LEEUWARDER JONGEN BIEDT ZICH BIJ OLIESLAGERS AAN OORLOGSFOTO "GENE PLAATS OPEN" HOTEL PHOENIX. J. JONKER. ERG GEBOEID 5 Plat du Jour 12—2 heures. Table d'höte k 5—8 CENTRALE - VERWARMING. foeeemaiaen; r/m -"r-'n—v In de zomer van 1910, toen heel Leeuwarden vol was van de komen de vliegfeesten op de Wilhelmina- baan, schreef de toen elfjarige Wouter Kalverboer een briefje aan Jan Olieslagers, de koene aviateur, die bij dit eerste vliegoptreden bo ven Leeuwarden de grote held zou zijn. De energieke Wouter bood zich in dit schrijven aan Olieslagers als "helper" aan, waarschijnlijk met in z'n achterhoofd de veronder stelling, dat hij in die functie mooi op de eerste rang zou staan. GENE PLAATS Jammer voor Wouter, maar Jan Olieslagers bleek geen behoefte te hebben aan die hulp: "Tot miin groot spijt moet ik u melden, dat ik op hetoogenblik gene plaats als hel peropen heb" schreef de vliegenier op briefpapier van het Hotel De Phoenix in de Sint Jacobsstraat, waar hij logeerde. Dat brietje bleef bewaard en is nu in het bezit van onze abonnee, de heer S. K. Kalverboer te Leeuwarden, een broer van Wouter, die zelf niet meer in leven is. De heer Wouter Kalverboer kreeg later bekendheid in de stad als een van de exploitan ten van de radiodistributie in Leeu warden, voor deze stormachtig op komende zaak werd overgenomen door de P.T.T. Onze abonnee, deheerB. G. Knip, nute Franeker, maakte in het oorlogsjaar 1943 vanuit zijn ouderlijk huis aan de Oostergrachtswal deze foto van marcherende Duitse soldaten bij de Vlietsterbrug. Plaatjes als deze moesten heimelijk worden gemaakt - het was verboden de bezetters, al of niet met hun uitrustingen, te fotograferen. Vandaar, dat oorlogsfoto's met de gehate bezetters erop noga! zeldzaam zijn; vergissen we ons niet, dan zijn er maar een paar foto's bekend, die in Leeuwarden zijn gemaakt van soldaten op straat. De reeks van berichten in 't Krantsje van de laatste maanden over Jan en Max Olieslagers in Leeuwarden hebben mij erg geboeid. Door lang durig verblijf in een ziekenhuis als gevolg van een ongeval was ik evenwel niet in de gelegenheid eer der te reageren. Met de kans, dat het nu "mosterd na de maaltijd" zal zijn, wil ik u toch nog attent maken op enkele aspekten, die mijn be langstelling prikkelden. Mijn vader (eertijds schoenenzaak Nieuwestad 140) had in zijn bezit twee foto-briefkaarten van vlieg machines op de Wilhelminabaan: de ene van een tweedekker met drie mannen er voor staand (die geen gelijkenis vertonen met uw foto's van Jan O.) en de andere van een verongelukte machine met enige politie en andere belangstellenden er omheen, kennelijk na het trans port van de slachtoffers opgeno men. Overigens zou dit verongelukte vliegtuig best - naar het mij voor komt - een heel andere machine kunnen zijn (b.v. een lichtere een dekker) dan de tweedekker op de andere kaart. Op beide kaarten ziet men op de achtergrond een paar (tij delijke?) loodsen of hangars met reclame-opschriften, o.a. van mijn vader's zaak (Solied Schoeisel Sterkenburg). Achterop beide kaarten staat in vader's handschrift "13 juli 1911". In een plakboek had hij er later bijgeschreven res pectievelijk "13 juli 1911 eerste Vliegdemonstratie" en "en veron gelukt". Een van mijn duidelijkste jeugdhe rinneringen is, dat ik (geboren in 1906) samen met mijn moeder en met Tante Buisman en haar kinde ren voor het zien van de demonstra tie ben geweest op het platte dak van een kaaspakhuis aan de Willems kade naast het Wagenplein. Alles wat wij zagen, was het vliegtuig stijgend boven de daken en toen eensklaps neervallend buiten ons gezichtsveld. Toen ik in de loop van vorig jaar deze foto's weer eens in handen kreeg, ben ik op zoek gegaan naar meer gegevens over deze oude vlie gerij en vond ik Jan Olieslagers een en ander in een oude Winkler Prins Encyclopedie. OLIESLAGERS, Jan, Belgisch sportsman en vnl. vlieger (Antwer pen 1883, Berchem 23 mrt. 1943), was mecanicien van beroep wiel- en motorrenner... In 1909 zag hij bij Parijs voor het eerst een vliegtuigleerlingreeds de eerste maal maakte hij een ge slaagde vlucht. Een paar weken la ter nam hij deel aan een grote vlieg wedstrijd in Antwerpen en zijn naam als vlieger was gemaakt; in tal van plaatsen gaf hij demonstraties en hij kreeg de bijnaam "Antwerpse Duivel". In Nederland vloog hij voor het eerst in Groningen in 1911 en later nog in Utrecht, Zwolle, Nijmegen, Rotterdam, Den Haag en Amsterdam. Bekend is verder nog zijn vlucht van Rotterdam naar Scheveningen Omdat ik mij slecht kan voorstellen dat mijn accurate vader een onjuiste datum zou hebben genoteerd, en omdat de W.P. in het algemeen als een betrouwbare bron geldt, be twijfel ik, of de laatste lezing van deze gebeurtenissen in 't Kleine Krantsje wel geheel juist is.' Is het u mogelijk om in oude Leeu warder kranten van juli 1911 nog eens na te gaan, wat daarin hierom trent vermeld staat? Deze geschie denis heeft zo de aandacht getrok ken, dat die m.i. zeker in de krant moet zijn beschreven. Desgewenst stuur ik u de fotokaar ten gaarne toe ter inzage, eventueel ter reproductie. Belangstellend uitziend naar uw reaktie Rotterdam Ir. J. J. Sterkenburg Het is zoals wij schreven: Jan Olieslagers vloog in Leeuwar den als eerste in 1910, broer Max Olieslagers vloog (en stortte neer) in 1911. Wanneer de door u geciteerde zesde druk van de W.P. Jan Olieslagers voor het eerst in 1911 boven Ne derland laat vliegen, is ze dui delijk fout. De zevende druk van de W.P. brengt trouwens van Jan Olieslagers een heel ander verhaal "Sedert 1909" zegt de encyclopedie nu "nam hij deel aan luchtvaartmeetings." Over een eerste optreden boven ons land wordt nu niet meer gerept. Red. 't KI. Kr.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1981 | | pagina 5