DERDE STRENGE WINTER OP RIJ
DERDE ELFSTEDENTOCHT OP RIJ
PRECIES VEERTIG JAAR GELEDEN:
AFGRIJSELIJK
SCHOUWSPEL
Het is deze maand precies veertig jaar geleden, dat we de sensatie beleefden van een derde achtereenvol
gende Elfstedentocht. Na de barre winters van '40 en '41die beide het organiseren van zo'n echte
ouderwetse marathon op de schaats mogelijk maakten, liet 1942 ons zowaar een nóg strengere winter
zien. En zo kregen we voor de derde maal in successie een Elfstedentocht, een volstrekt unieke zaak, want
nooit eerder was het gebeurd, dat het festijn driemaal, zelfs niet tweemaal, achter elkaar gehouden kon
worden. En ook daarna was er nimmer tweemaal in twee achtereenvolgende jaren een Friese Elfsteden
tocht.
De tochten van 1940 en 1941 had
den al record aantallen deelnemers
te zien gegeven. In het eerste jaar
kwamen er niet minder dan vier en
dertig honderd rijders op het ijs,
2716 tocht- en 688 wedstrijdrijders.
Van dat kolossale leger toertochters
slaagde er maar één procent: slechts
27 haalden de eindstreep in Leeu
warden. En van de wedstrijdrijders
kwamen er maar 35 binnen een tijd
van twee uren na de eerste vijf in
Leeuwarden aan.
Aan de tocht van 1941 deden naar
schatting negentienhonderd toerrij
ders en zeshonderd wedstrijdrijders
mee. Nu kwamen er meer deelne
mers tijdig bij het eindpunt aan: res
pectievelijk 1672 en 65.
Maar veel indrukwekkender nog
waren de aantallen bij deze tocht
van '42, die op de 22e januari werd
verreden. Er kwamen nu maar liefst
3862 toerrijders, die vrijwel allen
(3669) de tocht volbrachten en 970
wedstrijdrijders, van wie zich 277
klasseerden.
HAND IN HAND
De tocht van 1940 was die met de
chaotische aankomst van vijf wed
strijdrijders. die elkaar beloofd
hadden hand in hand te zullen finis
hen. Maar toen Piet Keizer, Auke
Adema. Cor Jongert, Sietze Westra
en Dirk van der Duim achter de
Prinsentuin de stadsgracht opreden
en overspoeld werden dooreen aan
zwellend gejuich, werd het Auke
Adema allemaal teveel en hij ging er
vandoor, wanhopig gevolgd doorde
anderen.
Toch geen gelijke finish dus, maar
wel - aldus beslisten de organisa
toren - voor allen een eerste prijs.
"Nu win ik alleen" pochte Auke
Adema in het jaar daarna en warem
pel, hij deed wat hij zei: met een
voorsprong van drie minuten kwam
hij als winnaar aan op Schenken
schans, waar de tocht ditmaal ein
digde.
En toen kwam dus die tocht van nu
precies veertig jaar geleden en wéér
verliep ze sensationeel. Nu geen
gelijke finish van een groep, nu ook
geen zelfverzekerde Auke Adema,
die z'n woorden waarmaakte,
maareen hele kopgroep cracks,
die bij IJ 1st verkeerd reed en daar
door alle kansen verspeelde.
Winnaar werd nu de Weidumer
Sietze de Groot in de nieuwe re
cordtijd van acht uur en veertig mi
nuten: in een adembenemende eind
spurt bleef hij z'n sterkste concur
renten Durk de Jong en Jan vin der
Bij, de baas.
Nooit eerder had het duizendkoppi
ge publiek op de bolwerken achter
de Prinsentuin een zo mooie eindfa
se van een Friese Elfstedentocht ge
zien als deze keer; wat dat betreft zal
de marathon van 1942 voor velen
onvergetelijk blijven.
Te Meppel heeft zich de volgende
scène voorgedaan. Uit een woning
in de zogenaamde Kroesenhoek,
een achterbuurt, ontwikkelde zich
een zoo geweldige doodlucht, dat de
buren de policie erbij haalden, die
de deur opende. Het schouwspel,
dat zich daarop aan hun voordeed,
was afgrijselijk. In een bedstede
hing het tijk van den bewoner, een
alleen wonend persoon, borstelma
ker van beroep, die al sedert eenige
dagen vermist, doch voor zaken
soms op reis was en wiens verdwij
nen alzoo geen argwaan had opge
wekt. Het lijk was reeds den ontbin
ding nabij en schier onherkenbaar
meer.
(1878)
Mr. Mindert Hepkema, voorzitter van de Friese Elfstedenvereniging, feliciteert winnaar Sietse de Groot met zijn
triomf. Rechts Durk de Jong. tweede, en links Jan van der Bij derde prijswinnaar
Dritkte'bifdevontrole hrWorkttm. Let op de kleding: iedereen is driedubbeldik ingepakt.
