STEDELIJK GYMNASIUM HAD EIGEN
BEKORING IN STIJL EN SFEER
UIT GROOTMOEDERS ANSICHTENALBUM
MEER DAN ZESTIG JAAR GELEDEN
STADSNIEUWS
VAN VROEGER
"MA TM US DE PORDER
gymnasium had een eigen bekoring
in stijl en sfeer.
Enkele figuren uit die tijd staan me
nog levendig voor de geest. Daar
was de rector, dr. Ringnalda, de
voorganger van de later zo bekende
classicus prof. dr. Enk. Dr. Ring
nalda was toen voor ons een mem,
die de oudheid personifieerde. Wij
hadden diep respect voor hem, zoals
hij iedere morgen de deuren van zijn
gymnasium betrad.
Vanaf het begin was geschiedenis
mijn lievelingsvak. Het werd gege
ven door toen nog juffrouw R.
Douma. Ik zie haar nog zitten op de
hoek van haar tafel voor de klas.
Wij waren weg van haar, zoals -
denk ik nu wel eens - in Troje de
mannen en jongens Helena vereer
den.
GEEN ONTSLAG
Wiskunde was - zo vonden wij het -
eigenlijk geen vak dat op een gym
nasium diende te worden gegeven.
Het verband tussen algebra en de
klassieke wereld ontging ons ten
enenmale. Voor het vak hadden we
dan ook geen ontzag. Maar voor de
wiskundeleraar des^te meer. Dat
was toen de kleine heer Van der
Craats. Niet altijd was de eerste klas
even rustig, maar als zijn kleine
figuur in de deuropening verscheen
en zijn ogen over de klas gingen,
kon je maar beter rustig gaan zitten
om je te laten inleiden in de doolhof
van wiskundesommen. Hij zag zo
waar nog kans zelfs verstokte A.-
leerlingen iets bij te brengen van
meetkunde en algebra.
RESPECT
De leraar Nederlands, dr. Pol, had
door zijn leeftijd alleen al het res
pect van de klas. Achteraf zie je pas
goed, wat het waard is om je
moeders taal goed te leren kennen.
Pol heeft ons met zijn wel eens
droge grammaticalessen en veel
ontledingen, inzicht gegeven in de
structuur van onze eigen taal en ons
daarmee ontsloten de weg naar de
geheimen van andere talen,
'k Verbaas me dan ook, als tegen
woordig "deskundigen" beweren,
dat die ontledingen in de taallessen
overbodige ballast zouden zijn voor
de leerlingen van de moderne tijd.
Als 'k bij mij zelf de neiging voel
opkomen om daartegen te proteste
ren, staat dr. Pol voor me, die het
ons toen anders deed verstaan.
De Franse taal en haar geheimen
waren toevertrouwd aan de heer
Brederode; "Papa" Brederode, een
beetje strenge man met kaarsrechte
rug, een beetje afstandelijk ook.
Maar je zorgde wel dat je de zaken
bij hem kende. Hij kon een leerling
op vlijmscherpe wijze in zijn onbe
rispelijk Frans op z'n plaats zetten.
Uit de eerste klas waaien nog enkele
namen over: Janna Paardekooper,
de dochter van de bekende dirigent
en musicus en nog enkele meisjes.
INDRUK
Een van haar en dat maakte toen al
indruk op me had haar ouders in
Indië zitten. Af en toe ontving ze
wel eens geconfijte Indische vruch
ten. Ze deelde die dan ook mee aan
de jongen, die voor haar zat en die
daarmee al een voorproefje kreeg
van de onvergetelijke tropische
vruchten, die hij zelf twintig jaar
lang in de tropen nog eens zou
proeven.
In één van de hogere klassen zat
toen Corrie de Vogel uit de apo
theek op de stille kant van de
Nieuwestad - er zit nu een Chinees
restaurant in als ik goed gezien heb
enkele jaren geleden. We zagen
toen nog niet de professor in haar,
die ze later is geworden. Nog min
der konden wij vermoeden, dat ze
nog wel via de grote theoloog Karl
Barth nog eens zou toetreden tot de
Rooms-Katholieke Kerk. Dat ze
daarin thuis is, bewijzen de mees
terlijke boeken, die ze over die Kerk
schreef.
Enkele klasgenoten uit die eerste
klas herinner ik me nog heel goed.
Helaas kan ik niet allen noemen.
Maar Jaap Sponger zie ik voor me
en dé zoon van huisarts Schreuder
van de Nieuweburen en vooral de
kleine, maar pittige Wim Pothoven.
DANKBAAR
Hem heb ik in 1950 nog eens mogen
consultéren - hij was toen keel-,
neus en oorarts in Groningen. Ik ben
hem nog altijd dankbaar dat hij het
groene licht gaf voor een heruitzen
ding naar Indonesië.
Wim was een van de eersten van de
klas, maar er werd toen - net als in
de oudheid in Olympia - al fel
gevochten om de erepalm.
Na een jaar kwam de verhuizing
naar het andere gymnasium, dat met
twee klassen opende in het Militair
Tehuis aan de Emmakade.
Maar dat is een verhaal op zich zelf.
Amersfoort J. van der Linden
Het is al meer dan zestig jaar
geleden, dat ik, pas van de Lagere
School aan de Margaretha de Heer
straat, werd ingeschreven als leer
ling van het Stedelijk Gymnasium
in onze goede oude stad. Het was
toen al een oud gebouw, dat in z'n
eentje daar stond onder de hoge
bomen van de Arendstuin. Somber,
een beetje klassiek, een monument
uit de oudheid zelf, waaraan de
naam gymnasium ons altijd deed
denken.
Niet zonder schroom betrad men die
"heiige hallen" waar het Grieks en
Latijn werd gegeven en in prachtige
mythologie-lessen de goden en
vooral de godinnen uit de oudheid
ten tonele werden gevoerd en ande
re beelden onvergetelijk voor ons
kwamen te staan: o.a. Ariadne.
VOORRECHT
Maar één jaar heb ik 't voorrecht
gehad door dat Stedelijk gymna
sium ingeleid te worden in die
wondere wereld van de klassieken.
Juist in die tijd werd de oprichting
bekend gemaakt van het christelijk
gymnasium en mijn ouders wilden
graag, krachtens hun overtuiging,
dat ik daarheen verhuisde.
Dat ik dat toen met vreugde deed,
kan ik niet zeggen. Het Stedelijk
Dr. Ringnalda.
Deze ansichtkaart is omstreeks de eeuwwisseling uitgegeven door de Kleuren Lichtdrukkerij van S. Bakker Jzn. te Koog Zaandijk.
We zien hier de oude Hoeksterpoortsbrug met rechts de brugwachter. Een gemoedelijk plaatje uit een gemoedelijke tijd.
Ongeval.
Hedenochtend schrok een paard dat
voor een wagen was gespannen
door het lawaai dat een passeerende
landbouwmachine maakte op de
Emmakade bij de Eerste Kanaals-
brug. Het dier drong achteruit met
het gevolg, dat de wagen van den
wal werd gedrukt op een in het Ka
naal liggende praam met graan. De
voerman sneed intusschen de stren
gen door, zoodat het paard niet werd
meegesleurd. Eenige oogenblikken
later werd de wagen met vereende
kracht op den wal getrokken.
(1928)
Bij een huis aan de Oosterstraat la
zen de Leeuwarders in vroeger da
gen dit gevelschrift:
Leert spreken daer het past
Leert swijgen op uw tijdt
De tonge maakt u vast
Eer gij gevangen zijt
rijtilje
gaapje nojJ
Laat mezoo
langnieMoppe
slaapje no
Kom oy
de proppe
