't KLEINE KRANTSJE van uw jeugd!
LAATSTE PAARDETRAM REED
BIJ ONS IN FRIESLAND
Foto van de plaats
beschikt over:
van vrijwel alle steden, plaatsen, dorpen en gehuchten in Friesland, ook duizenden foto's van alle plaatsen buiten Friesland.
Zoekt U naar een afbeelding van een bepaald punt?
Belt U dan maar eens: OSfM 20302 Vredeman de Vriesstraat 1 - 8921 BP Leeuwarden
ri^VATSTE NUMMER 1985
■n
I
I
l
I
I
I
I
J
99793 oude foto's
Gedurende de laatste oorlog hebben we zo nu en dan het vreemde beeld kunnen
aanschouwen van auto's die getrokken werden door een paard: door benzine schaar
ste gedwongen kwamen sommige inventieve geesten op het idee hun wagen toch in
beweging te houden met behulp van de trouwste viervoeter, die de mens als trekdier
kent. We zouden vreemd opkijken, wanneer we nu nog eens met zo'n tafereeltje
werden geconfronteerd, maar zo'n veertig, vijftig jaar geleden kon men toch tal van
paarden als trekkers van wagens door de stad zien gaan. Zelfs is het lange tijd de ge
woonste zaak van de wereld geweest, dat trams voortbewogen werden met behulp
van het paard!
De paardetram bestaat nu al lang
niet meer in Nederland en het
moeten wel hoogbejaarde vete
ranen zijn, die met de hand op
het hart kunnen verklaren, dat
zij zelf nog wel eens gebruik
gemaakt hebben van dit eens zo
populaire vervoermiddel: het
was in 1930, dat de allerlaatste
paardetram het allerlaatste ritje
maakte en dat vond hier in Fries
land plaats - de paardetram, die
het in ons land het langst vol
hield was die van het traject van
Makkum naar Harkezijl, ten zui
den van Witmarsum.
Het was in 1864, dat de paarde
tram in Nederland z'n intrede
deed en wel op de route van Den
Haag naar Scheveningen. Tot die
tijd reden er wel overal door
paarden getrokken omnibussen,
maar de paardetram, geleid over
rails, kende men tot dat moment
niet.
Spoedig reden er ook tussen an
dere plaatsen paardetrams en
het duurde niet lang of ook de
Friezen konden met het nieuwe
vervoermiddel kennismaken.
Het tempo van dit vervoer lag
natuurlijk niet hoog en omdat
het nogal eens gebeurde dat het
voertuig bij bochten uit de rails
liep, wekte de paardetram vaak
de spotlust op, getuige het hier
I
In verband met de komende feestdagen zal 't laatste
nummer van 't Kleine Krantsje van dit jaar officieel ver
schijnen op zaterdag 21 december.
Op de vrijdag daarvoor komt het bij onze abonnees in
de bus.
navolgende fraaie vers: "In
Bommel moetje wezen Daar is
een paardetram Het ene beest
is kreupel Het andere is lam
De koetsier, die heeft een bultje
De conducteur is krom En om
de vijf minuten Dan ligt het
zaakje om."
Hoewel er na de introductie van
de eerste stoomtram, in 1879 in
Groningen, nog verschillende
paardetramdiensten in gebruik
genomen werden, werd het lang
zaam maar zeker duidelijk, dat
de paardekracht het in concur
rentie met de stoomkracht niet
zou kunnen bolwerken.
paardetrams uit ons land tot die
ene tussen Makkum en Harkezijl
overbleef, na vanaf 1898 dienst
te hebben gedaan.
In 1929 begon men te praten
over het opheffen van de lijn,
maar Gedeputeerde Staten van
Friesland wilden geen toestem
ming geven, omdat zij de lijn nog
te belangrijk vonden voor het
goederenvervoer. Na het oprich
ten in Makkum van een autobus
dienst en vrachtautodienst, werd
het echter toch mogelijk de paar
detram op te heffen.
Geleidelijk verdwenen dus alle En op de zesde juli 1930 kwam
het zover: twee paarden trokken
de beide met autoriteiten gevul
de wagons voor de laatste maal
over de rails. Dat het ook hoog
tijd werd bleek bij deze zwane-
zang: de rijtuigen bleken in een
desolate toestand te verkeren en
zouden wellicht binnen afzien
bare tijd door de-wielen zijn ge
zakt.
Voerman op deze historische rit
was G. Bonnema, die al vijftien
jaar voor de tram de paarden
leverde en conducteur was F.
Attema, die zestien jaar als zo
danig dienst had gedaan.
