OUDE GARAGE VAN HUIZENGA
LIET ACHTERKANT ZIEN
GEHEIME
RUIMTE
BEKENTENIS
INTERESSANT PAND AAN TWEEBAKSMARKT
STADSMIEUWS
VAN VROEGER
HET EERSTVOLGENDE
KLEINE KRANTSJE
VERSCHIJNT
10 OKTOBER
'iM.VN.US de PORDER
Het pand van de voormalige auto
garage van Huizenga werd, tegelijk
met het naastgelegen perceel,
waarin weleer de Arbeiderspers ge
vestigd was, verbouwd tot een mo
dem winkelbedrijf. Vandaar, dat
het nodig was de aanbouw, die Hui
zenga eens achter het bestaande
Het zeer interessante pand
Tweebaksmarkt 49 bevat een
geheime ruimte, die als
smokkelzolder" ook wordt
genoemd in de Lijst van Ne
derlandse Monumenten,
waarop het huis voorkomt.
Evenals het perceel nummer
47 en het oude poortje er tus
sen in. Van deze, door een
buitenstaander niet te vinden
ruimte, moet de heer Rintje
Huizenga nog wel gebruik
hebben gemaakt om zich tij
dens de Tweede Wereldoor
log verborgen te houden
voor de Duitsers. Het was
misschien wel de meest
'professionele'geheime
schuilplaats in Leeuwarden,
waarin onderduikers zich in
deze donkere oorlogstijd
hebben verstopt.
V
woonhuis tot stand heeft gebracht,
weg te breken.
Daardoor ontstond er in de bebou
wing een groot gat op de plaats,
waar eens die tuin is geweest en
konden we ons er een voorstelling
van maken, hoe het op dit punt in
een ver verleden was.
ZEVENTIENDE EEUW
De zeventiende eeuwse panden
Tweebaksmarkt 47 en 49, geschei
den door een steeg met een fraai
poortje uit 1641waren eens mach
tige grachtenhuizen - tot 1881 wer
den Druifstreek. Tweebaksmarkt en
Turfmarkt nog doorsneden door het
water van de schilderachtige Hee
rengracht.
De huizen stonden, wat je noemt
"op stand" en werden nog in de
vorige eeuw door vooraanstaande
families bewoond.
Het huis nummer 47 was dat van de
Griffier van de Staten van Fries
land, mr. Comelis Benjamin Me-
nalda, getrouwd met Alida Adriana
Holleman en vader van vier doch
ters: Wilhelmina (1891Albertina
(1983), Elisabeth (1895) en Hen-
drika (1898).
En op nummer 49 woonde jhr. mr.
Comelis Jacob Speelman, die pre
sident van -de Arrondissements
rechtbank was. Hij was gehuwd met
Elisabeth Enschedé en hij had twee
Aan de kant van de Oude Ooster
straat vinden we nog altijd een klei
ne herinnering aan de tijd, toen het
automobielbedrijf van Huizenga
hier nog gevestigd was: een naam
plaat boven al lang gesloten deu
ren. De B slaat op de vroeger ge
bruikte letter van de wijk, 49 is het
huisnummer.
dochters, Johanna (1847) en Riem-
ke (1851).
In het ene huis kwam in het begin
van de dertiger jaren de drukkerij
van NV De Arbeiderspers; het an
dere bleef na het overlijden van jhr.
Speelman in 1891 nog dik twintig
jaar bewoond en wel dooreen fami
lie De Vries.
Vaderen moeder Simon de Vries en
Eva Cohen hadden zes kinderen,
Brandina (1867), Hemian (1869),
Rachel (1871Jacob 1873Mau-
rits (1875) en Isaac (1877). Van hen
zette de oudste zoon Herman, ge
trouwd met de Duitse Regina Frank,
het bedrijf van zijn vader voort - hij
werd koopman en pettenfabrikant.
In 1912 vertrok Maurits naar Am
sterdam; het enorme pand aan-de
Tweebaksmarkt kwam toen leeg en
te koop. Wie kwam er nu in?
GERARDUS HUIZENGA
Wel, de rijwiel- en automobielhan
delaar Gerardus Huizenga, die af-
Onlangs is een oud huis in de Leeuwarder binnenstad op een bijzondere manier in de belangstel
ling gekomen. Door het wegbreken van een deel van de vroegere autogarage van Huizenga aan
de Nieuwe Oosterstraat werd ons - wat de laatste zeventig jaar niet mogelijk was - een blik
gegund op de achterkant van het perceel Tweebaksmarkt 49Dat was een leuke belevenis, want
dit vroegere woonhuis, aan de voorkant al erg fors vervallen, bleek achter nog wel tweemaal zo
breed te zijn. Plotseling stond daar, zichtbaar voor iedereen, een geweldige kast van een huis,
waarvan we ons nu afvroegen, hoe die in voorbije tijden door slechts één gezin bewoond kon
zijn. Bovendien moet er eens een grote tuin achter gelegen hebben, die zich zeker tot de huizen
van de Kruisstraat heeft uitgestrekt.
Een dienstmeisje, dat te Innsprück
in het hospitaal ziek lag, meenende,
dat zij den dood nabij was, heeft aan
een politiebeambte een bekentenis
gedaan van een reeks gewelddaden
door haar bedreven. Als kinder
meisje moet zij verscheidene kin
deren door verstikking onder de
kens om het leven hebben gebragt.
Buiten alle verwachting is zij her
steld en naar de gevangenis te Wee-
nen overgebragt. (1880)
In de Groencweg is ooit een tapper-
tijtje geweest met op het raam de
volgende aanbeveling:
Hier hebt gij voor een billigen prijs
Borstwater, jenever en anijs.
De aanduiding borstwater horen we
tegenwoordig niet meer - vroeger
werd het voor een bepaald soort
sterke drank gebruikt.
De rijwielplaatjes
Het liep druk hedenmiddag om
streeks twee uur op het Hoekste-
rend. Een paar ambtenaren van de
belasting hadden zich opgesteld
voorde kantoren van de gasfabriek,
en noodigden beleefd verschillende
fietsrijders uit even af te stappen.
Aan dat verzoek werd met meer of
minder welwillendheid voldaan.
Wie in het bezit was van een rij
wielplaatje en dat tamelijk zichtbaar
aan zijn fiets had bevestigd, of het
met een koordje in de hand hield,
deed het met gerustheid, bijna
triomfantelijk.
Wie er geen had, of het in een ver
scholen hoekje had opgeborgen,
was minder gerust.
Een der slachtoffers had wel een
plaatje aan het stuur, doch hij had
zijn jas er voor gehangen, dus
niet zichtbaar.
Toen hij was afgestegen, trok hij in
twijfel of de man, die hem had aan
gesproken, wel recht had. dat te
doen, en hij wcnschtc het overtui
gingsstuk te zien.
Dat geval ontstemde den ambte
naar, hij werd dus gewantrouwd.
Na eenig gepraat en getwist, waar
van heel wat voorbijgangers getuige
wilden zijn, werd de fiets op het
Ook dit werd weer zichtbaar na het slopen van de oude garage van Huizenga
midden in de achtermuur prijkt een fraaie gevelsteen met gebeeldhouwde
schilden van een alliantiewapen.
Belastingplaatjes voor fietsers:
knijper op de neus
terrein van de gasfabriek bij eenige
andere in beslag genomen rijwielen
opgeborgen en de wielrijder ging
zeer ontstemd met de jas over den
arm de stad in.
Het publiek, dat al gaandeweg aan
groeide tot een massa, die den weg
versperde, ging daama over tot
wijsgeerige beschouwingen, ieder
had zijn meening; een der partijen
beweerde er was niet aan het voor
schrift van de wet voldaan, terwijl
de andere partij het wel wat kras
vond, een fiets met een plaatje er
aan, in beslag te nemen.
Door nieuwsgierigheid gedreven
liep er ook nog een plaatjeloos
wielrijder, die even afstapte om
eens te zien wat dat hier te beteke
nen had, in het hol van den leeuw.
Was die vent nu maar doorgereden,
zei men, dan was hem niets ge
creëerde hij een uitbouw, die, vol
komen aftands en vervallen, tot
voor enkele weken bleef bestaan.
Al op jonge leeftijd kwam ook zoon
Rintje bij zijn vader in de zaak en hij
was voorbestemd het bedrijf later
voort te zetten. Zijn vroege overlij
den zou niet het einde betekenen
van de Huizengatraditie in het auto
bedrijf: zijn jongste zoon Sictzc
nam op zijn beurt de fakkel over en
hij verplaatste in 1965 het garage
bedrijf van de Tweebaksmarkt naar
de Julianalaan, waar het Automo
bielbedrijf van Huizenga nu nog is.
komstig was van Sint Annaparochie
en die daar al heel wat opzien had
gebaard door het bezit van de aller
eerste automobiel: "Minsken,
minsken der komt Hüzenga oan!"
Gerard Huizenga, geboren in 1872
en getrouwd met Sijtske Goffes
Miedema had vier kinderen, Rintje
(1896), Trijntje Maria, Antje en
Gerarda Goffina. Hij liet de bene
denverdieping van het immense
woonhuis tot garage verbouwen en
offerde later ook de hele tuin achter
het perceel op aan zijn bedrijf: aan
de kant van de Nieuwe Oosterstraat
dr proppc
r.jnljt
gaapje nog
Laat me zoo
lan(f nickloppcl
