ZWEMMEN IN DE GROOTE WIELEN
EEN HELE ATTRACTIE
'T KLEINE
KRANTSJE
DAAR HAD JE WAT VOOR OVER
PRIJSVRAAG
STADSNIEUWS
VAN VROEGER
Ja vroeger - toen had je er best vijf kilometer fietsen langs die prachtige Groningerstraatweg en
het Oud Tolhuis voor over om een duik te kunnen nemen in het heldere water van de Groote
Wielen. Dichtbij Tietjerk en het Bos van Ypey lag daar een van de mooiste plassen uit heel de
omgeving. Sneek mocht dan het Sneekermeer en Grouw z'n Pikmeer hebben, Leeuwarden had
zijn Groote Wielen en, niet te vergeten, z'n Kleine Wielen ook nog.
In de winter was het een uniek
schaatsgebied. Friesland is vanaf
het water het mooist, zegt men
nog. Wie het ooit gezien heeft,
zonovergoten, wit in de sneeuw,
heeft, denk ik, nauwelijks voor
keur voor de zomer. Wie langer
in de tropen was, blijft verwon
derd over de prachtige afwisse
ling der seizoenen. Eeuwig groen
gaat ook vervelen.
AANTREKKINGSKRACHT
Zomers had de Groote Wielen
een extra aantrekkingskracht.
Dan was het zwembad open en
op 1 mei begon het zwemsei-
zoen. Wij grepen dan naar de
Leeuwarder Courant of het
Leeuwarder Nieuwsblad - "lytse
liger", noemde mijn grootmoe
der dat blad.
Daar stonden dan de temperatu
ren van het zwemwater in de
Wielen in.
Langzaam, veel te langzaam
steeg na 1 mei de temperatuur.
VECHTPARTIJ
Op het Noordvliet heeft gistermid
dag een heftige vechtpartij plaats
gehad. M. E. de V., eigenaar van
een pakhuis aan het Noordvliet,
leefde reeds geruimen tijd in onmin
met zijn zoon. Gisterochtend kwam
het tot handtastelijkheden, waarbij
de zoon zijn vader een trap tegen
den buik gaf. Toen nu de zoon 's
namiddags het pakhuis wilde bin
nengaan, werd hem de toegang ge
weigerd. Er ontstond ruzie waarbij
de zoon den vader een duw gaf,
zoodat deze laatste van de wal af in
een der zich daar bevindende
bootjes in het Vliet terecht kwam.
De vader greep hierop een mes en
stak zijn aanvaller daarmee in het
dijbeen. Op het geschreeuw waren
reeds vier agenten toegeloopen. De
wonde van den zoon is niet gevaar
lijk. Dr. Uffelie verbond hem ter
plaatse, waarop hij per auto naar
huis kon terugkeeren. Ook de va
der, die aan den linkerhand werd
gewond, kon na verbonden te zijn,
huiswaarts keeren.
(1928)
'De roeiboten waren ons te min
Van acht naar veertien graden.
Dan waren we niet meer te hou
den. In het heetst van de zomer
klom die temperatuur wel eens
tot hoog in de twintig. Maar dat
vonden we heel niet fijn. Voor
ons was 21 graden heerlijk.
Aan 't begin van het seizoen in
september daalde de tempera
tuur per dag bijna een graad. Het
was dan de sport wie het 't langst
volhield. 14-13-12. Eén jaar
hebben we doorgezet tot 11 gra
den. Toen werd het ook ons te
bar. Ik krijg nog altijd kippevel,
als ik die foto in de courant zie
van die doordouwers, die op 1
januari een duik in zee wagen.
In het hoogseizoen was het vaak
stampvol op de Wielen. Dan was
het de kunst om een hokje te
bezetten. Al gokkend bewaakte
je een bezet hokje. Zodra het
ontruimd was belegde je 't en je
vriendjes konden ook hun kleren
erin kwijt.
Nog proef ik de kwattareep,
waarop we onszelf tracteerden
na het bad, tenminste als het
zakgeld al niet was opgegaan aan
postzegels op de postzegelmarkt
voor Berndes op de Lange Pijp.
De soldaatjes van de kwatta had
den ook nog waarde. De reep
kostte toen vijf cent. Bensdorp
was er ook te krijgen. Maar
kwatta ging toen voor alles.
Naast het zwembad lag een ha
ventje met roei- en zeilboten.
Twee grote en verder een stuk of
wat kleinere. De roeiboten wa
ren ons te min, misschien ook wel
iets te massief. Tenslotte als je
gewend was bij de "Tijnje" op
het Vliet te roeien in een echte
wherry of vierriemsgiek, trok je
je niet lens aan de zware roeispa
nen van een ijzeren roeiboot.
ZEILEN
Nee, Ban zeilen. Het waren heel
gewone "schouwen". Bergumer-
meers en hoe ze verder allemaal
mogen heten, kenden wij nog
niet. Als de wind aanwakkerde -
van windkrachtcijfers hadden we
nog nooit gehoord, maar dat
hinderde niet, als je vijf kilome
ter hebt gefietst wist je wel wat
harde wind was was het de
sport om toch nog een boot los te
krijgen van de badmeester, die
het laatste woord had. Samen
met Berry Westerhuis - uit de
Grote Kerkstraat - waren we er
niet weinig trots op, dat wij nog
een boot meekregen, als anderen
aan wal moesten blijven. Dat was
dan zeilen. Grote sport!
Een keer in het jaar waren er
zwemwedstrijden, met als span
nend hoogtepunt: de overtocht
over de Wielen. Ik weet niet
meer precies hoe groot de af
stand was - 'k taxeer vanuit de
verte op afstand en na zoveel
jaren: ongeveer twee kilometer
heen en terug. We vonden het
opwindend, dat enkele boten de
zwemmers volgden. Je kon nooit
weten: kramp kon fataal zijn.
Schoolzwemmen was in die twin
tiger jaren bijna onbekend. Al
leen de school van "Juffrouw"
Heuvel op het Hofplein had het
voorrecht, dat ze voor de klassen
een bus kon laten rijden naar de
Groote Wielen. Dat moest dan op
bepaalde uren, als het bad voor
dames geopend was. De gymnas-
tieklerares van die school mej. E.
Visser van de Kelders heeft heel
wat meisjes van de Hofschool de
watervrees doen overwinnen.
ELITAIR
Die school stond niet voor
niets op het Hofplein - deftig,
nee, misschien een beetje elitair,
zouden ze tegenwoordig zeggen.
Vandaar die zwemlessen, een
primeur, later gelukkig gevolgd
door andere scholen.
Wij moesten het zó maar leren.
Aan de hengel van de badmees
ter of van je vader. De mijne
stond in de zomer, weer of geen
weer, het was practisch altijd
mooi, voorzover ik me kan herin
neren, om vier uur bij de school
in de Margaretha de Heerstraat.
In de tweede klas haalde ik m'n
zwemdiploma dank zij mijn va
der. Die kon zwemmen. Z'n jong
leerde het ook spoedig, al heeft
het jaren geduurd voor hij sneller
ging dan z'n vader.
Wij vonden het geweldig om 's
morgens om zes uur met boter
ham en al naar de Wielen te
fietsen en na een bad direct naar
school te peddelen. Dan was je
goed wakker.
'k Denk dat velen uit die tijd nog
sterke herinneringen bewaren
aan wat de Groote Wielen voor
hen was.
Amersfoort J. v.d. Linden
De deelnemers aan onze
traditionele prijsvraag
"Leewadders, waar is
dit?" zullen nog even ge
duld moeten hebben voor
wat de uitslag betreft van
de prijsvraag, die in ons
nummer 405 heeft ge
staan. Deze uitslag geven
we nu nog niet, maar komt
in het volgende nummer.
"Wat hadden we er wat voor over om te zwemmen in de Groote Wielen".
voor Leeuwarden en de wij
de wereld er omheen.
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publiciteits-
kantoor.
Verschijnt éénmaal in de
veertien dagen.
Abonnementenadministratie
tie: Postbus 858, 8901 BR
Leeuwarden.
Abonnementsgelden Post
giro: 98 10 62.
Redactie en advertentie-af
deling: Vredeman de Vries-
straat 1, 8921 BP Leeuwar
den.
Telefoon (058) 120302
Geopend:van dinsdag tot
en met donderdat, uit
sluitend 's morgens van 9
tot 12 uur.
's Middags en van vrijdag
tot en met maandag ge
sloten.
Abonnementsprijs:
voor Nederland 27,50 per
jaar; voor het buitenland:
f 50,- per jaar.
Losse nummers afgehaald
1,75 per stuk. Per giro be
steld (Postgiro 98 10 62):
2,75 voor 1 ex., 4,75
voor 2 ex.; 6,25 voor 3 ex.
Het lidmaatschap van 't
Kleine Krantsje is alleen
mogelijk voor lezers, die
akkoord gaan met de be
paling, dat het abonne
mentsgeld vooruit moet
worden voldaan.
Op de 1e februari dient het
abonnementsgeld voor het
dan lopende jaar te zijn be
taald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van le
zers in het buitenland
moeten op de 31e decem
ber van het voorafgaande
jaar zijn betaald.
Lezers, die zich per giro
overschrijving als abonnee
aanmelden moeten op het
girostrookje vermelden:
NIEUWE ABONNEE.
Abonnees, die zijn ver
huisd, dienen er op te letten,
dat hun giro-overschrij-
vingskaart het nieuwe adres
vermeldt - het oude adres
moet worden doorgehaald.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden van
de abonnee, voor wie wordt
betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor het
verhuizen schriftelijk wor
den doorgegeven: Postbus
858, 8901 BR Leeuwarden.
Abonnementen, die niet
vóór 1 december schriftelijk
zijn opgezegd (Postbus
858, 8901 BR Leeuwarden)
worden autdmatisch ver
lengd.
