BOMMEN BRACHTEN DOOD EN
VERDERF OP HET PANWERK
VEERTIG JAAR GELEDEN
STADSNIEUWS
VAN VROEGER
Het is aanstonds precies veertig jaar geleden, dat de omgeving van het Oldegalileën werd opgeschrikt
door de geweldige dreunen van een bombardementHet gebeurde in het holst van de nacht van de negende
op de tiende augustus 1942 en al gauw bleek het de omwonenden, dat het oude Panbakkerspoortje
getroffen was door een verschrikkelijke ramp. Een zware brisantbom had een enorm gat geslagen in een
stukje grond, vlak bij de Dokkumer Ee, maar veel erger was het, dat verscheidene fosforbommen de
huisjes van het Panwerk hadden geraakt. De gevolgen waren gruwelijk: twee bewoners werden op
slag gedood, twee anderen overleden dagen of weken daarna en een vijfde stierf nog een jaar na de ramp.
Van de mensen, die bij deze trage
die direct betrokken waren, zijn niet
veel meer in leven, althans van de
ouderen niet. Maar een van de
zwaarst getroffenen, onze abonnee,
mevrouw A. Nieuwhof-Sybrandi te
Leeuwarden, leeft nog wel.
HEL VAN VUUR
Zij herinnert zich het gebeuren als
de dag van gisteren en zij weet nog.
dat zij dacht te dromen, toen ze
wakker schrok. Ze zag haar huis in
brand staan en meende werkelijk dat
ze droomde, tot ze zich met een
schok realiseerde, dat het treurige
werkelijkheid was.
Met een van haar negen kinderen,
een klein meisje op arm is zij op de
een of andere manier op straat
gekomen - de hele wereld leek
een hel van vuur. Zelf bleek ze door
het fosfor getroffen te zijn aan een
arm en een been; ook haar man was
door de gevaarlijke stoffen geraakt,
maar hun zoontje Klaas, twaalf jaar
oud, was er het ergst aan toe. Het
jongetje was zeer zwaar gewond en
het overleed de volgende dag.
OP SLAG DOOD
Op slag gedood werd de tweeën-
twintigjarige Djurre van der Meer in
het huis naast dat van de familie
Nieuwhof, terwijl de vrouw van de
jonge Djurre, Elisabeth de Jong.
zeer ernstig werd gewond - zij heeft
nog een twee weken geleefd en
overleed toen eveneens.
Ook onmiddellijk dood was de zes
tienjarige Henkie Anema en hij was
het, die mevrouw Nieuwhof, op de
middag voor de ramp, had verbaasd
met heel merkwaardige opmerkin
gen.
"Ik heb zo'n vreemd gevoel", zei
de jongen, "het is net of gebeurt er
straks wat." "Ach, wat zal er nou
gebeuren", reageerde mevrouw
Nieuwhof, maar Henk Anema hield
maar vol; "Toch voel ik het, er
gebeurt vast wat.
Niet alleen de heer en mevrouw
Nieuwhof kwamen direct na de
tragedie in het ziekenhuis terecht,
ook gebeurde dat met Antje, hun
dochtertje van veertien jaar. En een
jaar later overleed ook zij - de ramp
Dit is het poortje aan het Oldegalileën, het Panbakkerspoortje, waardoor men het Panwerk kon bereiken. In de
deuropening de oude lantaarnopsteker Jan Elsinga - hij heeft z'n hele lange leven naast het poortje gewoond.
van het Panwerk had dus in totaal
vijf slachtoffers geëist. Vader
Nieuwhof kon al gauw het zieken
huis weer verlaten, maar zijn vrouw
was er erger aan toe. Zij hield er een
stijf been aan over en nu, veertig
jaar later, wordt ze zo nu en dan nog
geplaagd door de brandwonden van
toen.
HERSTELD
De zwaar geteisterde huisjes ach
ter het Panbakkerspoortje werden
hersteld en weer bewoond, maar op
dit moment is er niets meer over van
alles wat er toen stond: alle wonink
jes zijn intussen afgebroken; ook
hier veranderde het aanzien van de
wereld geheel.
Het gevaar op den weg
Een dezer dagen, op een avond,
toen de afsluitboomen van den
spoorwegoverweg bij de halte
Leeuwarden aan den Harlinger-
straatweg waren neergelaten om een
trein van Dokkum te laten passee-
ren, reed een motorrijder tegen den
oostelijken afsluitboom, welke
evenals de andere helder verlicht
was. Deze botsing kwam zoo aan,
dat de boom bij de draai-inrichting
afknapte en de berijder op hetzelfde
oogenblik op de rails terecht kwam.
De spoorwegbeambte zag het ge
vaar waarin de motorrijder verkeer
de en zette het sein op onveilig,
waarop de machinist onmiddellijk
de remmen aanzette en den trein op
het laatste nippertje tot staan bracht,
zoodat een ernstig ongeluk werd
voorkomen.
De marechaussee alhier heeft tegen
den motorrijder E. K. uit Witmar-
sum proces-verbaal opgemaakt.
(1925)
Op deze foto. genomen vanaf Camstraburen, kunnen we de aangerichte ravage op het
Panwerk heel goed zien. Rechts de woning en de kunstmestfabriek van Strikwerda,
dan, links daarvan de huizen van Anema, De Jong en Nieuwhof, waar de slachtoffers
vielenDe hoge gebouwen op de achtergrond zijn die van het M ariahof. De foto is kort
na de ramp gemaakt - in het huis van Strikwerda wordt hard aan het herstel gewerkt.
Er is nu niets meer over, van wat we hier zienbehalve het muurfragment uiterst rechts
- dat is de zijgevel van de nog bestaande oudefabriek van Strikwerda. Op de plaats van
het huis van Strikwerda staat nu een nieuwe woning van Jan de Ruiter van de
Oliehandel.
