- «2
AL LANGER DAN HONDERD JAAR
„BIERHUIS" OP BERLIKUMERMARKT
B. de Vries
dronrjyjp
schoenen
TRADITIE WORDT VOORTGEZET
CATALOGUS
voor
smaakvol
huishouden
Nieuwestad 28
- Leeuwarden -
05100-23075
POSTZEGEL-
HANDEL
1982
IS WEER UIT
frpillencenfep
BILJARTFABRIEK
PASMA
'wv"
Minnemastraat 1
LEEUWARDEN
Telef. 05100-29204
ZOU EEN BRIL VAN
..BEST" DAN TOCH
BETER ZIJN
c i .T.' ii.if j.fu (f WiTi'.r
N'Fl_V«ESTA
f r jvVAR'JÉ.\
Herlsl winter voonaar zomer
Broek cfr m ol broek dr over
Bi| nb ieans ol tweeö
In de malen 36 t/m 45
Voorstreek 13 -Leeuwarden
BILJARTS in diverse maten
en uitvoeringen
TAFELBILJARTS met
leiplaat en alle toebehoren
Willemskade 30-32 N.Z.,
Leeuwarden. Tel. 05100-
23985; 05130-36383
Toen wij de vorige maand het vroegere café 1'Union aan de Berlikumermarkt kozen als
onderwerp voor onze prijsvraag "Leewadders, waar is dit?" viel dat toevallig samen met het
ingebruiknemen van een geheet nieuwe zaak in hetzelfde pand: terwijl onze abonnees nog
naarstig zochten naar het afgebeelde perceel, opende de heer Wim Spie gelaar hier zijn nieuwe
eetcafé, dat de naam De Linde kreeg. Daarmee werd een oude horecatraditie voortgezet, want
een eeuw geleden was hier reeds, wat men toen noemde, een bier- en koffiehuis.
Wim Spiegelaar
Tot in het begin van de zeventiger
jaren van de vorige eeuw is het pand
Berlikumermarkt 15 een woonhuis
geweest. De laatste bewoner was
een ambtenaar van de Spoorwegen,
Christiaan van Straten, een
chefmachinist. Hij verliet het huis
in 1873 en toen werd het tot bier- en
koffiehuis verbouwd.
De man. die er als tapper wel brood
in zag was Gerlof Bemardus Visser,
een vierentwintigjarige jongeman,
die tot dat moment "koopmansbe-
diende" was geweest.
Het zal altijd een vraag blijven of de
exploitatie hem tegenviel, maar
lang bleef Gerlof Visser er niet
achter de tapkast staan: al in 1878
verliet hij de zaak en toen kwam er
een heel andere Visser in, Klaas
Visser, geen familie van hem.
Ook voor Klaas echter duurde het
schenken van het bier niet lang: op
zijn beurt verliet hij na precies vijf
jaar de zaak en toen - merkwaardig
genoeg - keerde Gerlof Visser weer
terug, nu om er nog drie jaar te blij
ven; in 1883 kwam er aan het
tijdperk van de Vissers als kroegba
zen aan de Berlikumermarkt defini
tief een eind.
Hendrik Martens Woudstra werd nu
de nieuwe tapper en in zijn tijd
droeg het bierhuis de naam De Con
current - voor de hand ligt het dus,
dat er een tweede koffiehuis in de
onmiddellijke nabijheid lag. Zou
den we uit het feit, dat ook Hendrik
Woudstra na precies vijf jaar weer
verdween mogen opmaken, dat de
zaak telkens voor zo'n periode van
vijfjaar werd verpacht?
VERANDERING
Zo ja, dan kwam daar later
verandering in, want Woudstra's
opvolger Améus Pomper zou er
maar drie jaar aan de tapkraan staan
en de volgende kastelein, Iebele
Douwes Jongsma, hield het er am
per zes maanden uit. Ook diens op
volger, Auke Gerbens Zandstra,
stond er niet lang achter de kast: hij
kwam in november 1894 en vertrok
in november van het jaar daarna.
Waarschijnlijk is Ameus Pomper de
man geweest, die de zaak de naam
gaf van 1'Union In zijn tijd - 1892
wordt het bedrijf namelijk al zo ge
noemd.
De tapperij bestond nog geen
kwarteeuw, toen er in 1895 al voor
de achtste maal een nieuwe kaste
lein in kwam, de vierentwintigjari
ge Tjipke de Groot, geboren in Jor-
werd en getrouwd met Wijtske van
de Woud, die van Vrouwenparochie
kwam.
KASTELEINSFAMILIES
Beiden stamden ze uit kasteleins
families en wellicht beter dan hun
beide voorgangers hebben zij er de
kunst van het kasteleinsvak ver
staan. Ze bleven er althans langer
dan dertig jaar en stellig veel oude
ren onderons zullen nog wel herin
neringen hebben aan dit kasteleins
echtpaar De Groot.
Tjipke en Wijtske hadden twee kin
deren, Lambertus en Dirkje en het
was de weduwe van Lambertus,
mevrouw H. de Groot uit Leeuwar
den, die ons een dezer dagen belde
en interessante dingen vertelde van
haar schoonouders zaak.
Het etablissement stond dus offi
cieel als bier- en koffiehuis te boek,
maar het speelde ook als veerhuis
een belangrijke rol. In opa's tijd
kwamen hier aan de Weaze immers
nog veel scheepjes uit het Bildt aan
de wal en toen speelde een deel van
het marktgebeuren zich nog op deze
plaats af: groenten werden er ver
handeld op de belendende Groen
temarkt, aardappelen waren te krij
gen op de Berlikumermarkt.
Veel schippers bezochten het café
voor een hartversterkinkje: ook leg
den ze er vaak pakjes neer. Een
vaste klant was de zakkenhandelaar
Bos, die er op kooplui zat te wach
ten. Inde kelder onder de zaakston
den grote fusten; Tjipke de Groot
versneed de drank zelf.
BIJZONDERHEID
Een bijzonderheid in de oude zaak
was de noordelijke zijwand, die ge
heel uit spiegelglas bestond - door
die spiegel kon de kastelein het rei
len en zeilen in z'n zaak goed in de
Het oude café l'Union: verleden tijd
gaten houden.
Boeren van buiten, die met de sjees
naar Leeuwarden kwamen, brach
ten hun paarden naar een stal op de
hoek van de Uniabuurt en de Osse-
kop - die stal, nu Postma's Postze-
gelhandel, was, aldus mevrouw De
Groot, ook het eigendom van haar
schoonouders.
In het begin van de dertiger jaren
werd het café l'Union met afbraak-
bedreigd. De gemeente Leeuwar
den kocht de zaak toen met andere
vervolg op pag. li
