JONGENS ZATEN ELKAAR IN DE HAREN
te mijn herinneringen aan de
zijne toe te voegen. Naar mijn
overtuiging vonden de door R.
bedoelde gevechten niet tussen
1910 en 1912 plaats en niet
tussen jongens uit de Spoor
straat-buurten enerzijds en an
derzijds Willem Lodewijkstraat
buurt. De verhouding tussen de
ze twee groepen, althans in mijn
tijd, ruim tien jaar later is altijd
uitstekend geweest. Het is even
min logisch dat een trefpunt tus
sen deze twee groepen op de 2e
Kanaalsbrug plaats vond; boven
dien werd de brugwachter Iede-
ma eerst in 1915 op deze brug
geplaatst. Omstreeks 1922 werd
wel gevochten tussen aan de
Noordkant van het Kanaal wo
nende leerlingen van de openba
re lagere school 13, versterkt met
jongens uit de Willem Lodewijk-
straatbuurt, zoals Harm Kolk en
Jan van der Velde, en de leerlin
gen van de Christelijke school
aan de Claes Bockes Balckstraat,
die in het "rode dorp" en omge
ving woonden. Het treffen vond
meestal plaats na afloop van de
morgen-schooltijd in de Spoor
straat nabij de spoorwegover
gang Julianastraat.
POPULAIR LIED
Na afloop zongen beide partijen
inderdaad het lied van de Boeren
die overwonnen hadden, een po
pulair lied in die tijd, dat ook na
afloop van elke gewonnen voet
balwedstrijd door de straten
klonk. Populair, als gevolg van
de vele spannende boeken over
de Boerenoorlogen, zoals De
Held van Spionkop, die wij des
tijds verslonden, met als aller
mooiste "Willem Roda".
Ook het feit dat school 13 eerst
omstreeks 1919 in gebruik werd
genomen, blijkt dat de hierboven
bedoelde gevechten niet daar
voor konden plaats vinden. Maar
wellicht zijn er ook in de door R.
bedoelde periode straatjongens-,
gevechten geweest.
Ik herinner me dat wij ook nogal
eens op een terrein aangeduid als
"de Wildernis" en gelegen aan
het kanaal ongeveer tegenover
Schilkampen elkaar bestookten
maar van een gevecht op de 2e
Kanaalsbrug is mij, hoewel ik
daar vlak bij woonde, niets be
kend. Dicht bij deze brug lag ook
toen al de melkfabriek, met het
fraaie kantoorgebouw, voorzien
van het "Hofleverancierswa
pen".
Elke morgen vroeg werden wij
gewekt door het felle geblaf van
de trekhonden, die de melkkar-
ren voorttrokken en het geratel
van de melkbussen, die uit de
roeiboten, welke hoofdzakelijk
(vervolg van pag. 1)
daarbij enig voordeel, want ach
ter de boerderij van Vuist lag een
driehoekig stuk land, ingesloten
door een sloot en omzoomd met
bomen, die ons een goede dek
king gaven. Wanneer wij een
gevangene te pakken hadden
werd hij met de voeten rond een
boom geslagen - en daarna gin
gen we er bovenop zitten, zodat
hij onmogelijk meer overeind
kon komen.
Bij de weg van de Kanaalsbrug
tot de spooroverweg liep ook nog
een sloot en het is menigmaal
gebeurd, dat de zogenaamde vij
and op de vlucht sloeg en dan
door die sloot moest lopen; hij
kwam dan thuis met een "heer
lijk" nat pak. Bovendien stonk
die sloot nog behoorlijk, omdat
het afvalwater van een mestbult
er in terechtkwam.
DRIEHOEK
Op die net beschreven driehoek
hadden we ook een kuil gegraven
met een hoge rand er omheen,
zodat we ons daarin eventueel
konden terugtrekken.
De heer C. Reenalda (een van de
eerste kantoorbedienden van de
C.C.F.?) schrijft over Feike Vuist,
maar die was ouder dan wij en
naar mijn weten deed hij nooit
mee - hij was veelal op de
boerderij bezig. Maar Jan Vuist
lijkt mij er meer' op: die was
groter en sterker dunkt mij - met
hem heb ik dan ook veel meege
maakt en veel kattekwaad uitge
haald!
De heer Mr. P. Iedema berichtte
ons, dat hij herhaaldelijk getrof
fen wordt door verhalen in 't
Kleine Krantsje, die hem doen
denken aan ervaringen uit zijn
jeugd.
Wij laten nu volgen wat hij ons
vervolgens schreef.
Ditmaal was het een artikel van
de heer Reenalda in 't K.K. van
22 januari, waarin de 2e Kanaals
brug een rol speelt, dat mij noop-
MET OF ZONDER BAARD
"Een ongelukkige boel" zei de
vrouw, "dat m'n oudste zoon altijd
zo verdrietig en neerslachtig is. M'n
man ranselt hem er elke dag voor af,
maar denk maar niet, dat het wat
helpt".
de melk aanvoerden, op de kade
werden gehesen. Een ander deel
van de melk werd, ook in de
bekende melkbussen, aange
voerd per paard en wagen.
Eéns op een vroege, mooie zo
mermorgen, sloeg één van de
paarden op hol, ging de Emmaka-
de op en rende met de slingeren
de wagen achter zich de oprit
naar de 2e Kanaalsbrug op. Iede
ma, in zijn karakteristieke hou
ding met zijn rug tegen de
brugleuning, met zijn handen aan
weerszijden de leuning vasthou
dende, zag het span naderen.
Rustig liep hij naar het midden
van de brug; met zijn linkerhand
greep hij de teugels van het
aanstormende paard, vlak onder
de paardenmond, sloeg zijn rech
terarm om de nek van het paard
en dwong daarop het paarden
hoofd naar beneden. De direc
teur Schaap van de zuivelfabriek
rende met fladderende witte jas
de brug op en zei: "Man wat
moet jij verschrikkelijk sterk
zijn".
Enige tijd later leverde ledema
wederom een staaltje van zijn
moed en kracht. Bij de Condens-
fabriek, waar de heer R. zijn
carrière begon, waren nogal wat
arbeiders uit de Wouden werk
zaam. Eens had zich na afloop
van de werktijd een vrij grote
groep van deze 'Waldmantsjes'
elk met een fiets, begerig om snel
thuis te zijn, voor de geopende
brug verzameld.
Terwijl de brug langzaam dicht
ging tilde één van deze Wald
mantsjes zijn fiets over de ket
ting, die toen nog de toegang tot
de geopende brug afsloot en liep
het brugdek op. Iedema legde de
brug onmiddellijk stil en gelastte
de man terug te treden. Gesteund
door het geroep van de achter
hem staande medearbeiders:
"Stean bliuwe", bleef de man
treiterig staan. Iedema liep rustig
naar de man, greep hem bij de
achterkant van zijn kraag en
broek, tilde hem over de ketting
en deponeerde hem temidden
van zijn collega's. De fiets volgde
en kwam met een grote zwaai
verderop in de groep terecht.
UITGESLOTEN
Het is uitgesloten dat deze man,
zoals R. beweert, in het nauw
gebracht zou zijn door een groep
van tien- tot twaalfjarige school
jongens. Als dit voorval ooit
plaats greep destijds, ik vrees
echter dat ook hier de herinne
ring van R. tekort of zijn fantasie
te ver schiet, zal hij waarschijn
lijk niet hebben ingegrepen,
maar de oplossing van hun pro
bleem aan de jongens zelf heb
ben overgelaten. De heer Iedema
overleed bijna vijfennegentig
jaar oud, ruim twee jaar gele
den".
Tot zover de heer ledema. Moch
ten er meer lezers zijn met al of
niet prettige herinneringen aan
die klopjachten van vroeger dan
willen wij dat graag vernemen.
De Ruyterweg
Michiel Adriaanszoon
de Ruyter (,'1607 -
1676) Nederlands
vlootvoogd; werd al tij
dens zijn leven een le
gende. Boekte tal van
overwinningen, werd
internationaal bekend.
Liep bij Syracuse in
strijd tegen de Fransen
zware verwondingen
op, aan de gevolgen
waarvan hij overleed.
Badweg
Heette vroeger Het Juf-
fersreedje. Naam werd
in 1935 veranderd in
Badweg naar het in
1931 aangelegde, maar
nu verdwenen, Huizu-
mer zwembad.
Pijlsteeg
Moet genoemd zijn naar
een hier woonachtige
Jacob Peyler. In stuk
ken uit de eerste helft
van de vijftiende eeuw
komt de naam Peyler al
voor.
Wilhelminaplein
Wilhelmina Helena
Paulina Maria, prinses
van Oranje Nassau
(1880 - 1962). Enig
kind van Willem III en
Emma van Waldeck-
Pyrmont. Werd door
overlijden van half
broer Alexander in
1884 troonopvolgster
en door de dood van
veemarkt, ongeveer op
de plaats van de huidige
Mercuriusfontein.
Ambonstraat
Indonesisch eiland in de
Bandazee; behoort tot
de Molukken. Werd in
1605 veroverd door de
Oost Indische Compag
nie.
Hazelaarstraat
Hoge heester uit de fa
milie van de Betula-
ceae. Kan veel schaduw
verdragen en bezit een
groot herstellingsver
mogen. Zeer geschikt
voor hakhout.
Kanaalstraat(weg)
Bij het in 1895 gegraven
Nieuwe Kanaal vanaf
de Eerste Kanaalsbrug
richting Greuns.
Rochussenstraat
Jan Jacob Rochussen
(1797 - 1871). Kolo
niaal bewindsman en
staatsman, Jan Jacob
Rochussen (1797 -
1871). Koloniaal be
windsman en staats
man, gouverneur-
generaal in Nederlands
Oost Indië. Minister in
verschillende kabinet
ten.
Koestraat(plein)
In de wijk met namen
uit de veeteelt, date
rend uit 1920.
haar vader in 1890 ko
ningin. Het Wilhelmina
plein, dat voor 1894
'Het Plein' werd ge
noemd, wordt door vrij
wel alle Leeuwarders
abusievelijk als Het
Zaailand aangeduid.
Langemarktstraat
Naar de op deze plaats
in 1871 geopende (Ou
de) Veemarkt.
Transvaalstraat
Provincie in de Repu
bliek van Zuid-Afrika.
In 1902 werd Transvaal
door de Engelsen ver
overd, in 1906 kreeg
het land weer zelfbe
stuur, in 1910 werd het
een deel van de Unie -
sinds 1961 is Transvaal
een deel van de repu
bliek.
Bargesteeg
Volksnaam voor Oude
Lombardsteeg tussen de
Nieuwëstad en het Rui-
terskwartier. Bargen
(varkens) passeerden
vroeger de steeg op weg
naar of komend van de
Admiraal De Ruyter
