BLOEMENMARKT LEEUWARDEN
AL EEN EEUW OUD
NOG
NIET
UIT
VOLLEDIG VERZORGDE VAKANTIEREIZEN
BOEKT U BIJ UW EIGEN RABOBANK
DIT OF HET VOLGEND JAAR:
Tot nu toe heb ik in geen enkel
folkloristisch boek ooit melding
gezien van de Bloemenmarkt op
Hemelvaartsdag in Leeuwarden.
Toch zou men die best bij de
traditionele 'jaarkalender' van
ons land kunnen voegen, al is het
karakter tegenwoordig wel heel
anders, dan vóór de laatste oor
log!
Iedere Leeuwarder trok op de
morgen van de Dag des Heren
Hemelvaart naar het centrum
van de stad, waar duizenden
planten en bloemen op straat
werden uitgestald en ten ver
koop aangeboden door wat toen
nog plechtig heette "Bloemist-
Hoveniers", al waren er ook al
gauw andere en zelfs een-daagse
kooplieden bij. Tegen de middag,
vaak toen ook in tijd begrensd,
door de traditionele "Blauwe
Optocht", trokken grote stoeten
kinderen en volwassenen huis
waarts, voorzichtig het plantje
voor zich uit dragend dat als
liefste 'op de bloemenmarkt' was
uitgekozen. Rijk en arm zag men
gaan; de bloemenwinkels had
den hier geen klanten aan.
PANTOFFELPARADE
Jarenlang gold de "drukke kant"
van de Nieuwestad als verkoop
plaats bij uitstek. Maar bij het
snelverkeer paste op een gege
ven moment die pantoffelparade
van honderden bloemenliefheb
bers niet meer, zo tussen het
Wpagplein en het Schavernek;
alles werd verplaatst naar het
"Zaailand", waarmee toch wel
meteen een stukje sfeer ver
dween.
Van wanneer dateert die Bloe
menmarkt op Hemelvaartsdag?
Zeker is het geen overoude tradi
tie geweest, ook geen eeuwen
lang gewortelde markt. Uit de
'opschrijfboekjes' van mijn pa
ke's zou je kunnen concluderen
dat het óf dit, óf volgend jaar
(1985) juist een eeuw geleden is
begonnen, en dan met een be
scheiden 'marktje' bij de Oude
Waag.
De verhoudingen in bloemisterij
en bloemsierkunst lagen toen
nog heel anders dan nu. Het
ontstaan van de bloemenmarkt is
zeker niets anders geweest dan
een voorzichtig pogen om de
toenmalige 'losse plantjes"-
handel in beweging te krijgen.
Eén van de eersten, die in Leeu
warden met bloemen en planten
(de laatste meer'dan de eerste)
aan de markt kwamen, is zeker
wel Chris(tiaan) Maurer geweest;
hij had een kwekerij "De Mor
genzon" aan de Oostersingel.
Ongeveer tegelijk met hem -
mogelijk zelfs wel in overleg,
want van echte concurrentie is
eigenlijk onder Leeuwarder
bloemisten nooit sprake geweest
- traden de kwekers-hoveniers
Steven van der Meulen en Frans
Wiemers op; spoedig volgde
Drijver.
BEKENDE NAMEN
Verder bekende namen uit het
begin van deze eeuw zijn Watze
Cijfers, De Ruiter, Schiphof, die
mogelijk ook als eerste wel langs
de huizen ventte met een mand
vol losse bloemen, Tj. Feenstra,
Boetes, Haven, Bauke Mendel,
Spaanstra en Huisman.
De beide laatsten hadden schip-
persbloed in de aderen. Met een
kleine tjalk maakten zij de lange
reis naar Aalsmeer om er hun
marktwaar te kopen: vaste tuin
planten, heesters, vrucht
boompjes en dergelijke. Mis
schien zijn er nog wel lezers, die
zich het schuitje van Spaanstra in
het water bij de Lange Pijp herin
neren!
Overigens bleef het al gauw niet
bij de verkoop op Hemelvaarts
dag; langzaamaan veroverden de
bloemenhandelaren de Nieuwe-
stadse waterkanten vanaf de Ou
de Waag tot wel aan het Strui-
vingspoortje toe.
Het zou interessant zijn, de histo
rie van het bloemistwezen in
Leeuwarden en in Friesland in
het algemeen nog eens verder uit
te zoeken. Wie kent niet de na
men van Klaas Pot en van Bloem
rond de jaren 1915 bekend door
hun traditionele wederzijds groet
over de straat heen: "Bloem!" -
"Pot!" Verder natuurlijk een
reeks "bloemist-winkeliers", zo
als Panhuis, Jongstra, Sido van
der Meulen: het waren werkelijk
pioniers-in de bloemsierkunstwe-
reld van ons land. In bescheiden
heid zijn hun namen in "Hol
land" allang weer vergeten.
Want wie denkt er nog aan dat de
eerder genoemde Klaas Pot zijn
collega's bij zich riep en in Leeu
warden toen de eerste vakorga
nisatie, werkgevers èn werkne
mers!, aan de Spanjaardslaan,
"naast de boerderij van Wes-
bonk", oprichtte? Wie weet nog
van de bloemenwinkel aan de
Wortelhaven, door Pot's dochter
Aaltje gedreven? En toen zij
trouwde met Hylke Sierksma en
het echtpaar verhuisde naar de
Wirdumerdijk "naast de bank":
wie weet nog dat daar het aller
eerste concept is geboren voor de
bloemisten-vestigingswetten en
dat daar de eerste lessen en de
examenstof zijn geschreven voor
het vakdiploma?
GEGEVENS
Over de "Fryske Tünbou" publi
ceerde P. Smeding in 1979 voor
de Fryske Akademy een leuk
boek, waarin hij terloops ook,
maar niet foutloos, een en ander
over de bloemenkwekers vertelt.
Het wordt de hoogste tij d over de
bloemkwekerijen en vooral de
bloemwinkels in Leeuwarden
oude gegevens bijeen te brengen:
wat Nederland op dit gebied
tegenwoordig in de wereld bete
kent stamt feitelijk van onder de
Oldehove!
Wie helpt mij aan meer gege
vens?
Mijn adres is Brink 36.
Muiderberg Klaes Sierksma
Vervolg van pag. 1
zondag 25 juli onbewolkt, stra
lende zon, de warmste zondag
van de maand, 23.3 graden Cel
sius".
Alzo, duidelijker kan het niet, dit
moet de dag van de klap van
Hermann Göring zijn geweest,
zondag 25 juli 1943!
KERNVRAAG
Maaren nu keren we toch bij
de allerbelangrijkste kernvraag
terug: in de twee maanden, dat
deze affaire ons nu al bezig
houdt, heeft ons nog geen enkel
bericht bereikt, waaruit bleek,
dat de Rijksmaarschalk Hermann
Göring inderdaad in Leeuwarden
is geweest. We zijn er nog steeds
niet uit!
Vervolg van pag. 4
die op mijn verzoek in 't Kleine
Krantsje is geplaatst. Iedereen
direct bellen en niet zo kort
natuurlijk. Er is direct een com
missie ontstaan en binnen de
kortste tijd hebben ze het voor
elkaar gekregen om een reünie te
organiseren.
En 7 april was het dan zo ver, wat
hebben we er naar toe geleefd: 's
Middags de ontmoeting in het
Bowlingcentrum, geweldig. Er
waren maar weinigen die elkaar
niet herkenden en dat na veertig
jaar. Jammer genoeg waren er
drie overleden en was er een
geëmigreerd.
Ook is er een groepsfoto gemaakt
in dezelfde volgorde als die op de
schoolfoto en een Videofilm, reu-
z"e leuk.
Wij zijn tot zes uur in dat zaaltje
geweest en het was rommelig
gezellig want iedereen wilde met
iedereen praten, we hadden ook
zoveel in te halen he?
Na zes uur zijn we naar 'Onder
de luifel' gegaan waar we een
zalig koud buffet hadden. En we
hebben nog even heerlijk ge
danst. Het was dan ook veel te
vlug middernacht, wat mij be
treft hadden we door kunnen
gaan.
Je kon ook niet merken wie
klasgenoten waren en wie hun
mannen en vrouwen, iedereen
deed mee, in een woord fantas
tisch, een ontzettend gezellige
ploeg.
Nogmaals mijn hartelijke dank
aan 't Kleine Krantsje voor het
plaatsen van de foto waardoor
deze reünie tot stand is gekomen.
Delfzijl Hillie de Vries-v.dWal
VERLAATSBRUG
De oude Verlaatsbrug, waarvan
onlangs een foto in 't Kleine
Krantsje stond, was vroeger de
enige draaibrug, die electrisch
werd bediend. Ik heb hier heel
wat herinneringen liggen en ik
weet nog dat er ver voor de oor
log lichtbakjes aan beide kanten
van de brug stonden met aan de
ene kant de tekst 'Voetgangers
rechtshouden' en aan de andere
kant 'Deze zijde heeft voorrang'.
Daar dit een heel druk punt was
in de oude gezellige stad, bracht
dit wel eens problemen met zich
mee: ook toen probeerde men
soms het eerst met z'n voertuig
over de brug te komen en de
brugwachter moest dan ook vaak
bemiddelend optreden.
Dit punt was een van de drukste
in de stad, daar praktisch alle
verkeer uit het midden van het
land Leeuwarden via de Schrans
binnenkwam en daarna of van de
Prins Hendrikbrug, of van de
Verlaatsbrug gebruik maakte,
om verder te gaan.
Vrijdag was het er dikwijls een
grote gekkenboel, daar dan niet
alleen de bodediensten, maar
ook de vrachtboten in deze
trechter terecht kwamen.
Van voor de oorlog herinner ik
me de kleinveemarkt, de zoge
naamde kiepemarkt en de mooie
tijd, die wij op de Wilhelmina-
baan mochten doorbrengen met
de Vakantie-ontspanning.
Van na de oorlog gaan mijn
herinneringen naar de tijd, toen
ik mijn drankenhandel gevestigd
had aan de Harlingertrekweg, die
toen nog doodliep bij de Shell -
andere aan- en afvoerwegen wa
ren er toen nog niet. Alle verkeer
voor de Shell, Benninga, Hero de
Vries, de LPF, voor mijn bedrijf,
Lourens Zakkenhandel, Hielke
Zwager, de Fortuna en de Machi
nefabriek Jongia maakte gebruik
van die ene weg.
•Aan de andere kant was het al
niet minder druk met de Frico, de
CAF, het Spoordok, waar alle in
Leeuwarden gevestigde brand
stofhandelaren en ook andere
bedrijven hun spoorwagons
moesten lossen, de kunstmest
handel De Vulcaan en het Abat
toir.
Toch was er ondanks alle drukte
nooit paniek en het was net of
men het allemaal wat gemoede
lijker opvatte dan nu. Natuurlijk
was er niet zoveel autoverkeer
als in deze tijd, maar er was wel
veel meer langzaam verkeer, zo
als paardenwagens, handkarren
en niet te vergeten de honderden
transportfietsen.
Dit allemaal komt nooit weer
terug en wanneer je dan zo'n
oude foto weer eens ziet en gaat
zitten peinzen, moetje soms toch
wel eens een traan wegvegen -
althans, zo vergaat het mij.
Leeuwarden R. Poelstra
De Rabobank biedt u: Hotelplan, Neekermann. Holland International, Arke, Oad Reizen, De Jong Intra-,
tours, Vrij Uit, Sporthuis Centrum Recreatie, DFDS/Tor Line, B.V Trans. Big Ben Tours, F.T.S., Sunway.
Een plaatje van de vooroorlogse bloemenmarkt op het Wilhelminaplein