BLOEMENMARKT LEEUWARDEN AL EEN EEUW OUD NOG NIET UIT VOLLEDIG VERZORGDE VAKANTIEREIZEN BOEKT U BIJ UW EIGEN RABOBANK DIT OF HET VOLGEND JAAR: Tot nu toe heb ik in geen enkel folkloristisch boek ooit melding gezien van de Bloemenmarkt op Hemelvaartsdag in Leeuwarden. Toch zou men die best bij de traditionele 'jaarkalender' van ons land kunnen voegen, al is het karakter tegenwoordig wel heel anders, dan vóór de laatste oor log! Iedere Leeuwarder trok op de morgen van de Dag des Heren Hemelvaart naar het centrum van de stad, waar duizenden planten en bloemen op straat werden uitgestald en ten ver koop aangeboden door wat toen nog plechtig heette "Bloemist- Hoveniers", al waren er ook al gauw andere en zelfs een-daagse kooplieden bij. Tegen de middag, vaak toen ook in tijd begrensd, door de traditionele "Blauwe Optocht", trokken grote stoeten kinderen en volwassenen huis waarts, voorzichtig het plantje voor zich uit dragend dat als liefste 'op de bloemenmarkt' was uitgekozen. Rijk en arm zag men gaan; de bloemenwinkels had den hier geen klanten aan. PANTOFFELPARADE Jarenlang gold de "drukke kant" van de Nieuwestad als verkoop plaats bij uitstek. Maar bij het snelverkeer paste op een gege ven moment die pantoffelparade van honderden bloemenliefheb bers niet meer, zo tussen het Wpagplein en het Schavernek; alles werd verplaatst naar het "Zaailand", waarmee toch wel meteen een stukje sfeer ver dween. Van wanneer dateert die Bloe menmarkt op Hemelvaartsdag? Zeker is het geen overoude tradi tie geweest, ook geen eeuwen lang gewortelde markt. Uit de 'opschrijfboekjes' van mijn pa ke's zou je kunnen concluderen dat het óf dit, óf volgend jaar (1985) juist een eeuw geleden is begonnen, en dan met een be scheiden 'marktje' bij de Oude Waag. De verhoudingen in bloemisterij en bloemsierkunst lagen toen nog heel anders dan nu. Het ontstaan van de bloemenmarkt is zeker niets anders geweest dan een voorzichtig pogen om de toenmalige 'losse plantjes"- handel in beweging te krijgen. Eén van de eersten, die in Leeu warden met bloemen en planten (de laatste meer'dan de eerste) aan de markt kwamen, is zeker wel Chris(tiaan) Maurer geweest; hij had een kwekerij "De Mor genzon" aan de Oostersingel. Ongeveer tegelijk met hem - mogelijk zelfs wel in overleg, want van echte concurrentie is eigenlijk onder Leeuwarder bloemisten nooit sprake geweest - traden de kwekers-hoveniers Steven van der Meulen en Frans Wiemers op; spoedig volgde Drijver. BEKENDE NAMEN Verder bekende namen uit het begin van deze eeuw zijn Watze Cijfers, De Ruiter, Schiphof, die mogelijk ook als eerste wel langs de huizen ventte met een mand vol losse bloemen, Tj. Feenstra, Boetes, Haven, Bauke Mendel, Spaanstra en Huisman. De beide laatsten hadden schip- persbloed in de aderen. Met een kleine tjalk maakten zij de lange reis naar Aalsmeer om er hun marktwaar te kopen: vaste tuin planten, heesters, vrucht boompjes en dergelijke. Mis schien zijn er nog wel lezers, die zich het schuitje van Spaanstra in het water bij de Lange Pijp herin neren! Overigens bleef het al gauw niet bij de verkoop op Hemelvaarts dag; langzaamaan veroverden de bloemenhandelaren de Nieuwe- stadse waterkanten vanaf de Ou de Waag tot wel aan het Strui- vingspoortje toe. Het zou interessant zijn, de histo rie van het bloemistwezen in Leeuwarden en in Friesland in het algemeen nog eens verder uit te zoeken. Wie kent niet de na men van Klaas Pot en van Bloem rond de jaren 1915 bekend door hun traditionele wederzijds groet over de straat heen: "Bloem!" - "Pot!" Verder natuurlijk een reeks "bloemist-winkeliers", zo als Panhuis, Jongstra, Sido van der Meulen: het waren werkelijk pioniers-in de bloemsierkunstwe- reld van ons land. In bescheiden heid zijn hun namen in "Hol land" allang weer vergeten. Want wie denkt er nog aan dat de eerder genoemde Klaas Pot zijn collega's bij zich riep en in Leeu warden toen de eerste vakorga nisatie, werkgevers èn werkne mers!, aan de Spanjaardslaan, "naast de boerderij van Wes- bonk", oprichtte? Wie weet nog van de bloemenwinkel aan de Wortelhaven, door Pot's dochter Aaltje gedreven? En toen zij trouwde met Hylke Sierksma en het echtpaar verhuisde naar de Wirdumerdijk "naast de bank": wie weet nog dat daar het aller eerste concept is geboren voor de bloemisten-vestigingswetten en dat daar de eerste lessen en de examenstof zijn geschreven voor het vakdiploma? GEGEVENS Over de "Fryske Tünbou" publi ceerde P. Smeding in 1979 voor de Fryske Akademy een leuk boek, waarin hij terloops ook, maar niet foutloos, een en ander over de bloemenkwekers vertelt. Het wordt de hoogste tij d over de bloemkwekerijen en vooral de bloemwinkels in Leeuwarden oude gegevens bijeen te brengen: wat Nederland op dit gebied tegenwoordig in de wereld bete kent stamt feitelijk van onder de Oldehove! Wie helpt mij aan meer gege vens? Mijn adres is Brink 36. Muiderberg Klaes Sierksma Vervolg van pag. 1 zondag 25 juli onbewolkt, stra lende zon, de warmste zondag van de maand, 23.3 graden Cel sius". Alzo, duidelijker kan het niet, dit moet de dag van de klap van Hermann Göring zijn geweest, zondag 25 juli 1943! KERNVRAAG Maaren nu keren we toch bij de allerbelangrijkste kernvraag terug: in de twee maanden, dat deze affaire ons nu al bezig houdt, heeft ons nog geen enkel bericht bereikt, waaruit bleek, dat de Rijksmaarschalk Hermann Göring inderdaad in Leeuwarden is geweest. We zijn er nog steeds niet uit! Vervolg van pag. 4 die op mijn verzoek in 't Kleine Krantsje is geplaatst. Iedereen direct bellen en niet zo kort natuurlijk. Er is direct een com missie ontstaan en binnen de kortste tijd hebben ze het voor elkaar gekregen om een reünie te organiseren. En 7 april was het dan zo ver, wat hebben we er naar toe geleefd: 's Middags de ontmoeting in het Bowlingcentrum, geweldig. Er waren maar weinigen die elkaar niet herkenden en dat na veertig jaar. Jammer genoeg waren er drie overleden en was er een geëmigreerd. Ook is er een groepsfoto gemaakt in dezelfde volgorde als die op de schoolfoto en een Videofilm, reu- z"e leuk. Wij zijn tot zes uur in dat zaaltje geweest en het was rommelig gezellig want iedereen wilde met iedereen praten, we hadden ook zoveel in te halen he? Na zes uur zijn we naar 'Onder de luifel' gegaan waar we een zalig koud buffet hadden. En we hebben nog even heerlijk ge danst. Het was dan ook veel te vlug middernacht, wat mij be treft hadden we door kunnen gaan. Je kon ook niet merken wie klasgenoten waren en wie hun mannen en vrouwen, iedereen deed mee, in een woord fantas tisch, een ontzettend gezellige ploeg. Nogmaals mijn hartelijke dank aan 't Kleine Krantsje voor het plaatsen van de foto waardoor deze reünie tot stand is gekomen. Delfzijl Hillie de Vries-v.dWal VERLAATSBRUG De oude Verlaatsbrug, waarvan onlangs een foto in 't Kleine Krantsje stond, was vroeger de enige draaibrug, die electrisch werd bediend. Ik heb hier heel wat herinneringen liggen en ik weet nog dat er ver voor de oor log lichtbakjes aan beide kanten van de brug stonden met aan de ene kant de tekst 'Voetgangers rechtshouden' en aan de andere kant 'Deze zijde heeft voorrang'. Daar dit een heel druk punt was in de oude gezellige stad, bracht dit wel eens problemen met zich mee: ook toen probeerde men soms het eerst met z'n voertuig over de brug te komen en de brugwachter moest dan ook vaak bemiddelend optreden. Dit punt was een van de drukste in de stad, daar praktisch alle verkeer uit het midden van het land Leeuwarden via de Schrans binnenkwam en daarna of van de Prins Hendrikbrug, of van de Verlaatsbrug gebruik maakte, om verder te gaan. Vrijdag was het er dikwijls een grote gekkenboel, daar dan niet alleen de bodediensten, maar ook de vrachtboten in deze trechter terecht kwamen. Van voor de oorlog herinner ik me de kleinveemarkt, de zoge naamde kiepemarkt en de mooie tijd, die wij op de Wilhelmina- baan mochten doorbrengen met de Vakantie-ontspanning. Van na de oorlog gaan mijn herinneringen naar de tijd, toen ik mijn drankenhandel gevestigd had aan de Harlingertrekweg, die toen nog doodliep bij de Shell - andere aan- en afvoerwegen wa ren er toen nog niet. Alle verkeer voor de Shell, Benninga, Hero de Vries, de LPF, voor mijn bedrijf, Lourens Zakkenhandel, Hielke Zwager, de Fortuna en de Machi nefabriek Jongia maakte gebruik van die ene weg. •Aan de andere kant was het al niet minder druk met de Frico, de CAF, het Spoordok, waar alle in Leeuwarden gevestigde brand stofhandelaren en ook andere bedrijven hun spoorwagons moesten lossen, de kunstmest handel De Vulcaan en het Abat toir. Toch was er ondanks alle drukte nooit paniek en het was net of men het allemaal wat gemoede lijker opvatte dan nu. Natuurlijk was er niet zoveel autoverkeer als in deze tijd, maar er was wel veel meer langzaam verkeer, zo als paardenwagens, handkarren en niet te vergeten de honderden transportfietsen. Dit allemaal komt nooit weer terug en wanneer je dan zo'n oude foto weer eens ziet en gaat zitten peinzen, moetje soms toch wel eens een traan wegvegen - althans, zo vergaat het mij. Leeuwarden R. Poelstra De Rabobank biedt u: Hotelplan, Neekermann. Holland International, Arke, Oad Reizen, De Jong Intra-, tours, Vrij Uit, Sporthuis Centrum Recreatie, DFDS/Tor Line, B.V Trans. Big Ben Tours, F.T.S., Sunway. Een plaatje van de vooroorlogse bloemenmarkt op het Wilhelminaplein

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1984 | | pagina 5