J. Das Co bv
Friesland Bank
Uw eigen bank
Lezers klommen in de pen
GROTE GEZINNEN
Als oud-Leeuwarder ben ik reeds
jarenlang geabonneerd op 't Kleine
Krantsje en volg met grote belang
stelling de verhalen over het Leeu
warden van vroeger.
Vooral de artikelen van Mr. J. S.
Bijl heb ik met zeer veel genoegen
gelezen - met name zijn verhalen
over ervaringen op de Rijks HBS
van 'het Zaailand' waar ook ik leer
ling ben geweest (van 1923 - 1928
Zo deed het mij ook een groot ge
noegen weer eens een ingezonden
brief te lezen over Vogeltsje Bosch,
die ik zeer goed gekend heb - ik ben
wel met hem op excursie geweest;
een zeer prettige, vriendelijke man
met een enorme kennis van vogels
(ik heb later biologie gestudeerd -
vandaar die belangstelling).
Dat ik U thans schrijf betreft echter
een minder prettige zaak. Het is mij
de laatste tijd opgevallen dat U met
veel genoegen schrijft over de vele
grote gezinnen van vroeger - spe
ciaal die met vijf dochters en vijf
zoons enz. tot zelfs acht zoons en
acht dochters (8 8 16!). Daarbij
worden dan fraaie foto's geplaatst.
Nu, deze foto's en verhalen zie ik in
een heel anderdaglicht. Ze doen mij
zeer antipathiek aan. Het zijn deze
mensen die ons hebben opgescheept
met de geweldige overbevolking
van thans - met alle nare gevolgen
van dien: het krankzinnig opvoeren
van de industrie en de economie, het
aantrekken van steeds meer buiten
landersom het 'vuile werk' te doen,
het bouwen van vele torenhoge flats
van beton - met als gevolg weer de
onrustbarend toegenomen crimina
liteit, de milieuvervuiling, het kra
ken van woningen en andere ge
bouwen, de protestdemonstraties
voor dit en voor dat - en vele andere
nare dingen waaraan onze maat
schappij thans blootstaat!
Kort geleden publiceerde prof.
Galjaard een boek (van de maand)
over het leven van de Nederlander.
Daarin stelde hij dat we aanstonds
met vijftien miljoen mensen op dit
kleine stukje van de aardbol zitten.
,,We hadden niet meer dan met tien
miljoen moeten zijn", voegt hij er
dan aan toe. Dan zouden we een
veel prettiger leven hebben gehad".
Ik zou daar van willen zeggen dat
we niet meer dan met vijf miljoen
hadden moeten zijn om op dit kleine
stukje Europa een prettig leven te
kunnen leiden.
De overbevolking geldt overigens
ook voor onze buurlanden en vooral
voor de zogenaamde derde-we
reldlanden. Dat allemaal als gevolg
van de enorme ontwikkeling van de
biologische en medische weten
schap.
ONDERHOUDSWERK
Aannemersbedrijf
TeI.05100-29151-22835
b.g.g. 60963-62102
helemaal fout
We moeten daarom kiezen voor een
drastische vermindering van het
aantal mensen op aarde - en niet in
't minst in Nederland! - anders zie
ik als enige uitweg het gebruik van
de neutronenbom of de waterstof
bom waardoor 80 a 90% van de
wereldbevolking in één slag wordt
vernietigd. -
U moge dit alles overdreven vinden
- het is de realiteit van de dag -
dankzij de grote en zeer grote ge
zinnen van onze grootvaders en
grootmoeders en die van de huidige
bevolkingen in vele derde-wereld
landen.
Ik zou hier een boekdeel over kun
nen schrijven maar volsta met het
geen ik geschreven heb.
Ik wens U nog vele vruchtbare jaren
- in de redactionele betekenis - voor
't Kleine Krantsje dat m.i. in een
grote behoefte voldoet, vooral voor
de oudere generatie (ik ben nu 71
maar ik hoop dat U eens over mijn
brief nadenkt alvorens U weer fo
to's opneemt van grote gezinnen.
Overigens hoeft U zich natuurlijk
van mijn woorden niets aan te trek
ken - U kunt wel een heel andere
mening hebben - maar ik geef U
slechts de opinie van een lezer van
Uw Krantsje, als oud-Leeuwarder.
Doorwerth N. G. Uilenburg
JUF BENDER
Bij een foto van de Bagijnestraat,
afgedrukt in een vorig nummer van
't Kleine Krantsje, wordt gesproken
over het zangklasje van Juf Bender.
Dit is m.i. niet helemaal juist. Juf
frouw Bender hield in het pand hoek
Bagijnestraat een particuliere kleu
terschool en haar zuster mevrouw
Landstra gaf zangles. Juffrouw
Bender had ook op Terschelling een
huisje, waar zij zomers met groepen
kinderen naar toe ging.
Er zullen zeker abonnees van 't
Kleine Krantsje zijn, die zich dit
zullen herinneren.
Mijn zuster is twee keer zomers mee
geweest. Zelf was ik toen nog te
jong. De oorlog heeft een einde ge
maakt aan deze kampen.
Misschien zijn er onder uw lezers,
die nog foto's hebben van óf de
kleuterschool óf van die vakantie
kampen.
Zelf ben ik wel in 't bezit van een
foto van een groep kinderen op Ter
schelling, helaas zonder namen.
Haarlem
A. Anema
vijg op toe uit een vijgenmat, die
altijd op de toonbank stond.
Daarnaast was het café van De
Groot, nu dus het nieuwe café Dc
Linde. Deze mensen hadden de
voordeur van hun huis in de Ooster
straat tussen Maureren de hoek van
de Ossekop. Ik ben daar wel eens
boven geweest. Op straat speelde ik
met Dirkje en er was ook nog een
zoon.
Op de hoek van de Uniabuurt en de
Ossekop stond de paardestal van De
Groot. Die is later afgebroken en er
kwam een mooi hoekhuisje voor in
de plaats. Later verhuisde de familie
De Groot naar de Noordersingel.
Naast het café De Groot in het pand,
waarin nu Reitsma Bedden zit, was
eerst De Jong, de leerhandel, die
later verhuisde naar de Grote Kerk
straat. Toen kwam de heer Suren er
in. Deze had een manufacturenzaak
op de Kelders. In de Ossekop, te
genover ons en aan dc achterkant
van het woonhuis van Suren. kwam
een groot pakhuis op de plaats, waar
eerst een loods van de loodgieter
Bekker had gestaan. In mooi mo
zaïek werd er toen in de gevel gezet:
Manufacturen en gros - Suren cn
Er waren in mijn jeugd in deze buurt
in de binnenstad veel kinderen en
we speelden ook veel op straat. In
de fietswinkel van Van der Meulen
woonden toen de dames Maurer.
Het was een groot huis en hoe het
van binnen was weet ik niet. maar
het stond ook weer in verbinding
met het huis van de kruidenier
Maurer. Deze dames Maurer hiel
den pension voor Indische jonge
mensen en kinderen.
Mijn broers waren bij de padvinders
en bezaten lange lasso's, 's Avonds
waren we dan aan het touwtjesprin
gen en die knapen maar draaien.
Wat was die tijd gezellig. En wat
moeten de kinderen van nu in
speelruimte veel missen!
Wassenaar
mevr. Gerdes-Oosterbeek-Eisma
DE KLANDERU
Er zijn in de loop der jaren heel wat
hotels in Leeuwarden verdwenen,
terwijl juist het aantal inwoners
groeide. De Doelen, de Kroon, de
Groene Weide, de Bleek, de Phoe
nix, Spoorzieht. allemaal weg. En
ook de monumentale Klanderij
verdween.
Zeer veel herinneringen bewaar ik
aan dit hotel. Om te beginnen was
mijn vader er jarenlang kelner. Daar
zaten practisehe kanten aan. De weg
naar de kermis bijvoorbeeld voerde
Co. De ingang van de woning boven
die zaak was in de Ossekop-er was
zelfs een heel klein tuintje voor.
Naast het huis van Suren aan de
Berlikumermarkt (nu Radio Van der
Wal) zat dr. Sissing. Dit huis had
een hele lange gang en die kwam uit
in de Ossekop, waar de dokter zijn
praktijk had.
Dan was er nog, in het huis op dc
hoek van de Berlikumermarkt en de
Uniabuurt, een zaak in dranken.
Op de andere hoek van de Ooster-
straat was De Metz. Later is er een
en-groszaak van De Metz gekomen
in een groot huis aan de Uniabuurt.
Daar woonde in mijn jeugd de fa
milie Oosterhof met vier kinderen.
Ik speelde toen veel met Anneke.
Zij kwam ook wel bij ons spelen.
Onze tuin liep langs de Oude Oos
terstraat door tot aan het hek van de
school aan de-Druifstreek.
De familie Oosterhof verhuisde la
ter naar de Oostergrachtswal, vlak
bij het pontje. Ik ben een poos op de
school aan de Achter de Hoven ge
weest en mocht dan soms voor een
stuiver een hele week met het pontje
heen en weer.
Op de hoek van de Peperstraat en de
Weaze was de drankwinkel van
Keyzer; bij het verbreden van de
Peperstraat kwam deze winkel op de
Berlikumermarkt.
Men kent er de Friese
verhoudingen en is bereid
plaatselijke en provinciale
belangen te dienen.
Directeur Bontekoe
charmante man
mij langs de Klanderij en je weet
hoe het dan gaat: even vader groe
ten Als reactie daarop kwamen
er dan wel wat kermiscentjes!
Later werd de Klanderij zo'n beetje
het clubhuis voor de LAC Frisia,
mijn voetbalclub. Er was een gezel
lige en grote stamtafel en aan het
hoofd daarvan zat vele, vele jaren
de markante figuur van directeur
Bontekoe.
Een charmante man. maar ook een
gewiekst zakenman. Beroemd was
zijn snert in grote nikkelen kom
men. Wanneer de stamtafel redelijk
vol zat. zei hij stiekem tegen kelner
Van der Meer: "GeefJelle even een
kom snert".
En ja hoor, binnen de kortst moge
lijke tijd zat niet alleen Jelle, maar
zat iedereen achtereen kop heerlijk
geurende snert - de verkoopstunt
was dan weer gelukt!
Een aparte man, deze Bontekoe. Op
aandrang van de klanten wou hij
nog wel eens levende muziek enga
geren. Ik zie nog. hoe hij eens
verschrikt begon te kijken, terwijl
hij bij het maken van heftige arm
bewegingen riep: "Stop. stop! We
kanne mekaar hier niet meer vers
taan. Stop - ik sal jimme direct be-
tale en dan maar naar huus!"
Dat lawaai vond de heer Bontekoe
dan zo'n heftige inbreuk op de sfeer
in de zaak, dat hij het raadzaam
vond de heren muzikanten de straat
op te sturen.
Hij was erg Frisia-minded en kon.
na een gewonnen wedstrijd, zomaar
het hele elftal tracteren op een eten
tje. Helaas, ze zijn er nu beide niet
meer. De Klanderij en Bontekoe.
Och ja, ook dit wil ik nog even
kwijl. Een vaste stamgast van de
Klanderij was een Van der Goot.
een melkboer. Een kleine, drukke
figuur met een zeer harde stem. Dat
kwam waarschijnlijk, omdat hij
tamelijk doof was - hij beschikte
dan ook over een gehoorapparaat.
Op een keer was het: "Kijk, daar
komt Van der Goot aan, nou doen
we net alsof we praten."
Na luide begroetingen en zinvolle
opmerkingen over het weer ging hij
zitten en keek daarna vreemd om
zich heen: hij zag de mensen praten,
maar hij hoorde niks. Dus begon hij
naarstig te knutselen aan zijn
gehoorapparaat, probeerde het zus
en probeerde het zo.
vervolg op pag. 9
BERLIKUMERMARKT
ln 't Kleine Krantsje nummer 391
staat een foto van de Berlikumer
markt. De namen van de huidige
bewoners zeggen mij niets meer. ln
mijn tijd, tot plusminus 1935. toen
ik zelf in de Ossekop woonde, wer
den ze door 'anderen bewoond.
In het huis op de hoek van de Oude
Oosterstraat en de Berlikumer
markt, het pand dus zonder zijraam,
zat toen een meneer Maurer. Een
kleine kruidenierswinkel, waar we
voor moeder in een stroopot stroop
gingep.halcn. Dan kregen weereen
Het hotel De Klanderij: vergane glorie
