AMELAND: NATUURPARK
VOOR LEEUWARDEN
Beslist géén
Best brilletje!
LEEWADDERS,
WAAR IS DIT
Want een Best brilletje
- zit altijd goed en prettig
- is sterk en modieus
- heeft de juiste glazen
- is betaalbaar
en... komt van Best!
JORDAN
Dameskapsalon
DEPOSITAIRE
"KERASTASE"
J. Das Co bv
Vele oud-Leeuwarders bewaren
een sterke herinnering aan Ame
land, dat voor Leeuwarden al
vanaf het begin van deze eeuw
de aangewezen badplaats was.
Nog ken ik familie's die jaar in
jaar uit het strand bij Nes, of de
vuurtoren van Hollum wilden
zien.
Wie er één keer was geweest,
keerde er steeds weer terug.
Het is er mee als met de plaats,
waar men geboren is, de herin
neringen uit de jeugd zijn de
grootste schatten, die een mens
mee mag dragen. Het blijft ook
waar: waar uw schat is, daar zal
ook uw hart zijn.
Voor mij roept alleen al de naam
Ameland vertrouwde beelden
op: de dorpen, vooral het dorps
gezicht van Nes met die molen
en het door de beroemde archi
tect Cuypers gebouwde kerkje
met dat voor Cuypers zo type
rende torentje. Of de vuurtoren
van Hollum, die als een slanke
wachter bij storm en noodweer
de schepen beschermen wil op
één van de gevaarlijkste punten
van onze kust.
Nog herinner ik mij de eerste
aankomst in 1916. Er was toen
nog geen pier. De veerboot bleef
op de rede liggen. Reizigers
dienden over te stappen in roei
bootjes. Als die dichtbij de wal
waren en er nog teveel water
stond, droegen sterke mannen-
schouders de reizigers naar de
vaste wal.
ULTRA MODERN
Wie nu naar Ameland vaart, ziet
de oude vertrouwde veerboot
van vroeger vervangen door een
ultra-modern schip, zelfs met
boegschroef. Het schip draagt de
naam Sier. Die naam heeft niets
te maken met "goede sier" ma
ken, al zou dat misschien wel
passen bij enkele bezoekers van
het eiland. De naam wil levendig
houden de herinnering aan wat
eens het vijfde dorp van het
eiland was, maar dat eeuwen ge
leden door storm en watervloed
is weggevaagd. Het lag eens ach
ter Hollum op het meest weste
lijke punt van het eiland, waar
nu nog het eiland bijna jaarlijks
hele stukken grond moet afstaan
aan de zee.
Met de nieuwe boot Sier is het
goed varen, al mist de oudere
toerist de gezelligheid van de
vroegere veerboten. Het schip
vaart snel. Maar de manoeuvre
om te meren aan de pier kost
nog al wat tijd. Ongewoonte?
Ook de technische voorzienin
Het romantische Ameland zoals het vroeger was.
gen falen nog al eens en dan
treedt vertraging op. Op het
eiland hoorde ik de vrees uit
spreken, dat het schip een te
grote diepgang heeft en straks
als de oostenwind de Wadden
teistert, moeilijk de overtocht
zou kunnen volbrengen.
Dat zullen ze dan op het eiland
wel merken. Of zou Waterstaat
zich hebben verrekend? De tijd
zal het leren.
Wie Ameland bezoekt ontdekt
al spoedig dat de moderne tijd
het hele beeld van het eiland
veranderde.
Soms denk ik wel eens: die eilan
den zijn te benijden, die geen
auto's toelaten. Zij houden het
toeristen-verkeer binnen verant
woorde grenzen. In Ameland
weten ze soms geen raad met al
dat gemotoriseerde verkeer.
OOSTERBUREN
Daar komt nog iets bij. Niet al
leen Nederlanders houden van
Ameland. Onze oosterburen ko
men soms in drommen opdra
ven. Het wemelt in en om Nes
van kampeerboerderijen, waar
Duitse jongens en meisjes de
vakantie vieren.
De Amelanders zien dat alles
gelaten aan. Dat ze bijzonder
gesteld zijn op al die drukte kan
ik niet zeggen. Aan het eind van
het seizoen zal menigeen op het
eiland een zucht van verlichting
slaken als al die vreemdelingen
weer verdwenen zijn en zij weer
onder elkaar mogen wezen.
Natuurlijk brengen die toeristen
een slomp geld naar het eiland,
maar daar zitten schaduwkanten
aan. Het is nog steeds niet bewe
zen, dat geld gelukkiger maakt.
Ameland heeft door de eeuwen
heen een eigen karakter be
waard. Mij valt altijd weer op
dat geen eilandbewoner de Frie
se taal spreekt. Wie hem in het
Fries aanspreekt, krijgt beslist
geen echo in het Fries. Ze kun
nen het niet spreken, zij willen
het ook niet.
HEERLIJKHEID
Wie naar de oorzaak daarvan
zoekt ontdekt dat Ameland lang
gebleven is een zelfstandige
"heerlijkheid". De Heer van het
eiland was de centrale figuur uit
een zeer oud geslacht: de Cam-
mingha's. Deze zomer stond ik
nog aan het graf van één van die
Heren. Ze liggen begraven in
Ballum waar in vroeger dagen
het slot stond van de familie.
Later is het eiland in handen
gekomen van de Oranje's. Hun
bezittingen werden in de Franse
tijd door de bezetters van toen
verbeurd verklaard. De gehate
bezetters - niets vreemds onder
de zon - brachten Ameland ad
ministratief onder bij Friesland,
als een soort wingewest. Dat
hebben de Amelanders die Fran
sen nooit vergeven. De eilandbe
woners waren in deze lotsbe
schikking niet gekend en willen
daar eigenlijk ook nog niet
aan. Vandaar.
Daar komt nog iets bij. In vorige
eeuwen was Ameland sterk in
ternationaal georiënteerd. De
prachtige kommandeurshuizen
in Nes vertellen nog iets van de
glorierijke walvisvaart en de
Amelanders die daarop het com
mando voerden. Toen Neder
land nog een grote staat voerde
in de koopvaardij waren er heel
wat Amelander jongens die op
de schepen de wereldzeeën za
gen.
Zij leerden toen al kijken over(
de grenzen van Friesland heen,
al bleef hun hart aan Ameland
verpand.
STERKE FIGUREN
Ameland heeft in die tijd sterke
figuren voortgebracht. Maar niet
alleen in het verleden.
Eén van Amelands grote zonen
blijft voor mij kardinaal De
Jong. In Nes staat een klein
beeld van hem, dat prachtig doet
uitkomen zijn sterke houding,
waarmee hij in de laatste wereld
oorlog de Gestapo en heel de
bezetting tegemoet trad. Hij had
de vijand goed onderkend. In die
storm bleef hij recht overeind.
Maar het meest boeiend blijft de
natuur op het eiland. Het zijn de
stranden en de bossen, de dor
pen en de duinen, die blijven
trekken.
Hard wordt er gewerkt om dat
vertrouwde beeld te bewaren.
Staatsbosbeheer verdient de
dank van allen, die van Ame
land houden voor de zorg aan de
bestaandebossen en de nieuwe.
De bewaking van het eiland te
gen de dreiging van stormvloe
den verslapt geen ogenblik. De
dijk aan de "Waddenkust en de
kunstmatige duinen aan het
Noordzeestrand zijn daarvan de
bewijzen. Alle zorg zal daarop
gericht moeten worden, dat het
toerisme niet al te zeer de heer
lijke rust van het eiland ver
stoort en op den duur het unieke
karakter van dit prachtige eiland
vernielt.
Leeuwarders kunnen door hun
verbinding met dit eiland daar
aan een eigen bijdrage leveren.
Amersfoort J. v.d. Linden
VAKOPTICIEN I 11
best brillen
Nieuwestad 61a - Leeuwarden telefoon 058-123782
\N BEST BRILLETJE KOMT VAN BEST BRILLETJE KOt
Ger. Doustraat31
Telefoon 125883
ONDERHOUDSWERK
Aannemersbedrijf
058-129151-122835
b.g.g. 660963-662102
V V," N' s-f
v -
Dit is de nieuwe opgave voor onze fotoprijsvraag "Leewadders waar
is dit?" Oplossingen, uitsluitend schriftelijk, binnen veertien dagen
naar de redactie van 't Kleine Krantsje, Vredeman de Vriesstraat l,
8921 BP Leeuivarden. Uitslag over vier weken.
Onder de abonnees, die ons het juiste antwoord geven, verloten wij
een exemplaar van het boekje "Leeuwarden - ach ja, zo was
het. met zestien zeer fraaie foto's van de stad uit een lang ver
vlogen tijd.
