HET CIRCUS KOMT
TULLENERS
RECLAMESTUNT
GEVAARLIJK
KAARTSPEL
Een bekend kaartspeler uit Spa,
de koopman Nizet, trof dezer
dagen in een koffiehuis den wa
genverhuurder Hudorff aan en
noodigde dezen uit tot een partij
piquet. Hudorff nam het aan en
beiden speelden twee dagen
lang. Toen de partij haar einde
naderde stond Hudorff op, Nizet
toevoegende: "Je bent een be
drieger1." "Je liegt!" was het
woedende antwoord en tevens
gaf de koopman zijn tegen met
een Amerikaans boksijzer een
zoo gedachten slag op het hoofd,
dat hij dood neersmakte. Nizet
werd gegrepen.
(1897)
In vroeger jaren kon het ge
beuren, dat circussen, die
Leeuwarden met een bezoek
vereerden zomaar ergens op
straat een proeve van be
kwaamheid aflegden, ge
woon uit het oogpunt van
publiciteit. Zo verscheen op
een goeie dag in 1930 het
Circus Kaptein Schneider
plotseling op het Spanjaards
plein om er voor een groot
publiek even gratis op te tre
den. Er kwamen een paar
kunstrijders in actie op een
kolossaal hoge eenwielige
fiets en op een mini fietsje en
het circusorkest speelde er
lustig op los. Van dit optreden
zijn deze beide foto's ge
maakt- misschien zijn er nog
oudere Leeuwarders, die zich
dit gebeuren kunnen herinne
ren.
Een geliefde wandeling op zon
dag voerde langs het kerkhof
rechtsaf het land in. Een smal
stenen paadje leidde, soms te
midden van daar grazende
koeien, via een land van Kingma
naar het Juffersreedsje, een weg,
die vanaf de stroopfabriek naar
de Schrans liep. Later werd dat
Juffersreedsje omgedoopt in
Badweg naar het daar aangeleg
de zwembad.
Naar links kijkend, dus richting
stroopfabriek, zag je twee aanel-
kaar verbonden huisjes, waar ar
beiders van Kingma woonden.
Rechtsaf kwam men over een
houten brug over de Wirdumer-
vaart, dat was de Zwarte Planke.
Links voor de brug stonden een
paar huizen en twee boerderijtjes
op een stuk grond, dat De Pölle
werd genoemd.
KORT AANGEBONDEN
Voorbij de Zwarte Planke stond
rechts aan de Wirdumervaart de
boerderij van de familie Keestra.
Daar waren twee zoons, Geert en
Rindert, die bij mij in de klas
zaten. Met andere jongens spelen
na schooltijd was er voor de
broers Keestra niet bij. Ze moes
ten direct naar huis en op de
boerderij meehelpen. Boer Rits-
ke Keestra stond bekend als een
zeer kort aangebonden man.
Maar haar bekendheid kreeg de
familie Keegstra door twee za
ken.
Wanneer er familiebezoek moest
worden afgelegd ging het ver
voer per transportfiets. In hun
donker paasbest fietste Keegstra,
met zijn vrouw voor zich op het
transportgedeelte van de fiets
naar de plaats van bestemming.
Onderweg hadden ze niet over
belangstelling te klagen - daar
trokken ze zich niets van aan.
Verder werd Keestra bekend,
omdat hij zijn eigen melk uit
ventte.
UITZONDERING
Was dat al een uitzondering,
omdat het meestal door melk
boeren werd gedaan, die de melk
tegen een overeengekomen prijs
van de boeren kochten, uitzon
derlijk was zeker het tijdstip,
waarop Keestra de melk aan de
vrouw bracht. Dat gebeurde na
melijk niet in de loop van de
morgen of middag, maar 's
avonds en zelfs 's nachts.
Zo kon het dan ook gebeuren,
dat je Keegstra nog laat op de
avond in de Schrans aan het werk
kon zien. Dat tijdstip gaf voor de
vaard op af ging. Omdat die
herrie 's morgens voor schooltijd
maar bleef voortduren heeft
meester Koiter de zaak tenslotte,
op de hem bekende manier, op
gelost.
Ze vormden een pittig ras, die
Stuiten. Broer Sipke ging op jon
ge leeftijd met een vriend een
fietstocht door Europa maken.
Dat was in die tijd nog een hele
gebeurtenis.
Konden de Stuiten allemaal goed
en vooral ook mooi schaatsen, de
oudste dochter Tine won alleen
en later ook als paarrijdster,
veel prijzen. Naar ik meen
schaatste ze dan - bijvoorbeeld
op het Schavernek voor de latere
kweekschool - met Bavius Vis
ser, zoon van Siemen Visser uit
de Huizumerlaan. Later had Ba
vius nog veel succes, samen met
Klaske Loijenga.
FEINTSJE
Bontje Stuit, de jongste dochter,
was een klasgenote van mij. Als
ik op bezoek was zei moeder
Stuit altijd: "Dou bist Boukje har
feintsje." Ze vond zeker, dat we
later maar moesten trouwen.
Ook Bontje ging later de door
haar zelf gekozen weg, zoals het
de Stuiten betaamde.
Op weg naar Rapenburg kwam je
na de Pölle door het land van
Stuit. Dan moest je weer om een
hek heen en daarachter stond
een klein huisje. Wie er in woon
den weet ik niet meer. Toch ben
ik er als kind wel honderdmaal
langs gekomen.
Restte nog een stuk land van boer
Van der Kooy aan de Hempen-
serweg en dan was ik bij de
tuinderij van Oom Cornelis Bear-
da, (Omke Knilles), een broer
van mijn moeder. Over de vele
uren en dagen, die ik daar in mijn
jeugd heb doorgebracht hoop ik
later nog eens te vertellen.
Achter de tuin van mijn oom was
die van de broers Botke (Y.? en
Gerrit). Hun huizen hadden ze
aan weerszijden van de Hempen-
serweg, waar nu Aldlanstate is.
Later verhuisde Botke met
vrouw en twee kinderen naar de
Torenstraat.
AANSTEKELIJK LACHEN
Mijn moeder en vrouw Botke,
die zo aanstekelijk kon lachen,
waren erg op elkaar gesteld. Ook
bij hen heb ik als jongen wel
overnacht.
Naast Botke woonde Werkman,
die zeer grote bekendheid kreeg,
Vervolg op pag. 9
bezit te zijn van een heel merk
waardig vaasje met een zilveren
voet, dat van deze firma Tulle
ners afkomstig is.
Mevrouw Smit is onlangs met dit
vaasje bij het Fries Museum ge
weest en daar konden ze uit het
zilvermerk met de letters HT en
het cijfer 64 opmaken, dat H. C.
Tulleners de zilversmid was ge
weest.
Het porcelijnen vaasje, dat uit
plusminus 1850 dateert, draagt
de beeltenis van 'Z.K.H. De Prins
van Oranje', die blijkens een
onderschrift 'Opperbevelheber
van het Leger' was - let wel:
bevelheber en niet bevelheb
ber.
Mevrouw Smit veronderstelt, dat
haar vader het vaasje indertijd
heeft gekregen van baron Hector
Baert van Sminia uit de Peper
straat, de man van de autorijexa
mens, maar ook daarover bestaat
geen zekerheid - de baron zelf
leeft al lang niet meer.
klanten trouwens helemaal geen
probleem - ze zetten de melkkan
bij de deur met het geld er in.
Naast Keestra woonde tuinder
Jacob Kaastra. Een van de zoons,
Jacob, zat ook bij mij in de klas.
Liep je het Juffersreedsje nog
verder af naar de Schrans, dan
zag je links en rechts nog
enkele huizen met
tuinderijen staan.
Ook passeerde je
enkele huisjes,
wanneer je
het
Juffers
reedsje
overstak. In
het eerste
woonde Sipke
Veenje. Diens dochter
Aaltje hielp mijn moeder
met de grote was. Een andere
dochter was getrouwd met schip
per Baron en hun schip lag zo nu
en dan bij de brug; ik ben er wel
met mijn moeder aan boord ge
weest.
Die huisjes vormden een deel
van wat dus de Pölle werd ge
noemd. Ook waren er nog twee
boerderijen; die in de bocht van
de Wirdumervaart was van boer
Stuit. Eens per jaar kwamen mijn
ouders daar op bezoek, 's Mid
dags gingen mijn moeder en ik er
na schooltijd heen en na het
melken kwam mijn vader.
GEWELDIG GEVECHTEN
Omdat ik, volgens het idee van
m'n ouders, anders te laat op bed
zou komen, want het was daar in
huize Stuit een vrolijke boel. Ik
meen dat er vier kinderen waren.
Teun, die de oudste was, leverde
op het schoolplein een viertal
geweldige gevechten met An-
dries de Jong, een broer van
Douwe uit de Huizumerlaan. Ge
weldig in onze ogen omdat Teun
veel kleiner was, maar er onver-
NAUW 15 LEEUWARDEN
TELEFOON 556
In september publiceerden wij
een verhaal in onze krant over
een opzienbarende reclamestunt
van de firma Tulleners in het
Naauw in 1927, toen het bedrijf
precies honderd jaar bestond. De
toenmalige eigenaar, de heer
Willem Fluitsma, gaf zomaar alle
artikelen cadeau, die zijn klanten
op een bepaalde dag in de winkel
hadden gekocht.
Wij vroegen ons af, of er nog
Leeuwarders waren met in hun
bezit voorwerpen, die hen op die
manier zo voordelig in handen
vielen, maar wij kregen daar
geen enkele reactie op. Het is ook
alweer vijfenvijftig jaar geleden,
dat deze veelbesproken stunt
werd uitgehaald.
Wel echter kregen wij een tele
foontje van een van onze abon
nees, mevrouw H. Smit uit Leeu
warden, die ons vertelde in het
FIRMA TULLENERS
GOUD. EN ZILVERSMEDERIJ
De Pólle met nog net zichtbaar een stukje van de leuning van "de Zwatte Planke
