EEN MEMORABELE STADGENOOT
BIJ DE DOOD VAN DRS. J. DE ROOS
pagina 5
Ja, een bijzondere stadgenoot was het wel, de twee weken geleden op drie en tachtig
jarige leeftijd overleden drs. J. de Roos. Heel veel Leeuwarders moeten hem hebben
gekend, zonder te weten wie en wat hij precies was. Altijd alleen lopend door de stad
in zijn sleetse kleding - hele lange, zwarte jas, vale vilthoed en kolossale zwarte hoge
schoenen - viel hij buitengewoon op, ook al, omdat hij dikwijls grote met touw
omwonden pakken papier en dozen bij zich droeg. Van een heel ander niveau en an
dere allure dan veel van zijn illustere voorgangers kon hij toch een echt Leeuwarder
stadstype worden genoemd, waarmee we overigens niets denigrerends willen zeg
gen.
Jan de Roos werd in Leeuwar
den geboren als de zoon van
een hellingbaas. Hij had een
knappe kop en hij ging studeren,
scheikunde aan de Universiteit
in Groningen en sociale geogra
fie aan de Universiteit in Utrecht.
In beide vakken afgestudeerd
solliciteerde hij naar de betrek
king van leraar aan het Gymna
sium in zijn geboortestad. De
sollicitatie werd niet met een be
noeming bekroond, maar elders
kwam hij wel voor de klas te
staan, eerst in Middelburg, daar
na in Zaltbommel. Beide dienst
betrekkingen duurden maar kort
en het zou interessant zijn over
deze leraarschappen nog eens
iets te vernemen van mensen,
die hem als leraar hebben ge
kend.
ARCHIEFWERK
Terug in Friesland kreeg drs. De
Roos werk op gemeentearchie
ven in Franeker en Buitenpost
en tenslotte - in 1957 - in Leeu
warden. De laatste tientallen ja
ren hield hij zich bezig met het
maken van een index op de be
stuursbesluiten van de gemeen
te Leeuwarden uit een periode
van de vorige eeuw.
In 1967 had hij met pensioen
moeten gaan, maar de heer De
Roos wilde van geen pensione
ring weten en bleef gewoon ver
schijnen op het gemeentear
chief, waar de collega's snel in
zijn merkwaardige besluit be
rustten: nog achttien jaar lang
zagen ze hem elke dag verschij
nen, alsof het de doodgewoon
ste zaak van de wereld was.
Drs. De Roos was een aartsver
zamelaar, die niet in staat was
ook maar iets weg te gooien.
Zijn woning aan de Bleeklaan
groeide in de loop der jaren vrij
wel dicht door de aangesleepte
paperassen en slechts nauwe
gangetjes gaven toegang tot het
inwendige van de enorme ber
gen papier.
Reisbureau's in de stad ver
schaften hem regelmatig stapels
oud en vervallen foldermateriaal
en ook oude dienstregelingen
van spoor en bus sleepte de
heer De Roos graag in de wacht
- het was dit materiaal, dat er
vaak in de dozen zat, waarmee
hij zich voortbewoog door de
stad.
Een werkelijk unieke collectie
aanplakbiljetten uit de oorlogs
tijd schonk de verzamelaar nog
niet zo lang geleden aan het
verraste Gemeentearchief - men
sloeg toen achterover van wat
de heer De Roos bij elkaar had
gebracht. Veel materiaal had hii
verworven door er in die donke
re bezettingsjaren brutaalweg
naar te vragen op het kantoor
van de Ortskommandant - ook
moet het wel zijn gebeurd, dat hij
de aanplakkers volgde in hun
spoor om de pas aangebrachte
Bepakt en bezakt - zo hebben veel Leeuwarders de heer De Roos
dikwijls door de stad zien gaan.
affiches weer van de muur te
scheuren.
FAN VAN 'T SPOOR
De heer De Roos was een echte
fan van het spoor; hij reisde er
graag mee, maar hij bestudeer
de even graag de dienstrege
lingen. En het moet zo zijn ge
weest, dat hij op elk moment van
de dag feilloos kon zeggen hoe
laat, om zo maar wat te noemen,
de eerstvolgende trein vertrok
van Tomsk naar Omsk of van
Nagasaki naar Tokyo.
Zelf maakte hij, voor zover mo
gelijk natuurlijk met de trein, ge
weldige wereldreizen en zo is hij
verschillende malen in Amerika
geweest en hij reisde door Au
stralië, door Nieuw Zeeland,
door Japen, door China en Sibe
rië. De Europese hoofdsteden
zagen hem geregeld binnenko
men en ook treinreisjes naar
Antwerpen, Den Haag en Am
sterdam, met uiteraard altijd een
bezoekje aan De Slegte, kwa
men telkens voor.
KOPSTATION
De heer De Roos was een groot
voorstander van het veranderen
van het station Leeuwarden in
een kopstation - hij heeft daar in
woord en geschrift tevergeefs
voor gepleit.
Op een gegeven moment ont
dekte hij, dat het een fraai ge
zicht was zo tegen de avond ter
hoogte van de Condensfabriek
de trein uit Groningen te zien
aankomen. De Roos posteerde
zich derhalve op die plaats met
openwapperende jas op de
overweg, strak starend in de ver
te, in afwachting van de trein.
Omwonenden, die vreesden dat
het zoveelste slachtoffer op het
punt stond zich hier van het le
ven te beroven, waarschuwden
de politie, die binnen de kortste
keren ter plaatse kwam. De
agenten sommeerden hem de
overweg te verlaten, maar De
Roos antwoordde, dat hij op de
openbare weg stond en niets
met de politie te maken had.
De agenten namen hem toen
voor alle zekerheid maar mee,
waarna een telefoontje naar de
gemeente opheldering gaf: o, ja,
meneer De Roos stond er stel
lig alleen maar om naar de aan
stormende trein te kijken en an
ders niet.
Andere agenten, kennelijk ook
niet op de hoogte van zijn ante
cedenten, hielden hem staande,
toen hij zich in het holst van de
nacht met een enorme stapel
planken door de stad voortbe
woog. Wat dat te betekenen had
en wat dat moest.
'Ik heb geen tijd' reageerde de
heer De Roos, 'en als u het
weten wilt rijdt u maar achter me
aan, ik ga naar huis.
Op een dag lopend van Emmel-
oord naar Kuinre zag de politie
hem blijkbaar voor een inbreker
aan en ook daar werd hij opge
pakt. Toen de vergissing duide
lijk werd boden de agenten hem
aan met de auto naar Kuinre te
brengen, maar de heer De Roos
bedankte voor de eer: 'Denkt u
dat ik in dat blik wil rijden? U
kunt gaan, het onderhoud is af
gelopen!'
Zelf hebben we hem ook eens
een lift aangeboden, toen hij laat
op de avond met zware pakken
voortzeulde over de Spanjaards
laan. Maar ook toen wimpelde
hij het voorstel af met een ver
achtelijk gebaar.
Bij een ontmoeting op het Ge
meentearchief kon er met deze
beminnelijke figuur een heel aar
dig gesprek ontstaan - kwam je
hem een half uur later op straat
tegen, dan liep hij, zonder te
groeten, met gebogen hoofd
door.
Van 't Kleine Krantsje was de
heer De Roos een trouwe abon
nee van het eerste uur af. Het
abonnementsgeld liet hij door
zijn bank betalen, maar met
eventuele verhogingen van de
abonnementsprijs in de toe
komst, zo liet hij ons ooit weten,
wilde hij niets te maken hebben.
Zo ontstond de situatie, dat wij
zijn bank moesten verzoeken
geld van zijn rekening naar die
van ons over te maken. Over het
ongewone van deze gang van
zaken viel met hem niet te pra
ten. 'Daar wil ik me niet mee
bemoeien, ik heb er geen tijd
voor.
Vier maanden geleden werd de
heer De Roos ziek en hij zou he
laas niet terugkeren op z'n vaste
hoekje in het Gemeentearchief.
Tenslotte werd hij opgenomen in
het Bonifatius Hospitaal, waar hij
overleed, een wel heel bijzonde
re herinnering achterlatend.
Welicht ten overvloede maken wij onze abonnees er op attent, dat
het abonnement voor dit lopende jaar 1986 voor de eerste februari
betaald moet zijn. 29,- naar postbank 9810 62.
Adreswijzigingen uitsluitend sturen naar: Abonnementenadmini
stratie 't Kleine Krantsje, Postbus 858,8901 BR Leeuwarden.
Correspondentie voor de redactie uitsluitend sturen naar: Redac
tie 't Kleine Krantsje, Vredeman de Vriesstraat 18921 BP Leeuwar
den.
