BEGIN VORIGE EEUW KWAMEN HIER
DE EERSTE 'DUITSE' TEXTIELWINKELS
wij lastig?
kom nou!
wij willen
alleen
geinige spullen
zoals bij
schweigmann
een gratis ritje voor onze klantjes.
iedere woensdag in september
4 sept. Leeuwarden 18 sept. Drachten
11 sept Leeuwarden 25 sept Leeuwarden
's middags vanaf 12.30 uur tot 17.30 uur.
ic^Mei^Muuuu
jeugdmode
Leeuwarden - Drachten
i(5Woontextu
Nieuwestad 162, Leeuwarden
Telefoon 058 -134275
doekspoepen en zij verwierven
zich hier een grote populariteit.
Niet alleen door de meeste boe
rinnen, eveneens door de her
bergiers werden ze graag gezien,
ook al omdat zij altijd wat
nieuws te vertellen hadden.
Vanuit vaste logeeradressen,
waar ze hun spullen opsloegen
en die dus als hun magazijnen
konden worden beschouwd,
trokken ze iedere morgen de
wijde wereld in om er 's avonds
weer terug te keren.
Ook huurden ze hier en daar wel
eens een kast of bedstede, die
dan eveneens als voorraad
schuur dienst kon doen. Het
duurde ook niet lang of ze lieten
hele partijen per schip of wagen
naar deze magazijnen overko
men.
Uit deze simpele kast- en bed
steemagazijnen nu kwamen de
eerste winkels in ons land van
Duitse lapkepoepen voort.
Nog in de achttiende eeuw, in
1797, begon een Bemhard
Georg Voss in Bolsward met een
manufacturenwinkel.
Dik dertig jaar later, in 1830,
dreven de broers Herman en Jo
seph Sinkel ook al een bloeiende
zaak in manufacturen aan de
Nieuwestad in Leeuwarden en in
1834 besloot Benedictus Lampe
aan het Grootzand in Sneek een
winkel in stoffen te openen.
Ook de broers Clemens en Au-
De eerste winkel van C. en A. in
Sneek, geopend in 1841
De meeste van deze pioniers
kwamen uit, of uit de buurt van,
het schilderachtige plaatsje Met-
tingen tussen Rheine en Osna-
briick, een dertig kilometer over
de grens ter hoogte van Ensche
de.
Het zal begonnen zijn met een
enkel stukje linnen, met een en
kele lap. Maar de kiene Hanne-
kemaaier, die zag hoe blij de
Friese boerin er mee was, nam
het volgende jaar twee stukken
mee, daarna drie en tenslotte
een hele partij. De textiel werd
te gelde gemaakt of geruild te
gen boter, kaas of eieren.
En wanneer hij na de hooioogst
terugkeerde in zijn dorp zorgden
zijn vrouw en grote dochters wel
weer voor een nieuw voorraad
je: de vlasverbouw was belang
rijk in Duitsland en hoe schrij
nend de armoede er ook was,
haast iedereen had wel de be
schikking over een eigen weef-
toestel.
Wat ze er op fabriceerden was
inderdaad van een degelijke
kwaliteit: het wollaken, waarvan
ook de meeste kleding werd ge
maakt, was een zelfgesponnen
en geweven vlaslinnen met dik
ke wolvlokken er door.
En toen kwam het moment,
waarop sommige Hammkemaai-
ers meer begonnen te zien in de
linnenhandel alleen, dan in het
grasmaaien met een klein han
deltje in stoffen erbij.
Wat deden ze dus?
Zij lieten de zeis maar thuis en
trokken voortaan met een
enorm pak stoffen op de rug met
de andere Hannekemaaiers mee.
En terwijl hun makkers zich
Zo begon het met de kiepkerelstextiel ruilen tegen eieren.
verdienstelijk bleven maken in
de hooiing, trokken deze "her-
umziehende Hausierer of Strüc-
keltuötte" met hun koopwaar de
hele provincie door. Het zware
pak dus op de rug, een stevige
stok in de hand en een lange pijp
in de mond.
Lapkepoepen werden ze
genoemd, maar ook wel fyn-
gust Brenninkmeijer lieten hun
oog vallen op Frieslands tweede
veste om vaste voet aan de
grond te krijgen: zij gooiden hier
in 1841 de deuren open van een
eigen zaak.
Dat zij heel wat in hun mars
hadden, zou later blijken: de na
men Lampe en Voss kregen als
textielhandelaren een landelijke
faam en C. en A., de zaak van de
Brenninkmeijers, die in 1881
hun tweede winkel openden en
wel in Leeuwarden, groeide zelfs
uit tot een wereldomspannend
concern.
De aandacht van de vroegere
Hannekemaaiers bleef zich
evenwel niet beperken tot het
artikel textiel en toen de Sinkels
al een jaar of vijftien succesvol
met hun manufacturen hadden
geboerd, besloten zij tot het
stichten van het eerste grote wa
renhuis in Friesland.
Tussen de Nieuwestad en het
Ruiterskwartier verrees, tegen
over de Langepijp en langs de
volle lengte van de Oude Lom-
bardsteeg, een enorm winkelpa
leis, waarin men letterlijk alles
kon kopen volgens het liedje, dat
iedereen na de glorieuze ope
ning in 1845 in Leeuwarden
zong: "In de winkel van Sinkel is
alles te koop: Hoeden en petten
en damescorsetten, Doosjes
pommenade en flesjes orgeade,
Drop om te snoepen en pillen
om te poepen."
Maar het gros van de onderne
mende Duitsers, die in Neder
land een vast bestaan trachtten
op te bouwen en die hier inder-
Vervolgop pag. 10
