LEEUWARDER JONGEN VAN MESSEL
EEN VAN GRONDLEGGERS K.L.M.
ONTMOETING FRIEZEN IN DE LUCHT
HERMAN LEVIET
MET FEESTMUTS OP
BIJ RADIOVERSLAG
HAN HOLLANDER
(Vervolg van "Schrijven in 't
Kleine Krantsje en de gevolgen
ervan" in nummer 450)
Wij probeerden na de oorlog het
verlies van vele goede en dappe
re vrienden, vermoord door de
volgelingen van een krankzinni
ge dictator te vergeten.
Wij genoten van het leven, van
de veroverde vrijheid, van Gods
wonder mooie natuur. Nog voor
het aanbreken van de dag ver
trokken voor een vlucht van
Singapore naar Batavia, aan
schouwden wij met diep ontzag
de myriaden-sterrenhemel van
de tropennacht. De nieuwe dag
werd aangekondigd door een
plotselinge violet-kleurige licht
flits, enkele seconden later ge
volgd door fel rode- en oranje
lichtflitsen, die de blauw fluwe
len hemel even deden verbleken.
Het is een onvergetelijk gezicht
daar boven de Oceaan de zon te
zien opkomen en de duizend
eilanden van Straat Malakka te
zien verschijnen enige ogen
blikken later wordt dan de kust
van Sumatra zichtbaar, die inder
daad met boerenkool begroeid
lijkt te zijn.
INDRUKWEKKEND
Niet minder indrukwekkend is
om op een vlucht langs de pool
cirkel in de diepe duisternis van
de poolnacht te staren naar de
sprookjesachtige stralenkrans
van uitsproeiende lichtvonken
rondom de vier propellers en van
de wingtips. Mijn vader, die in
zijn jeugd op viermast-schoeners
de wereldzeeën bevoer, vertelde
mij dit verschijnsel ook te hebben
opgemerkt; dan straalde het licht
van de masttoppen; hij noemde
het, het Sint Elmisvuur. Wij leef
den in die periode in het heden en
dat is waarschijnlijk de reden
waarom ik toen aan Van Messel's
opmerking nauwelijks aandacht
schonk. Het was onder leiding
van Van Messel dat wij de eer
sten waren, die met een Neder
lands vliegtuig een vlucht naar
Nieuw-Zeeland maakten. Wij
brachten daar een aantal af
zwaaiende Nederlandse militai
ren heen, die deel hadden uitge
maakt van de in de jaren 1945/
1946 door Nederland naar Indië
uitgezonden Expeditionaire
Macht, ter bewaring van de orde
in Indonesië en ter bescherming
van de uit de Japanse kampen
ontslagen Nederlanders. In
Nu precies vijftig jaar geleden, de
negen en twintigste april, zat de
bekende dansleraar Herman Le
viet in zijn woning aan de Grote
Kerkstraat met zijn gezin te luis
teren naar het radioverslag van
de voetbalwedstrijd Holland
België.
Een paar weken eerder had onze
Oranjeploeg de Rode Duivels
verpletterd met 9-3; nu werd het
een overwinning met 4—2 voor
Nederland.
Wellicht had Han Hollander, de
super-enthousiaste radiorepor
ter, net het eerste Hollandse
doelpunt geannonceerd, mis
schien ook stond onze Oranje-
ploeg al verder voor - in ieder
geval moet er voor Herman Le
viet een aanleiding zijn geweest
plaats van naar Nederland terug
te keren gaven een aantal van die
militairen er de voorkeur aan
hun geluk in Australië of Nieuw-
Zeeland te beproeven. De in
Huizum wonende ouders van
één van die jongens heb ik nog
bezocht. De laatste keer vloog ik
met Van Messel in 1976; wij
namen deel aan een over-land
vlucht boven Nederland. Na af
loop vroeg ik hem mijn logboek
af te tekenen; hij deed dit en
daaronder schreef deze man, die
enige tienduizenden vlieguren in
zijn leven gemaakt moet hebben,
onder vaak moeilijke omstandig
heden: "bedankt"; dit heeft mij
bijzonder getroffen. Kort daarop
werd ik nogal ziek en sindsdien
hebben wij elkaar uit het oog
verloren.
LEEUWARDER JONGEN
Van Messel, een Leeuwarder jon
gen, is één van de grondvesters
van de KLM. De Indië-route die
hij van het begin af heeft geleid,
was in de jaren kort na de oorlog
de "money-maker" van de KLM,
mede en vooral dankzij het be
leid van Van Messel. De winsten
opdeze route gemaakt stelde de
letterlijk een feestmuts op te
zetten.
Een moment later werd de ge
spannen luisterende familie Le
viet op een vervelende manier bij
het toehoren gestoord.
Want wat waren dat toch voor
vreemde geluiden in huis?
Herman Leviet besloot maar
eens even te gaan kijken.
Eerst dacht hij nog aan een defect
aan de waterleiding; toen echter
merkte hij, dat er brand was op
de zolderverdieping!
KLEINE ISIE
Met emmers water werd onmid
dellijk het vuur aangetast, waar
bij ook enkele toegeschoten bu
ren, onder wie de kleine violist
Isie Zijffers, zich verdienstelijk
weerden.
KLM in staat een wereld-net van
lijnvluchten op te bouwen.
Laat ik echter terugkeren naar de
padvinderij, waarvan ik wel heel
ver ben afgedwaald. Een paar
weken na het gesprek met Lu
Jensma, werd ik opgebeld door
Hugo van Hylckama en in strijd
met wat ik eerder mededeel
de, dit is zijn enige en echte
naam. Hij bleek hemelsbreed on
geveer vijfhonderd meter bij mij
vandaan te wonen. Het padvin
derij-artikel was het eerst gele
zen door zijn in Amsterdam wo
nend zusje. Zij had het doorge
stuurd naar haar broer Tinco, die
al lange jaren in Arizona woont
en deze had op zijn beurt zijn in
Blaricum wonende broer Hugo
ingelicht.
Het in 't K.K. 441 verschenen
artikel van mevrouw Wilkeshuis-
Baas heeft mij prettig verrast.
Mijmerend in het verleden, zoals
gebruikelijk als je ouder wordt,
dacht ik vaak terug -aan de heer
Wilkeshuis, die door zijn wijs en
eyenwichtig beleid veel heeft bij
gedragen aan het verbreiden van
de padvinderij, niet alleen in
Leeuwarden, maar tot ver daar
buiten. Het waren meen ik of
HERMAN LEVIET
FEESTMUTS OP..
Eerke Landeweer of Barend
Turksma en ik die hem voor het
eerst benaderden met de vraag
als léider van de< welpen op te
treden. Wij werden ontvangen in
de voorkamer van zijn huis aan
de Vredeman de Vriesstraat. Bij
het binnenkomen viel mij het
eerst een lange cavallerie-sabel,
opgehangen aan één van de wan
den op. Verder stond zijn kamer
zo propvol met allerlei op zijn
reizen door hem verzamelde
voorwerpen, dat we ons er nau
welijks in durfden bewegen. In
derdaad hebben zijn boeken de
opbloei van de padvinderij sterk
bevorderd. Op de omslag van het
door mevr. Wilkeshuis genoem
de boek 'Stormkamp', komt een
tekening voor die Barend Turks-
ma voorstelt, spelende op een
kleine saxofoon, één van de velé
instrumenten die hij kon bespe
len.
Van Eerke Landeweer ontving ik
een lange brief. Zoals te ver
wachten was onttrekt hij zich aan
de lof hem toegezwaaid voor het
instandhouden van de padvinde
rij in Leeuwarden. Vóór ons, zegt
hij, was er al een padvinders-
groep in Leeuwarden geweest,
Door de aanwezigheid van een
grote hoeveelheid papieren
feestartikelen greep het vuur
echter snel om zich heen en het
duurde maar even of de brand
liet zich heel ernstig aanzien.
Met twee slangen wist de brand
weer door het huis van de heer
Leviet de brandhaard te bereiken
en met twee andere slangen kon
men vanaf de zolder van het
belendende perceel, dat van de
leraar Louis van Keyzerswaard,
het brandende dak bereiken.
HONDERDEN MENSEN
Intussen liepen op deze mooie
zondagmiddag honderden men
sen in de Grote Kerkstraat te
hoop en de politie kreeg de
grootste moeite de massa op een
veilige afstand te houden.
waarvan zijn 8 jaar oudere broer
Harm deel had uitgemaakt. Zelf
was hij op U-jarige leeftijd lid
geworden. Deze groep stond on
der leiding van de hopman Beek
man, naar ik meen een beroeps
officier, die op een in de Potmar-
ge gelegen woonark woonde. El
ke morgen dook hij in de Potmar-
ge, dat kon toen kennelijk nog.
Zelfs in de winter zette hij dit
dagelijks genoegen voort, ook
wanneer hij eerst een bijt in het
ijs moest hakken. Die eerste
groep, zegt Eerke, beschikte over
een zeilvoerende sloep, de
'Houdt-Moed'.
Ik herinner mij wel een schip uit
die tijd, genaamd 'Hou-Moëd',
maar dat was een grote boeier,
gelegen in het eerste schiphuis
links, van de toenmalige jachtha
ven; dit schip was het eigendom
van mr. Lebret.
Eerke zegt niet veel anders ge
daan te hebben dan na het uit
eenvallen van deze eerste groep,
de padvinderij met een paar jon
gens, verenigd in de Otter
patrouille, te hebben voortgezet.
JONGENSKIEL
„Niemand", zegt hij, „kan ons
onze jeugd afnemen; een ieder
droeg eens een jongenskiel; de
onze was vele jaren groen."
Evenals enkele anderen, die ik
sprak, denkt ook hij met veel
genoegen terug aan de padvin
derskampen, die wij hielden in de
toen nog ongerepte natuur van
de bossen rondom Bakkeveen,
Diever, Hooghalen, Vlieland,
Terschelling enz. In de Drentse
kampen verzamelden zich in de
Pinksterdagen de padvinders uit
de drie Noordelijke provincies.
Deze stonden onder leiding van
de hopman mr. Knuttel, een
vroegere kantonrechter in As
sen. Na een drukke dag verza
melden wij ons 's avonds in onze
dekens gehuld op een open plek
in het bos rondom het hoog
oplaaiende kampvuur, in een bij
na ademloze stilte luisterend
naar zijn spannende verhalen.
Oud-padvinders, die de banden
met de padvinderij nog eens wil
len aanknopen, kunnen zich aan
melden, (nu de voor-oorlogse
Broederschap van Oud-
Padvinders is opgeheven) bij de
Vereniging Vrienden van Scou
ting (V.V.S.), correspondentie
adres: Antwoordnummer 206
Arnhem.
BLARICUM MR. P. IEDEMA
Eerst een drie kwartier na het
einde van de voetbalwedstrijd
werden de blussers de brand
meester en kon men constateren,
dat er een enorme schade was
aangericht, én door het water én
door het vuur. Alleen al aan
feestmutsen en aanverwante ar
tikelen was er voor een waarde
van een tweeduizend gulden ver
nield.
De oorzaak van de brand bleef
niet lang onbekend, want de on
fortuinlijke dansmeester herin
nerde zich, dat hij kort voor het
uitbreken even op zolder was
geweest, terwijl hij rondsnuffe
lend in de partij feestmutsen, een
sigaretje had gerookt.
De gunstige uitslag van de wed
strijd las Herman pas de volgen
de morgen in de krant
Terugkomend van Nieuw Zeeland werd mr. P. Iedema, de schrijver van dit verhaal, met zijn bemanning
via Batavia naar Ceylon gedirigeerd om vandaar een Engelse filmploeg naar Cairo te vliegen. In Egypte
maakten de Engelse de film "The Beauty and the Beast". Van Messel staat naast "The Beauty" op de
voorste rij. Iets naar rechts in wit shirt Catol Reed. Halverwege de trap, met witte pet, mr. Iedema; naast
he Trevor Howard volgens wie "the Beauty more Beast than Beauty" was.
