eerste maal maakte hij een ge
slaagde vlucht. Een paar weken la
ter nam hij deel aan een grote vlieg
wedstrijd in Antwerpen en zijn
naam als vlieger was gemaakt; in tal
van plaatsen gaf hij demonstraties
en hij kreeg de bijnaam "Antwerpse
Duivel". In Nederland vloog hij
voor het eerst in Groningen in 1911
en later nog in Utrecht, Zwolle,
Nijmegen, Rotterdam, Den Haag en
Amsterdam. Bekend is verder nog
zijn vlucht van Rotterdam naar
Scheveningen
Omdat ik mij slecht kan voorstellen
dat mijn accurate vader een onjuiste
datum zou hebben genoteerd, en
omdat de W.P. in het algemeen als
een betrouwbare bron geldt, be
twijfel ik, of de laatste lezing van
deze gebeurtenissen in 't Kleine
Krantsje wel geheel juist is.'
Is het u mogelijk om in oude Leeu
warder kranten van juli 1911 nog
eens na te gaan, wat daarin hierom
trent vermeld staat? Deze geschie
denis heeft zo de aandacht getrok
ken, dat die m.i. zeker in de krant
moet zijn beschreven.
Desgewenst stuur ik u de fotokaar
ten gaarne toe ter inzage, eventueel
ter reproductie.
Belangstellend uitziend naar uw
reaktie
Rotterdam Ir. J. J. Sterkenburg
Het is zoals wij schreven: Jan
Olieslagers vloog in Leeuwar
den als eerste in 1910, broer
Max Olieslagers vloog (en
stortte neer) in 1911. Wanneer
de door u geciteerde zesde druk
van de W.P. Jan Olieslagers
voor het eerst in 1911 boven Ne
derland laat vliegen, is ze dui
delijk fout. De zevende druk van
de W.P. brengt trouwens van
Jan Olieslagers een heel ander
verhaal "Sedert 1909" zegt de
encyclopedie nu "nam hij deel
aan luchtvaartmeetings." Over
een eerste optreden boven ons
land wordt nu niet meer gerept.
Red. 't KI. Kr.